DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/7605 E.  ,  2024/2871 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/7605
Karar No : 2024/2871

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2-... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVALI YANINDA MÜDAHİL : ... İnşaat Turizm Otomotiv Eğitim Hizmetleri Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU: ...Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mülkiyeti davacıya ait Mersin İli, Yenişehir İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel taşınmaza komşu Mersin İli, Yenişehir İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 1/1000 ölçekli uygulama imar plan tadilatının kabulüne ilişkin ... tarih ve ... sayılı Yenişehir Belediye Meclisi kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi'nin ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazı kapsayan alanda yapılan dava konusu 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planın tadilatının yapıldığı tarihte yürürlükte olan Mersin Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve... sayılı sayılı kararı ile onaylanan 1/5.000 ölçekli nazım imar planı tadilatı ile yoğunluk kararları ve konut alanı kullanım kararı açısından ölçekler arası tutarlılığın sağlandığı ancak dava konusu parselin yürürlükte olan Mersin Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanan 1/5.000 ölçekli nazım imar planı revizyonu planında “ticaret+konut alanı” olarak planlandığı, sözkonusu plan notlarının 2.2.2 maddesinde “Planda getirilen net yoğunluk değerleri ile elde edilen yapılaşma alanı, toplam yapılaşma alanını göstermekte olduğunu, bu alanlarda konut kullanım oranı en fazla %70’tir” denilerek ticaret+konut alanlarında konut kullanımı yönünden sınırlama getirilmiş olduğu ve yürürlükte bulunan üst ölçekli nazım imar planı ile dava konusu uygulama imar planı arasında tutarlılığın sağlanamadığı, dava konusu işlemde hukuka ve şehircilik ilkelerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu iddiasıyla temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden, mülkiyeti davacıya ait taşınmaza komşu Mersin İli, Yenişehir İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar plan tadilatının kabulüne ilişkin ... tarih ve ... sayılı Yenişehir Belediye Meclisi kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi'nin ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istemiyle; davacı tarafından 04.01.2018 tarihinde davalı belediyeye yapılan başvurunun reddine dair işlemin tebliği üzerine 01.03.2018 tarihinde bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihindeki yürülükteki şekliyle nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanunun 6. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan Yasanın 8. maddesinde ise alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planları, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla, kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan, ulaşım, hizmet ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantılar göz önüne alınarak hazırlanır.
Toplum yaşamını yakından etkileyen fiziksel çevrenin sağlıklı bir yapıya kavuşturulması ve toprağın koruma-kullanma dengesinin en rasyonel biçimde belirlenmesi için hazırlanan imar planlarının yargısal denetiminde, planlanan yöredeki taşınmazların imar planında tahsis edildikleri amaçlar yönünden; mevzuata, üst ölçekli planlara şehircilik ilkeleri ile planlama esaslarına uygun olup olmadığının detaylı bir şekilde incelenmesi gerekmektedir.
Yukarıda detaylarına yer verilen düzenlemeler doğrultusunda, nazım imar planlarının, arazilerin genel kullanılış biçimleri ile gelişme yön ve büyüklüklerinin belirlendiği genel nitelikli planlar olduğu, uygulama imar planlarının ise; üst ölçekli nazım imar planında getirilen fonksiyon kararına uygun olmanın yanı sıra, ölçeği gereği bu plandan farklı olarak, yapı adalarını ve yoğunluklarını, düzenini, yolları, parselasyona esas etapları ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren uygulamaya yönelik planlar olduğu açıktır.
Somut olayda, İdare Mahkemesince her ne kadar uyuşmazlığa konu taşınmazın dava konusu uygulama imar planında konut alanı kullanımında kaldığı, dayanağı Mersin Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı sayılı kararı ile onaylanan 1/5.000 ölçekli nazım imar planında da konut alanı kullanımına ayrıldığı, ancak uyuşmazlığa konu taşınmazı da kapsayan alanda Mersin Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanan 1/5.000 ölçekli nazım imar planı revizyonu planında “ticaret+konut alanı kısmen de yeşil alan” olarak planlandığı görülmüş olup, dava konusu uygulama imar planının dayanağı olarak dava açıldığı tarih itibariyle yürürlükte olan Mersin Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanan 1/5.000 ölçekli revizyon nazım imar planı uyarınca yapılan hukuki bir denetim sonucunda dayanağı nazım imar planına aykırı olduğu gerekçeyle dava konusu uygulama imar planının iptaline karar verilmiş ise de, Yenişehir Belediye Meclisinin ... tarihli, ... sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonu ile davaya konu parselin konut + ticaret alanı olarak ayrıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, yukarıda belirtilen husus göz önüne alınarak Bölge İdare Mahkemesince yeniden bir karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından,dava konusu işlemin iptaline yönelik verilen mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunamamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/05/2024 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.