DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/8503 E.  ,  2024/3344 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/8503
Karar No : 2024/3344

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: Danıştay Altıncı Dairesinin 14/02/2019 tarih ve E:2014/8052, K:2019/658 sayılı bozma kararına uyularak verilen ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Gaziantep ili, Şehitkamil ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile Şehitkamil Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen, Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazın mevcut durumda yaklaşık 220 araç kapasiteli açık otopark alanı olarak kullanıldığı, yakın çevresinde yol boyunca düzenlenen otopark alanlarının da tam kapasite ile çalıştığı, otopark alanlarının yetersiz olduğu, konumu itibarıyla kamu kurumu ve kültürel tesis alanı bulunan tek açık alan olarak yer aldığı, bu alana ilişkin getirilecek belediye hizmet alanı kullanım kararıyla yeni bir otopark alanı oluşturma ihtiyacının oluşacağı, mevcutta yaşanan trafik ve otopark sorunlarını artıracağı, dava konusu işlemin teknik ve nesnel gerekçelerini ayrıntılı olarak içeren bir plan açıklama raporunun hazırlanmadığı anlaşıldığından, işlemin şehircilik ilkeleri, planlama esaslarına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: 1- Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, dava konusu plan değişikliklerinin taşınmazın bulunduğu bölgedeki ulaşım ağını olumsuz etkilemediği, yoğunluk artırıcı nitelikte olmadığı, bölgenin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak yapıldığı ileri sürülmektedir.
2-Davalı Şehitkamil Belediye Başkanlığı tarafından, dava konusu taşınmazın daha önce yeşil alan iken ticari alana dönüştürülmesine ilişkin plan değişikliğinin Mahkeme tarafından iptaline karar verildiği, dava konusu uygulama imar planı değişikliği ile Mahkeme kararı doğrultusunda ve nazım imar planına uygun olarak taşınmaza bölgede ihtiyaç arz eden belediye hizmet alanı kullanımının getirildiği, taşınmazın bulunduğu bölgedeki ulaşım ağını olumsuz etkilemediği, yoğunluk artırıcı nitelikte olmadığı, bölgenin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak yapıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının maliki olduğu … parsel sayılı taşınmazın imar planında park alanında kalması nedeniyle 2009 yılında kamulaştırıldığı, kamulaştırma işlemi sonrasında Şehitkamil Belediye Meclisinin 18/09/2009 tarihli kararı ile … ada …, … ve dava konusu … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği yapılarak bu taşınmazlara ticaret alanı fonksiyonu getirildiği, bu plan değişikliğinin iptali istemiyle başka biri tarafından açılan davada, ... İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararı ile plan değişikliğinin yapıldığı tarih itibariyle plan kademelenmesine uygun olmadığı, kaldırılan park alanına eşdeğer alanın ayrılmadığı, plan değişikliği yapılmasının bilimsel, teknik ve nesnel gerekçelerinin bıulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verildiği, Mahkeme kararı uyarınca Şehitkamil Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile … ada … parsel sayılı taşınmaza ( … ada …, …, …, …, … sayılı parseller ve … ada … sayılı parsel … tarih ve … sayılı Şehitkamil Belediyesi Encümen kararı ile tevhit işlemine tabi tutularak 56 parsel sayılı taşınmaz oluşturulmuştur.) ilişkin kabul edilen imar planında taşınmazın ticaret alanı fonksiyonunun korunduğu ve bu taşınmaza eşdeğer olduğu belirtilen başka bir alana yeşil alan fonksiyonu getirildiği, daha sonra dava konusu Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile Şehitkamil Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen, Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile taşınmazın belediye hizmet alanı olarak belirlendiği anlaşılmaktadır
.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5.maddesinde nazım imar planı, "varsa bölge planlarının mekâna ilişkin genel ilkelerine ve varsa çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklüklerini, nüfus yoğunlukları ve eşiklerini, ulaşım sistemlerini göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, plan hükümleri ve raporuyla beraber bütün olan plan", uygulama imar planı ise, "tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.
