DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/8152 E.  ,  2024/3315 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/8152
Karar No : 2024/3315

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Silivri İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … pafta, … ve … parsel sayılı taşınmazların hissedarı olan davacı tarafından, parselleri üzerindeki belediye hizmet alanı şerhinin kaldırılması ve kendisine kamulaştırma bedeli ödenmesi talepleri ile 22/02/2018 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin Silivri Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve E… sayılı işlemi ile taşınmazlarının 06/02/1997 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında öngörülen belediye hizmet alanı fonksiyonunun kaldırılması talebiyle 09/05/2018 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla; 06/02/1997 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planda değişiklik yapılması talebiyle 09/05/2018 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlem yönünden; dosyaya sunulan bilirkişi raporunun değerlendirilmesi sonucu dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının, plan pafta, açıklama raporu ve plan notları yönünden bütünselliği sağlamadığı, plan bütününde ayrılan donatı alanlarının teknik hesaplarının bulunmadığı ve neticesinde “belediye hizmet alanı” olarak ayrılan alanın gereksinim duyulduğu veya alansal büyüklüğün sağlayıp sağlayamadığına dair teknik dökümü yapılmadığından dava konusu planın şehircilik ilkeleri, planlama esasları yönünden hukuka uygun olmadığı sonucuna varıldığı, dava konusu taşınmazlar üzerindeki belediye hizmet alanı şerhinin terkini ve taşınmazların kamulaştırılmasına ilişkin 22/02/2018 tarihinde yapılan başvurunun reddine dair Silivri Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve E… sayılı işlemi yönünden; dava konusu işlemin davacı vekiline 19/03/2018 tarihinde tebliğ edilmesine rağmen bakılmakta olan davanın 60 günlük dava açma süresi geçirildikten sonra 25/07/2018 tarihinde açıldığı anlaşıldığından davanın … tarih ve E… sayılı işlem bakımından esasının incelenmesinin mümkün olmadığı ve süre aşımı nedeniyle reddi gerektiği sonucuna varıldığından, yukarıda belirtilen gerekçelerle, 06/02/1997 tarihli 1/1000 ölçekli imar planda değişiklik yapılması talebiyle 09/05/2018 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptaline, 22/02/2018 tarihinde yapılan başvurunun reddine dair Silivri Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve E… sayılı işlemi yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine, karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Temyize konu kararda; İdare Mahkemesi kararının dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmı yönünden davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun incelenmesinden; uyuşmazlıkta, davacı tarafından plan değişikliği talebiyle yapılan başvurunun mevzuat hükümlerinde aranılan müellif tarafından hazırlanmış bir plan teklifi olmadığı, plan paftası, plan notları, plan raporu bulunmadığı anlaşıldığından, davacı tarafından mevzuat hükümlerine uygun olmayan plan değişikliği başvurusunun (idarenin karar mercilerine sunulmadan) zımnen reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesi kararının dava konusu zımni ret işleminin iptaline ilişkin kısmı kaldırılarak, bu kısım yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından 09/05/2018 tarihinde yapılan plan değişikliği talebinin zımnen reddine ilişkin işlem yönünden verilen davanın reddine ilişkin İdari Dava Dairesi kararında hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Silivri İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … pafta, … ve … parsel sayılı taşınmazların Mülga Büyükçavuşlu Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli revizyon ve ilave uygulama imar planında kısmen yol kısmen belediye hizmet alanı kullanımında kaldığı, 31/08/1990 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında ise yönetim merkezleri kullanımında kaldığı, davacı tarafından taşınmazlarda öngörülen kullanımlar yönünde bir uygulama yapılmaması üzerine 22/02/2018 tarihinde, parselleri üzerindeki belediye hizmet alanı şerhinin kaldırılması ve kendisine kamulaştırma bedeli ödenmesi talebi ile davalı idareye yapılan başvurunun, Silivri Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve E…. sayılı işlemi ile reddedilmesi sonrasında davacı tarafından 09/05/2018 tarihinde, taşınmazların 