DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/9338 E.  ,  2024/2798 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/9338
Karar No : 2024/2798

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … 2- … 3- …
VEKİLİ : Av. …, Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Küçükkuyu Belediye Meclisi üyesi olan davacılar tarafından, … tarih ve … sayılı "1/5000 ölçekli nazım imar planında değişiklik yapılmasına dair Küçükkuyu Belediye Meclisi kararı ile bu karara karşı yapılan itirazın reddine dair … tarih ve …/…, …, …, …, …, …, … sayılı belediye meclisi kararların iptaline ve 1/5000 ölçekli nazım imar planının değişiklikten önceki halinin uygulamasına devam edilecek şekilde yürürlüğe konulmasına" ilişkin Küçükkuyu Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile "1/5000 ölçekli nazım İmar planında yapılan sayısallaştırma işlemlerinin uygunluğuna dair … tarih ve … sayılı Küçükkuyu Belediye Meclisi kararı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planının değişiklikten önceki 2 etap halinde yapılan … tarih ve … sayılı yine … tarih ve … sayılı meclis kararlarında kabul edilen şekliyle uygulamasına devam edilmek üzere yürürlüğe konulmasına" ilişkin Küçükkuyu Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; plan değişikliğine ilişkin hükümleri içeren belediye meclis kararları geri alınarak önceki imar planlarının uygulamasına devam edilmesi yönündeki dava konusu işlemlerin salt hatalı işlemlerin geri alınması niteliğinde olmadığı, plan değişikliği ihdas eder mahiyette olduğu halde imar planı yapılmasındaki usullere riayet edilmeksizin alındığı gerekçesiyle hukuka aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacıların, belediye meclis kararının alındığı esnada toplantı salonunda bulunmalarına rağmen oylamaya katılmayarak ret yönündeki irade beyanlarını açıkça ortaya koymadıkları bu nedenle dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı, esas bakımından ise iptal kararının gerekçesi olan plan kararlarından hangisinin ihmal ve ihlal edildiğinin idare mahkemesince somut olarak ortaya konulamadığı belirtilerek temyiz istemin kabulü ile İdari Dava Dairesi Kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İdari Dava Dairesi kararının usul ve yasaya uygun olmadığı bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Davacılardan ... ve ...'ün, meclis kararının alındığı oturumda toplantı salonunda bulunmalarına rağmen oylamaya katılarak ret veyahut çekimser kaldıkları yönündeki irade beyanlarını açıkça ortaya koymamaları, diğer davacı ...'ın ise oylamaya katılarak kabul yönünde oy kullanması nedeniyle muhalif kalınmayan karara karşı davacıların dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı, temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenildikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Küçükkuyu Belediye Meclis üyesi olan davacılar tarafından, … tarih ve … sayılı "1/5000 ölçekli Nazım İmar planında değişiklik yapılmasına dair Küçükkuyu Belediye Meclisi kararı ile bu karara karşı yapılan itirazlar üzerine alınan … tarihli, …/…,…,…,…,…,…,… sayılı kararların iptaline ve 1/5000 ölçekli nazım imar planının değişiklikten önceki uygulamasına devam edilmek üzere yürürlüğe konulmasına" ilişkin Küçükkuyu Belediye Meclisinin 02/08/2017 günlü, 2017/38 sayılı kararı ile "1/5000 ölçekli nazım imar planında yapılan sayısallaştırma işlemlerinin uygunluğuna dair 02/03/2016 tarih ve 33 sayılı Küçükkuyu Belediye Meclisi kararı ile 1/5000 ölçekli Nazım İmar planının değişiklikten önceki 2 etap halinde yapılan … tarih ve … sayılı, yine … tarih ve … sayılı meclis kararlarında kabul edilen şekliyle uygulamasına devam edilmek üzere yürürlüğe konulmasına" ilişkin Küçükkuyu Belediye Meclisinin … günlü, … sayılı kararının iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5393 sayılı Belediye