DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/8858 E.  ,  2024/3313 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/8858
Karar No : 2024/3313

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- …2- …3- … 4- …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Aydın İli, Efeler İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Mülga Çeştepe Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile Mülga Çeştepe Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planının ve Efeler Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararı ile kabul edilerek, Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararıyla tadilen onaylanan 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:…, sayılı kararla; Çeştepe Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yönünden, söz konusu planın 06/02/2013 tarihinde askıya çıkarıldığı, ancak 06/12/2012 tarihinde yayımlanan 6360 sayılı Yasa uyarınca Aydın ilinin Büyükşehir Belediyesi statüsü kazanmasından sonra onaylanması sebebiyle yürürlüğe girmediği anlaşıldığından; yürürlüğe girmeyen dava konusu işlem hakkında karar verilmesine yer olmadığı sonucuna varıldığı, Efeler Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen ve Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile tadilen onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden, anılan imar planının Efeler Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile iptaline karar verildiği anlaşıldığından; anılan işlem hakkında karar verilmesine yer olmadığı sonucuna varıldığı, Çeştepe Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden, dosyada bulunan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporu bir bütün olarak değerlendirildiğinde, dava konusu parseli kapsayan alanda yapılan 1/5000 ölçekli planda uygulama ölçeğinde konut alanlarındaki yapılaşma yoğunluğunu belirleyici olması gereken bir husus olan plan nüfusu ile ilişkili olarak nüfus yoğunluklarının belirlenmediği, bu kapsamda nazım imar planının mevzuatla belirlenen tanıma ve plan tekniğine uygun olmadığı anlaşıldığından anılan işlemin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve imar mevzuatına aykırı olduğu sonucuna varıldığı gerekçeleriyle davanın Çeştepe Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planına ilişkin kısmının iptaline, davanın Çeştepe Belediye Meclisinin … tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile Efeler Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planına ilişkin kısımları hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Davalı idarece istinaf başvurusunda bulunulması üzerine temyize konu kararda, Mahkeme kararının Efeler Belediye Meclisinin … günlü, … sayılı kararı ile kabul edilen ve Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin … günlü, … sayılı kararıyla tadilen onaylanan 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planına ilişkin kısmı yönünden istinaf başvurusunun reddine, Çeştepe Belediye Meclisinin … günlü, … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planına ilişkin kısmı yönünden; askı süreci içinde Aydın ilinin büyükşehir belediyesi statüsü kazanması üzerine, planın onaya sunulması gerektiğinin bildirildiği ve bu süreçte anılan planın yürütülmesinin ve ilan sürecinin durdurulduğu, davanın açıldığı tarih itibarıyla söz konusu nazım imar planının yürürlükte bulunmadığı anlaşıldığından, davanın bu bölümü yönünden incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekirken, dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bu kısmında isabet görülmediği gerekçesiyle davanın bu kısmı yönünden istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkeme kararının bu kısmının kaldırılmasına ve davanın incelenmeksizin reddine, Çeştepe Belediye Meclisinin … günlü, … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planınına ilişkin kısmı yönünden; incelenen olayda, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kabulüne dair Efeler Belediye Meclisi kararının, dava açma süresi içinde yeni bir belediye meclisi kararı ile geri alındığı ve hukuken yürürlükte olmayan uygulama imar planının iptalinin istenildiği açık olduğundan, bu planın dayanağını oluşturması nedeniyle dava konusu edilen nazım imar planının iptali istemine yönelik olarak dava açma süresinin, hukuki varlığı bulunmayan uygulama imar planına göre değil, nazım imar planının ilan tarihine göre belirlenmesi gerektiği, uyuşmazlıkta, mülga Çeştepe Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen edilen ve 10/07/2012 - 13/08/2012 tarihleri arasında ilan edilen nazım imar planına ilan süresinde itiraz etmeyen davacılar tarafından, imar planının son ilan (13.08.2012) tarihini izleyen günden itibaren 60 günlük dava açma süresinin geçirilmesinden çok sonra, 09/01/2018 tarihinde açılan davanın esasının incelenmesine olanak bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun buna ilişkin kısmının kabulü ile Mahkeme Kararının anılan kısmının kaldırılması ile bu kısım yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davanın plan değişikliği talebinin reddi üzerine açıldığı, bu nedenle süresinde olduğu belirtilerek İdari Dava Dairesi kararının süre aşımı yönünden davanın reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Aydın İli, Efeler İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Efeler Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen ve Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile tadilen