06/02/1997 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında belediye hizmet alanı fonksiyonunda kaldığı, anılan fonksiyonun iptali talebiyle davalı idareye başvuruda bulunulduğu bu başvurunun zımnen reddi üzerine Silivri Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve E… sayılı işlemi ile 09/05/2018 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun işlem tarihi itibarıyla yürürlükte olan şekliyle, "Planların Hazırlanması ve Yürürlüğe Konulması" başlıklı 8. maddesinde; "Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur...b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı'ndan meydana gelir. Mevcut ise Bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren Belediye Başkanlığı’nca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edebilir. Belediye Başkanlığınca Belediye Meclisine gönderilen itirazlar ve planları Belediye Meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar. Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar. Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir." hükmüne yer verilmiştir
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Planların sunulması" başlıklı 31. maddesinde; " İdare; onaylanmak üzere iletilen plan tekliflerini, öncelikle eksik belgesinin olup olmadığı yönünden inceler, eksik belgesi bulunanların eksikliklerinin ilgilisince 30 gün içinde tamamlanmak üzere iade eder. Plan teklifleri; Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri uyarınca, planın kademesi ve türüne göre üst kademe planlar, planlama esasları, yapılan analiz ve kararlar ile birlikte gerekçesi, planın kent bütününe ve çevresine etkisi ve uyumu, ulaşım sistemi ile bütünleşmesi, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarının sağlanması, kentsel doku ve yaşanabilirlik hususları kapsamında değerlendirilir. Plan paftası, plan notları, plan raporu bulunmayan ve plan teklifi niteliğini haiz olmayan, müellif tarafından yapılmayan ve imzalanmayan planlar, idarelerin karar mercilerine sunulamaz. İmar planı teklifleri, planın kapsadığı alanın maliki veya maliklerinin yasal vekilleri tarafından sunulabilir. Planlanan alan içinde maliklerine ulaşılamayan, malikleri belli olmayan veya maliki bulunmayan yerlerin mevcudiyeti halinde, bunların ilgili idarece belgelendirilmesi ve planlanan alanın %20’sini aşmaması şartı aranır. " kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; İdare Mahkemesince, dava konusu, İstanbul İli, Silivri İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … pafta, … ve … parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki belediye hizmet alanı şerhinin kaldırılması ve kendisine kamulaştırma bedeli ödenmesi talepleri ile davacı tarafından 22/02/2018 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin Silivri Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün … tarih ve E…. sayılı işlemi yönünden süre aşımı nedeniyle davanın reddine karar verildiği ve bu kısım yönünden davacı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmadığından kararın bu kısmının kesinleştiği, öte yandan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında değişiklik yapılması talebiyle 09/05/2018 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlem yönünden ise iptal kararı verildiği bu kısım yönünden yapılan istinaf başvurusu üzerine Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince işin esası hakkında bir değerlendirme yapılmadan, davacının plan değişikliği talebinin müellif tarafından hazırlanmış bir plan teklifi olmadığı, plan paftası, plan notları, plan raporunun bulunmadığı değerlendirmesi ile mevzuat hükümlerine uygun olmayan plan değişikliği başvurusunun idarenin karar mercilerine sunulmadan reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle İdare Mahkemesince verilen iptal kararı kaldırılarak davanın reddine karar verildiği görülmüştür.
Belirli ölçütlere göre hazırlanan imar planlarının, zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı şekilde ve kanundaki usullere uygun olarak değiştirilmesi mümkündür. Bu değişikliklerin de ilgili idarelerin hangi organ ve mercilerince karara bağlanacağının kanunla belirlenmesi gerekir.
Yukarıda yer verilen Kanun hükümlerine göre imar planı, imar planı revizyonu ve imar planı değişlikliklerini onaylama yetkisi belediye meclisine ait olduğundan, belediyelere yapılan imar planı değişikliği tekliflerinin karara bağlanmak üzere belediye meclisine sunulması gerekmektedir.
