DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/4757 E.  ,  2024/3163 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/4757
Karar No : 2024/3163

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı- ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Konya İli, Selçuklu İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazı kapsayan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği önerisinin reddine dair Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı ve ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararda; dosyadaki bilgi ve belgeler ile mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi raporu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, yürürlükteki 1997 yılı onaylı 1/1000 ölçekli uygulama planında taşınmazın "ilkokul alanı" olarak belirlendiği, davacı tarafından taşınmazın "özel eğitim alanı" olarak işlevlendirilmesi amacıyla başvurulduğu, yürürlükteki uygulama imar planın üst ölçekli imar planı kararlarıyla uyumlu olduğu, taşınmaz ile yakın çevresi ilk kez planlamaya konu edilseydi, "özel eğitim alanı" kararı ile kamulaştırma külfetinin hafifletilebileceği öngörülse de, tapuya güven ilkesi gereği, davacıların kamulaştırılacağını bilerek edindiği taşınmazın kamusal yönü ağır olan eğitim alanı olarak planlanması ile kamu yararının daha fazla korunduğu, uygulama imar planı değişikliği önerisi ile bireysel yararın ön plana çıkarıldığı, sosyal donatı alanlarının halkın tüm kesimine hitap etmesine rağmen özel kişiler vasıtasıyla oluşacak donatının yüksek gelir seviyesine sahip belli bir kesime hitap edeceği, kamusal niteliği haiz eğitim alanının özel eğitim alanına dönüştürülebilmesi için bölgede eğitim alanına eşdeğer alanın ayrılmasının kamusal hizmetin sürekliliğinin sağlanması bakımından zorunluluk taşıdığı, değişiklik önerisinin kabulü durumunda yürüme mesafesi içindeki etki alanında eğitim alanına erişimi olmayan yapı adaları ortaya çıkacağından dava konusu işlemin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ile tekniklerine ve kamu yararına uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Taşınmazının yaklaşık 19 yıldır kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkı üzerindeki tasarrufunun uzun yıllardır sınırlandırıldığı, bilirkişi raporu ile teknik bilgi verilmesinden ziyade hukuki yorumlarda bulunulduğu, bölgedeki nüfus yoğunluğunun denetime elverişlli hesaplanmadığı, davalı idarece dava konusu imar planı değişikliği önerilerine benzer önerilerin kabul görmesine rağmen kendisine ait önerinin kabul edilmemesinin hakkaniyete uygun olmadığı, kamusal ihtiyacı da karşılamaya yönelen imar planı değişikliği önerisinin kabulü gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ... 'NIN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Konya İli, Selçuklu İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz,... tarih ve ... sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planında "eğitim alanı"nda, yürürlükteki ... tarih ve ... sayılı belediye meclisi kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ise "ilkokul alanı"nda kalmaktadır.
Davacı tarafından, taşınmazın "özel eğitim alanı"na alınmasına yönelik yapılan başvurunun, ... tarih ve ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla reddedilmesi üzerine, taşınmazının yaklaşık 19 yıldır kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkı üzerindeki tasarrufunun uzun yıllardır sınırlandırıldığı, Milli Eğitim Bakanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı yazısı ile "taşınmazın kamulaştırılmasının düşünülmediği, kamulaştırma bütçesinin daha önceki ihtiyaçları karşılamakta dahi yetersiz kaldığı, ayrıca yakın bölgede mevcut eğitim alanlarının yer aldığı ve ihtiyaç duyulduğunda değerlendirilebileceği,..., özel eğitim kurumu olarak değiştirilmesinde sakınca bulunmadığı" bildirildiğinden, bu itibarla istemin reddine ilişkin dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğundan bahisle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde uygulama imar planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
14.06.2014 tarihli ve 29030 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 5. maddesinin 1. fıkrasının i bendinde ise; "Sosyal altyapı alanları: Birey ve toplumun kültürel, sosyal ve rekreatif ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir çevre ile yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik kamu veya özel sektör tarafından yapılan eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari tesisler, açık ve kapalı spor tesisleri ile park, çocuk bahçesi, oyun alanı, meydan, rekreasyon alanı gibi açık ve yeşil alanlara verilen genel isimdir." şeklinde tanımlanmış, "Gösterim (lejand) teknikleri" başlıklı 10. maddesinde; "(1) Her türlü mekânsal plan, kendi kademesinin ve yapılış amacının gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanır.