onaylanan 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının 11/10/2017-11/11/2017 tarihleri arasında ilan edildiği, askı süresi içinde davacılar tarafından 08/11/2017 tarihinde, hem Efeler Belediye Başkanlığına, hem de Büyükşehir Belediye Başkanlığına verilen dilekçeler ile anılan plan değişikliğine itiraz edildiği ve aynı dilekçe ile hem anılan plan değişikliği hakkında hem de Çeştepe Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı hakkında plan değişikliği talebinde bulunulduğu, Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile 1/5000 ölçekli nazım imar planında herhangi bir değişiklik yapılmadığı, 2017 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonu hakkında ise itirazların Efeler Belediyesi nezdinde yapılması gerektiği hususunda bilgi verildiği, Efeler Belediye Başkanlığı tarafından itiraza cevap verilmediği, plan değişikliği talebinin zımnen reddi üzerine 09/01/2018 tarihinde verilen dilekçe ile Mülga Çeştepe Belediye Meclisinin 10/07/2012 tarih, 19 sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile Mülga Çeştepe Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planının ve Efeler Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararı ile kabul edilerek, Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararıyla tadilen onaylanan 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Dava Açma Süresi" başlıklı 7. maddesinde, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve İdare Mahkemelerinde altmış gün olduğu; İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı; yine aynı Kanunun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki 10. maddesinde, ilgililerin haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilecekleri, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, ilgililerin altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştay'a idare ve vergi mahkemelerine dava açabilecekleri, altmış günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse ilgilinin bu cevabı istemin reddi sayarak dava açabileceği gibi, kesin cevabı da bekleyebileceği, bu takdirde dava açma süresinin işlemeyeceği, ancak bekleme süresinin başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemeyeceği, dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde altmış günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren altmış gün içinde dava açabilecekleri kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen yasal hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, imar planında değişiklik yapılması yolundaki istemin 2577 sayılı Kanunun 10. maddesi kapsamında bir başvuru olduğu ve bu başvuru üzerine tesis edilen işleme karşı anılan maddede öngörülen süreler içinde idari dava açılabileceği sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, Anayasal güvence altındaki temel hak ve özgürlüklerden olan mülkiyet hakkının kullanılabilmesi için ilgililerin gerekli işlemlerin yapılmasını idarelerden her zaman isteyebilecekleri açıktır. Her yeni başvuru üzerine idarece tesis edilecek işlem üzerine yukarıda açıklanan 2577 sayılı Kanunun 7. maddesinde öngörülen 60 günlük süre içerisinde imar planına dava açılması mümkündür.
Dava konusu olayda; davacılar tarafından 2017 tarihli 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının askı-ilan süresi içinde 08/11/2017 tarihinde, Efeler Belediye Başkanlığı ve Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığına verilen dilekçeler ile anılan plan değişikliğine itiraz edildiği ve aynı dilekçeyle anılan plan değişikliği hakkında ve Çeştepe Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı hakkında plan değişikliği talebinde bulunulduğu, Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile 1/5000 ölçekli nazım imar planında herhangi bir değişiklik yapılmadığı, 2017 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonu hakkında ise itirazların Efeler Belediyesi nezdinde yapılması gerektiği hususunda bilgi verildiği, bu işlemin davacılara tebliğine dair bir belgenin dosyada bulunmadığı, anılan plan değişikliği başurusunun 08/01/2018 tarihinde zımnen reddedilmesi üzerine anılan işlemlerin iptali istemiyle 09/01/2018 tarihinde davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacılar tarafından, 08/11/2017 tarihinde mülga Çeştepe Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararı ile kabul edilen edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden plan değişikliği talebiyle Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığına başvuruda bulunulduğu göz önünde bulundurulduğunda, anılan başvurunun 2577 sayılı Kanunun 10. maddesi kapsamında yapılan bir başvuru olduğu ve başvurunun idarece cevap verilmeyerek zımnen reddi üzerine 60 günlük yasal dava açma süresi içinde, 09/01/2018 tarihinde anılan nazım imar planının iptali istemiyle açılan davanın bu kısmı hakkında işin esası incelenerek bir karar verilmesi gerekirken davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin kısmen iptaline kısmen dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair mahkeme kararına ilişkin yapılan istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile anılan kararın kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın kısmen incelenmeksizin reddi kısmen süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının süre aşımı nedeniyle davanın reddine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 28/05/2024 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.