Kanununun 17. maddesi ve devamında, belediye meclisinin görev, yetki, toplantı ve karar alma hususları düzenlenmiş ve aynı Kanunun 19. maddesine dayanılarak çıkarılan Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinde; Belediye Meclisinin çalışma usul ve esasları düzenlenerek toplantı gündeminin üç gün önce meclis üyelerine tebliğ edileceği, toplantıya katılanların yoklama ile tespit edileceği, meclis üyelerinin görüşme ve toplantılarda konuşmak için söz alabilecekleri, meclis üyelerinin kabul, ret veya çekimser oldukları yönünde oy kullanacakları, görüşmelerin oylama üzerine görevlilerce tutanağa geçirilerek başkanlık divanınca imzalanacağı ve kararların tutanaklara dayalı olarak yazılacağı hükümlerine yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanununun 2. maddesinin (a) bendinde iptal davaları; idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmış, ilk inceleme konularının düzenlendiği 14. maddenin 3/c bendinde de; dilekçenin ehliyet yönünden inceleneceği, 15. maddenin 1/b bendinde ise; bu hususta kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İptal davasının subjektif ehliyet koşulu olan "menfaat ihlali" doktrin ve içtihatlarda; dava konusu işlemle davacı arasında kurulan makul, meşru, ve güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmaktadır. Menfaat ilişkisi koşulunun varlığı davanın esasının incelenebilmesi için aranan ön şartlardan biri olup sınırları hukuki duruma göre değişmekte ve davanın durumuna göre taraf ilişkisinin kurulması idari yargı yerince belirlenmektedir.
Kamu gücü kullanılarak tesis edilmekle birlikte tek bir kişi veya hiyerarşik düzende yer alan birden fazla kişi tarafından tesis edilen işlemler ile birden fazla kişinin ortak iradelerinin birleşmesiyle oluşabilen işlemler (kollektif işlemler) bakımından yargı yerince aranan subjektif ehliyet koşulu hukuki yönden farklı değerlendirilmektedir.
Zira yetkili kişi veya kişilerce tesis edilen idari işlemlere karşı işlemin tesisine katılma imkanı bulunmayan ancak bu işlemden hak ve menfaatleri ihlal edilen kişiler tarafından dava açılabilmesi mümkün ise de, işlemin tesisine katılma yetki ve görevi bulunan kişilerin ortak iradesi ile belirlenen kollektif işlemlere karşı bu kişilerin dava açabilmeleri için karara muhalif kalmaları koşulu aranmaktadır. Nitekim Kanunla belediye meclislerine verilen görevlerle ilgili konularda belde halkının hak ve menfaatlerini korumakla görevli olan belediye meclisi üyelerinin meclis tarafından karara bağlanan bir konuda toplantıya katılarak karşı oy kullanmaları halinde bu karara karşı dava açma ehliyetinin (sübjektif ehliyet) bulunduğu Danıştay içtihatlarıyla da benimsenmiştir.
Kurul halinde idari karar alınmasındaki amacın farklı görüşlerin beyan edilmesi suretiyle kamusal yarar bakımından hukuken en doğru kararın alınmasının sağlanması olduğu, bu itibarla karara muhalif kalan üyelerin tutanağa geçirilmesinin zorunluğu olduğu kuşkusuzdur.
Uyuşmazlık konusu olayda, davacıların Küçükkuyu Belediye Meclisi üyesi oldukları, meclisi üyesi olan davacılardan ... ve ...'ün, dava konusu kararların alındığı 02/08/2017 tarihli Belediye Meclisi toplantısına katılarak oylamaya katılmayacakları yönünde beyanda bulundukları, buna karşılık oylamaya katılan davacılardan ... ve diğer belediye meclis üyelerinin oy birliği ile dava konusu işlemin kabulüne karar verildiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
Bu durumda, belediye meclis üyesi olan davacılar tarafından, iradelerini açıkça ortaya koyacak şekilde ret yönünde oy kullanılmadığından, muhalif kalınmayan karara karşı dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin idare mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf isteminin reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 08/05/2024 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.