04.06.2014 tarihli ve 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Mekânsal kullanım tanımları ve esasları" başlıklı 5.maddesinin (a) bendinde ise; "belediye hizmet alanı: belediyelerin görev ve sorumlulukları kapsamındaki hizmetlerinin götürülebilmesi için gerekli itfaiye, acil yardım ve kurtarma, ulaşıma yönelik transfer istasyonu, araç ve makine parkı, bakım ve ikmal istasyonu, garaj ve triyaj alanları, belediye depoları, asfalt tesisi, atık işleme tesisi, zabıta birimleri, mezbaha, ekmek üretim tesisi, pazar yeri, idari, sosyal ve kültürel merkez gibi mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçları karşılamak üzere kurulan tesisler ile sermayesinin yarıdan fazlası belediyeye ait olan şirketlerin sahip olduğu tesislerin yapılabileceği alanlar" olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, ilk aşamada dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Danıştay Altıncı Dairesinin 14/02/2019 tarih ve E:2014/8052, K:2019/658 sayılı kararı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin, taşınmazın konumu bakımından uygunluğu, çevresindeki imar parsellerinin fonksiyonu, belediye hizmet alanına ihtiyaç olup olmadığı, belediye hizmet alanı olarak planlanmasının şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olup olmadığı hususlarının, yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle incelenmesi gerektiği, öte yandan 1/5000 ölçekli plan hakkında ulaşılacak sonuca göre 1/1000 ölçekli uygulama imar planında belediye hizmet alanının ayrıntılı düzenlenmesi gerektiği hususunun da göz önünde bulundurularak dava hakkında bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulması üzerine, ... İdare Mahkemesince bozma kararına uyularak mahallinde yaptırılan keşif bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu ve dosyadaki bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucu dava konusu taşınmazın belediye hizmet alanı olarak gösterilmesinin uygun olup olmadığının incelenmesi gerekirken mevcut durumda otopark alanı olarak kullanıldığı, taşınmazın çevresinde idari ve yönetim birimlerinin bulunduğu, otopark alanının yetersiz olduğu yönünde tespitlere yer verildiği, hem bozma kararında belirtilen hususlara yönelik hem de davacının iddialarına yönelik herhangi bir inceleme yapılmadığı gibi dava konusu taşınmazın mevcut durumu gözetilerek otopark alanı olarak belirlenmesinin gerektiği yönünde yerindelik denetimi yapıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, dava konusu taşınmazın bulunduğu planlama alanında belediye hizmet alanına ihtiyaç olup olmadığının, varsa yer seçiminin uygun olup olmadığı hususunun keşif ve bilirkişi incelemesi yapılması suretiyle açıklığa kavuşturulmasının ardından 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden yukarıda verilen mevzuat hükümleri doğrultusunda değerlendirme yapılarak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, belediye hizmet alanı kullanımı irdelendiğinde; 1/5000 ölçekli nazım imar planlarında, mekansal kullanımın belediye hizmet alanı olarak gösterilmesinin yeterli olduğunun kabulü gerekmekle birlikte, ulaşım yükü, nüfus ve yapı yoğunluğu başta olmak üzere planlama alanına birbirinden çok farklı etkileri bulunan ve yukarıda yer verilen tanımında örnekleme yoluyla sayılan tesisleri, bir bütün olarak kapsayan belediye hizmet alanı gösterimi, uygulama imar planı ölçeğinde tek başına yeterli olmamakta, bu gösterim altında hangi belediye faaliyetinin icra edileceğinin belirtilmesi suretiyle kesin kullanım türünün gerek uygulama işlemlerine dayanak oluşturacak ölçüde, gerekse hukuki ihtilaf halinde yargısal incelemeye elverecek açıklıkta somut olarak gösterilmesi zorunluluk arz edeceğinden bu hususun 1/5000 ölçekli nazım imar planı hakkında yukarıda verilen mevzuat hükümleri doğrultusunda mahkemece yapılacak değerlendirmeden sonra 1/1000 ölçekli dava konusu uygulama imar planı hakkında verilecek kararda göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 29/05/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.