(2) Planlar, Bakanlıkça belirlenen ve EK-1 Gösterimler başlığı altında yer alan EK-1a Ortak Gösterimler, EK-1b Mekânsal Strateji Planları Gösterimleri, EK-1c Çevre Düzeni Planı Gösterimleri, EK-1ç Nazım İmar Planı Gösterimleri, EK-1d Uygulama İmar Planı Gösterimleri ve EK-1e Detay Kataloğuna uygun olarak hazırlanır." hükmüne yer verilmiştir.
EK-1d Uygulama İmar Planı Gösterimleri incelendiğinde, sosyal altyapı alanları kısmında yer alan "eğitim tesisleri alanı" başlığı altında "anaokulu alanı, ilkokul alanı, ortaokul alanı, lise alanı, özel eğitim alanı, mesleki ve teknik öğretim tesisi alanı, yüksek öğretim tesisi alanı, halk eğitim merkezi" kullanım şekillerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Dosyanın incelenmesinden, yatırımcı kuruluş niteliğindeki Milli Eğitim Bakanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı yazısı ile "taşınmazın kamulaştırılmasının düşünülmediği, kamulaştırma bütçesinin daha önceki ihtiyaçları karşılamakta dahi yetersiz kaldığı, ayrıca yakın bölgede mevcut eğitim alanlarının yer aldığı ve ihtiyaç duyulduğunda değerlendirilebileceği,..., özel eğitim kurumu olarak değiştirilmesinde sakınca bulunmadığı" bildirildiği görülmüştür.
Yer verilen bu yazıdan, imar planlarında "eğitim alanı" işlevi yüklenen taşınmazın uzun yıllardır kısıtlı bulunmasına rağmen gereken bütçeye sahip olmadıklarından yatırımcı kuruluş tarafından kamulaştırılamayacağı, yakın çevresinde kamusal ihtiyacı karşılamaya yönelik eğitim alanlarının mevcut olduğu, davacının istemi doğrultusunda "özel eğitim alanı"na dönüştürülmesinde sakınca bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu doğrultuda, davacı tarafından temel çekirdek haklardan sayılan mülkiyet hakkının korunması ve bu hak üzerinde tasarrufta bulunurken kamusal yönü inkar edilmeyecek şekilde "özel eğitim alanı" fonksiyonu belirlenmesi amacıyla imar planı değişikliği isteminde bulunulması tabiidir.
Kaldı ki, yukarıda ayrıntısı da belirtilen Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Gösterim (lejand) teknikleri" başlıklı 10. maddesinde yer verilen EK-1d Uygulama İmar Planı Gösterimlerinin incelenmesindenn "eğitim tesisleri alanı" başlığı altında "özel eğitim alanı" fonksiyonunun kullanımına izin verildiği aşikardır.
Uyuşmazlıkta, 09/05/2019 tarihinde sunulan bilirkişi raporunda, değişiklik önerisinin kabulü durumunda yürüme mesafesi içindeki etki alanında eğitim alanına erişimi olmayan yapı adaları ortaya çıkacağı belirtilmişse de, "eğitim alanı" fonksiyonunun yakın çevredeki eğitim alanları ve bölgenin nüfusu kriter alınarak gereken sosyal ve teknik ihtiyaç analizi ve değerlendirmelerin yapılmadığı, tespitlerin yetersiz kaldığı sonucuna ulaşıldığından, İdare Mahkemesince, belirtilen eksikliklerin giderilmesi amacıyla yürürlükteki uygulama imar planıyla belirlenen "eğitim alanı" fonksiyonunun, "özel eğitim alanı"na dönüştürülmesine yönelik istemin, plan değişikliğine konu taşınmazın çevresiyle bütün olarak değerlendirilerek gerekirse yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, davacıya ait 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği önerisinin reddine ilişkin Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı ve ... tarih ve ... sayılı işlemleriyle bildirim yapılmasının ardından, ... tarih ve ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla reddedildiğinden işlemi tesis idarenin yetkili idare olduğunun kabulü gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/05/2024 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.