DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/5480 E.  ,  2024/3150 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/5480
Karar No : 2024/3150

TEMYİZ EDENLER : I- (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
II- (DAVALI YANINDA MÜDAHİL) : … Belediye Başakanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

DAVALI YANINDA MÜDAHİL : … Vakfı … Şubesi
adına …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Valiliği (İl Mahalli İdareler Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Adana ili, Çukurova ilçesi, … Mahallesi, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda Çukurova Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilerek Adana Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı ile; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporlarındaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının plan hiyerarşisine uygun olduğu ancak bu plan ile 2013 tarihli nazım imar planında net biçimde önerilen ''vadi boyunca yeşil alan koridorunu" kesintiye uğratacak şekilde "sosyal-kültürel tesis alanının" genişletildiği, gerek sel tehlikesinden sakınım, gerek kent içerisinde doğal, ekolojik koridorların yaşatılabilmesi, gerekse de rüzgar koridorları oluşturarak kentsel çevredeki hava akımının sağlıklı biçimde sağlanabilmesi bakımından yeşil alan halinde korunması gereken vadinin ve dere yatağının söz konusu plan kararı ile sosyal tesis alanıyla kapatılarak yeşil alan sürekliliğinin bozulduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davalı Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığınca; dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının dayanağı 1/5000 ölçekli nazım imar planının 16.02.2018 tarihinde kesinleştiği, davacı kurum tarafından dava konusu imar planına askı süresi içerisinde itiraz edilmediği, ilçe belediyesi tarafından hazırlanan plan nedeniyle kendilerine husumet yöneltilmesinin doğru olmadığı, İdare Mahkemesi kararına dayanak alınan bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığı, dava konusu işlemin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve imar mevzuatına uygun olduğu, kararın bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı yanında müdahil Çukurova Belediye Başkanlığınca; davacı kurum tarafından askı süresi içerisinde itiraz edilmeyen dava konusu imar planının kesinleştiği, İdare Mahkemesi kararına dayanak alınan bilirkişi raporunun sübjektif şekilde hazırlandığı, yetersiz olduğu, dava konusu işlemin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve imar mevzuatına uygun olduğu, kararın bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunda da dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğunun ortaya konulduğu, imar planı değişikliği ile toplam 22.091 m2'lik bir alanın park alanı fonksiyonunun sosyal-kültürel tesis alanı olarak değiştirildiği, mevcut imar planında yeşil alan olarak ayrılan yerin eşdeğer bir alan ayrılmaksızın küçültülmesinin veya kaldırılmasının imar mevzuatına aykırı olduğu, 1/5000 ölçekli nazım imar planı kesinleşmeden dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının hazırlandığı, dava konusu işlemin usul ve yasaya aykırı olduğu belirtilerek temyiz istemlerinin reddine karar verilmesi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Uyuşmazlık konusu alan (5 sayılı parsel ile 6 sayılı parselin güney kısmı); 01.12.2017 tarihinde onaylanan 1/25000 ölçekli revizyon nazım imar planında; "kültürel tesis alanları", 16.02.2018 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planında; "kültürel tesis alanı" (E:0,50), bu plana dayanılarak kabul edilen dava konusu 12.01.2018 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında; E:0.50, Yençok=Serbest yapılaşma koşullarında "sosyal-kültürel tesis alanı" olarak planlanmış, 22.03.2018 - 22.04.2018 tarihleri arasında askıya çıkartılan bu plana karşı davacı tarafından yasal dava açma süresi içerisinde 25.04.2018 tarihinde bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, "nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 6. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde ise, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış, her planın bir üst kademedeki plana uygun olarak hazırlanması zorunluluğu getirilmiştir.
14.06.2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin "Genel Plânlama Esasları" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde; "Planlar, kademesine ve ölçeğine göre ve yapılış amacının gerektirdiği ayrıntı düzeyinde kalmak koşuluyla alt kademedeki planları yönlendirir." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Planlamanın en temel unsurlarından birisi olan, birbirini yönlendiren ve denetleyen farklı ölçeklerdeki planlar arasındaki "kademeli birliktelik" ilkesi uyarınca, alt ölçekli planlar, bir üst ölçekte belirlenen temel ilke, strateji ve plan kararlarına uygun olmak zorunda olup, bunun sonucu olarak, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile belirlenen kullanım kararlarının, üst kademede bulunan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile uyumlu olup olmadığı yönünden incelenmesi gerektiği açıktır. Başka bir deyimle hiyerarşik planlama ilişkisine göre, bir plan bir üst ölçekli plan tarafından yönlendirilmeli ve ona uyumu noktasında denetlenmelidir.
Davanın yalnızca 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açıldığı, dayanağı üst ölçekli 1/5000 ölçekli nazım imar planının dava konusu yapılmadığı hususu göz önüne alındığında, planların kademeli birlikteliği ilkesi uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planına yönelik incelemenin 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planına uygun olup olmadığı yönünden yapılması gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta, üst ölçekli 1/5000 revizyon nazım imar planında "kültürel tesis alanında" (E:0,50) kalan uyuşmazlık konusu alanın (5 sayılı parsel ile 6 sayılı parselin güney kısmı) dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında da aynı kullanımda kaldığı, böylelikle planlar arasında ölçekler arası tutarlılığın sağlandığı, plan kademelenmesi yönünden planlar arası ilişkinin şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olduğu anlaşıldığından, 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun olarak hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmış, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalı ve davalı yanında müdahil Çukurova Belediye Başakanlığı'nın temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/05/2024 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.