İptal davasının öze ilişkin koşulları arasında idari işlemin yetki yönünden hukuka uyarlılığı da yer almaktadır. İdare hukukunda “yetki”, idareye Anayasa ve yasalarla tanınmış olan karar alma gücünü ifade eder ve idari işlemlerin en temel öğesini oluşturur. Bir kamu düzeni sorunu olan yetki, yasa koyucu tarafından hangi makam veya merciye verilmiş ise, ancak o makam veya merci tarafından kullanılabilir. Bu bakımdan, yasanın açık izni olmadıkça yetkili makam veya mercinin yetkisini devretmesi olanaklı değildir. Aktarılan nitelikleri gereği, idare hukukunda yetkisizlik kural, yetkili olmak istisnadır. Bu itibarla, yetki hükümlerinin sınır ve çerçevesinin yasayla açıkça çizilmesi gerekir ve genişletici yoruma tabi tutulamaz.
Yukarıda yer verilen Yönetmeliğin ilgili maddesinde, plan paftası, plan notları, plan raporu bulunmayan ve plan teklifi niteliğini haiz olmayan, müellif tarafından yapılmayan ve imzalanmayan planların idarelerin karar merciilerine sunulmayacağı düzenlenmiş ise de, bu düzenlemenin Kanunda yer almayan idarenin iç işleyişine yönelik bir düzenleme olduğu, ilgili idare meclislerinin plan değişikliği talepleri hakkında karar verme yetkisini kaldırmadığı kuşkusuzdur.
Aksi bir yorumda, aynı tüzel kişiliğin organları arasında bulunması gereken iletişim ve organizasyonda olması gereken iç işleyişe ilişkin kurallardan kaynaklanan külfetin, bu tüzel kişilikten, hizmet alanlara yüklenmesi, yasa ile kendilerine bahşedilen başvuru haklarının sürüncemede kalması sonucunu doğuracağı, ayrıca belirtilen şartların yerine getirilmesinin, imar plan değişikliği talebinde bulunanlardan beklenmesi durumunda bu tekliflerin sadece bu nedenle ilgili idare mercilerine sunulmamasının bireyler üzerine aşırı bir külfet yükleneceği açıktır.
Yukarıda belirtilen değerlendirmeler ışığında; plan değişikliği talebinde bulunması gereken hususlara ilişkin düzenlemenin Kanunda yer almayan idarenin iç işleyişine yönelik bir düzenleme olduğu ve ilgili idare meclislerinin plan değişikliği talepleri hakkında karar verme yetkisini kaldırmadığı açık olduğundan, imar planı değişikliğinin yapılması için öncelikle böyle bir değişiklik isteminin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun bulunup bulunmadığının yasal koşullar çerçevesinde yetki ve usulde paralellik ilkesi gereğince tespit edilmesi gerekmekte olup, davacının mülkiyetindeki taşınmaza yönelik imar planı değişikliğiyle ilgili talebin bu yönlerden uygun olup olmadığının karar verme yetkisini haiz belediye meclisince değerlendirilerek karara bağlanması gerektiği açık olduğundan; İdari Dava Dairesince, davacının plan değişikliği talebinin mevzuatta öngörülen unsurları taşımadığından bahisle karar mercilerine sunulmadan reddi gerektiği yönündeki değerlendirmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; dava konusu olayda, davacının taşınmazındaki belediye hizmet alanı kullanımının kaldırılması yönündeki plan değişikliği talebinin cevap verilmeyerek zımnen reddine ilişkin işlemin dava konusu edildiği dikkate alındığında yargı yerince anılan plan değişikliği talebi hakkında, söz konusu talebin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığı yönünden gerekli inceleme ve değerlendirme yapılarak bir karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, işin esası incelenerek bir karar verilmesi gerekirken yukarıda belirtilen gerekçeyle davanın reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararının dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararın kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle imar planı değişikliğinin zımmen reddine ilişkin işleme yönelik davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 28/05/2024 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.