DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/7789 E.  ,  2024/3372 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/7789
Karar No : 2024/3372

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Valiliği/ …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çanakkale ili, Merkez, … Köyü, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda 1/5000 ölçekli ilave nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli ilave uygulama imar planının kabulüne ilişkin … tarih ve …- … sayılı Kepez Belediye Meclisi kararlarının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu işlem ile planlama alanına 605 kişilik ek nüfusun geldiği, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği Ek-2 tablosuna göre 605 kişi için 1733,3 m2, otopark, 2357,9 m2 yeşil alan sağlandığı, 605 kişi için gerekli sosyal donatının planlama alanı içerisinde karşınlanmasının alan temini ve tesislerin verimli çalışması bakımından mümkün olmaması nedeniyle yakın çevre içinde karşılanıp karşılanmadığına bakılması gerektiği, bu doğrultuda yapılan incelemede 700 metre ve 1250 metre mesafede iki caminin, 400 metre mesafede ortaokul, lise ve kreşin, 1000 metre ve 1350 metre mesafede bir ilkokul ve anadolu lisesinin, yakınında stadyumun ve içinde yeşil alanın bulunduğu, bu çerçevede temel donatı alanlarının büyük oranda sağlandığı, donatı alanlarının yürüme mesafesinde olduğu, nitekim parsel kullanımlarının çevresi ile birlikte düşünüldüğünde, komşu parsellerle benzer ve uyumlu nitelikte olduğu, planın tüm parsel sahiplerine eşit mesafede olması gerektiği (eşitlik ilkesi) görüşünden hareketle ilave imar planının imar mevzuatına, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olduğu sonucuna ulaşılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlem ile yüksek yoğunluklu konut+ticaret alanı kullanımı getirilerek alanda ek nüfus öngörüldüğü, ancak bu ek nüfus için gerekli donatı alanlarının sağlanmadığı, planlama alanı çevresinde yer alan donatı alanlarının yerleşik nüfus esas alınarak ayrıldığı, dava konusu işlem ile sadece park ve otopark alanına yönelik donatı alanı ayrılmasının planlama esaslarına uygun olmadığı belirtilerek temyiz isteminin kabulüne karar verilmesi gerekiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Uyuşmazlık konusu taşınmazlar daha önce planlanmamış alanda kalmaktayken, dava konusu 1/5000 ölçekli ilave nazım imar planında 601 ki/ha üstü çok yüksek yoğunluklu ticaret+konut, park ve otopark alanı olarak, 1/1000 ölçekli ilave uygulama imar planında E:1.75, blok nizam 5 kat yapılaşma koşullu ticaret+konut alanı, park ve otopark alanı olarak planlanmıştır.
Davacı tarafından dava konusu işlemler ile ticaret+konut alanı kullanımı getirilerek alanda ek nüfus öngörüldüğü, bu durumun sosyal donatı dengesini bozacağı ileri sürülerek bakılmakta olan dava açılmışır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 11.maddesinin 1.fıkrasında, "İmar planlarının yapımı ve değişikliklerinde planlanan alanın veya bölgenin şartları ile gelecekteki gereksinimleri göz önünde tutularak kentsel, sosyal ve teknik altyapıalanlarında bu Yönetmeliğin EK-2 Tablosunda belirtilen asgaristandartlara ve alan büyüklüklerine uyulur.", 21.maddesinin 10.fıkrasında da, "İmar planlarında Ticaret+Konut, Ticaret+Turizm+Konut, Turizm+Ticaret karma kullanım alanlarında konut kullanımına da yer verilmesi halinde, konut kullanım oranları belirtilerek, konut kullanımının gerektirdiği sosyal ve teknik altyapı alanlarının ayrılması zorunludur. İmar planlarında konutun yer aldığı karma kullanımlarda konut kullanım oranının belirtilmediği hallerde en fazla % 30 konut kullanabileceği varsayılır." düzenlemeleri yer almaktadır.
Anılan Yönetmeliğin "İmar Planlarına Dair Esaslar" başlıklı 25. maddesinde, imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği veya uygulamasının mümkün olmadığı durumlar ile üst kademe plan kararlarına uygunluğunun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi için bu Yönetmelikte belirtilen ilke, esas ve standartlara uygun olarak imar planlarında revizyon yapılabileceği; imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği durumlarda ise mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde, bu Yönetmelikte belirtilen ilke, esas ve standartlara uygun olarak ilave imar planı yapılabileceği; aynı Yönetmeliğin 26. maddesinde ise, plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak imar planı değişikliği yapılabileceği kuralı getirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği durumlarda, mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak ilave imar planı yapılabilmektedir. Yapılan planlamanın amaç yönünden yargısal denetimi planlamayı zorunlu kılan nedenlerin irdelenmesi yoluyla yapılır. Bu irdelemeden sonra, planlanan alanın özel niteliklerinin yanısıra plan bütünlüğü gözönünde bulundurularak planlanan yörenin tümünün çevre ilişkileri kapsamlı bir biçimde ele alınarak, planlamada kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir.
Dava konusu olayda, plansız alanda bulunan uyuşmazlık konusu taşınmazların, ilave imar planları ile ticaret + konut, otopark ve ve park alanı olarak belirlendiği, planların parsel bazında yapıldığı ve ilave imar planı yapılmasını zorunlu kılan hususlar ile ticaret ve konut kullanımı getirilmesini gerektiren sebeplerin somut olarak ortaya konulamadığı, yeni bir plan çalışması niteliğinde olduğundan alanın çevresiyle birlikte değerlendirilerek ilgili kurum görüşleri ile birlikte plan çalışmasına veri ve girdi sağlayan araştırma ve etütlerin yapıldığına ilişkin bir bilgi bulunmadığı, ticaret + konut alanı kullanım kararının alana ilave nüfus artışı getirdiği, artan nüfus karşılığında park ve otopark alanı dışında başka donatı alanı ayrılmadığı, bu nedenle bölgede plan bütünlüğü ile nüfus-donatı dengesinin bozulduğu, her ne kadar İdare Mahkemesince esas alınan bilirkişi raporunda, öngörülen nüfusun ihtiyaç duyacağı donatı alanlarının planlama alanının çevresinde yer alan donatı alanlarında karşılanmasının mümkün olduğu belirtilmiş ise de, planlama alanı içerisinde sosyal ve teknik alt yapı alanı düzenlenmemesi, planlama alanının çevresindeki donatı alanları üzerindeki baskıyı artıracağından mevcut plan bütününde kurgulanan teknik ve sosyal donatı alanı dengesinin bozulacağı sonucuna ulaşıldığından dava konusu imar planlarında planlama esaslarına, imar mevzuatına ve kamu yararına uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 29/05/2024 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.