DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/2890 E.  ,  2024/3314 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/2890
Karar No : 2024/3314

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR ) : 1- … 2- … 3- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Manisa ili, Gölmarmara ilçesi, Gölmarmara Mahallesi, ... mevkii, ... ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Gölmarmara Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen ve Manisa Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarihli ve … sayılı kararı ile onaylanan parselasyon işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla; davanın, parselasyon işleminin ve dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali işlemiyle açıldığı kabul edilerek davacılardan ... ve ... ilişkin kısmı yönünden, dava konusu parsellerin tapuda ... adına kayıtlı olduğu, ...a ait mirasçılık belgesinin incelenmesinden de anılan şahsın 13/08/1992 tarihinde vefat ettiği ve geriye mirasçı olarak bıraktığı kişiler arasında davacılardan sadece ...nun bulunduğu, davacılardan ... ve ...nun dava konusu taşınmazla herhangi bir mülkiyet bağının bulunmadığı, davacıların iptalini istedikleri parselasyon işleminin genel düzenleyici bir işlem niteliğinde olmadığı, subjektif bir işlem olduğu, iptali istenilen parselasyon işlemi ile davacılar arasında güncel, kişisel ve meşru bir ilişki oluşmadığı, ayrıca UYAP sistemi üzerinden yapılan adres sorgulamasında davacı ... ve ...nun İzmir ilinde ikamet ettikleri ve iptali istenilen 1/1000 ölçekli uygulama imar plânı ile davacılar arasında güncel, kişisel ve meşru bir ilişki oluşmadığı anlaşıldığından ... ve ...nun dava açma ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle davanın anılan şahıslar yönünden ehliyet yönünden reddine; davacı ... yönünden davanın esasına ilişkin olarak ise, Gölmarmara Belediye Başkanı ...'ün, maliki olduğu taşınmazları da kapsayan alanda parselasyonun kabulüne ilişkin Gölmarmara Belediye Encümeninin 14/07/2015 tarihli toplantısına ve parselasyonun dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı tadilatının onaylanmasına ilişkin 07/01/2015 tarihli Gölmarmara Belediye Meclisi toplantısına katıldığı anlaşıldığından, kendisine ait taşınmazları da kapsayan alanla ilgili toplantılara katılan belediye başkanının bulunduğu toplantıda alınan kararlardan oluşan dava konusu işlemlerde hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti:Temyize konu kararda; dava konusu parselasyon ve dayanağı plan yönünden dava konusu işlemlerin iptali yolundaki istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idareler tarafından istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDELERİN İDDİALARI :
Davalı Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; dava konusu parselasyon ve dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ile imar mevzuatına uygun olduğu belirtilerek İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmı yönünden yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı Gölmarmara Belediye Başkanlığı tarafından; dava konusu işlemlerin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ile imar mevzuatına uygun olduğu, belediye başkanına ait olduğu tespit edilen taşınmazların 07.01.2015 tarihli meclis kararından sonra satın alındığı bu kapsamda belediye başkanının anılan meclis kararına katılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı belirtilerek bu husus göz ardı edilerek verilen İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmı yönünden yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile davacı talebi aşılarak davanın konusu olmadığı halde 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacının maliki olduğu, Manisa ili, Gölmarmara ilçesi, Gölmarmara Mahallesi, ... mevkii, ... ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Gölmarmara Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile parselasyon yapıldığı, anılan parselasyonun Manisa Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarihli ve … sayılı kararı ile onaylandığı, davacının babasının ölümü üzerine muristen kalan gayrimenkullerin tarafına kaydedilmesi için Tapu Sicil Müdürlüğüne yaptığı müracat sonucu parselasyon uygulamasından haberdar olunduğu, söz konusu işlem ile eşdeğer olmayan farklı parsellerden tahsis yapıldığı, parselasyon alanında belediye başkanının da taşınmazları bulunduğu ve belediye başkanına daha değerli yerden tahsis yapıldığı, kişisel menfaatler gözetilerek parselasyon yapıldığı iddialarıyla anılan parselasyon işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın “Hak arama hürriyeti” başlıklı 36. maddesinin birinci fıkrasında, “Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.” hükmü, ''Yargı yolu'' başlıklı 125. maddesinin birinci fıkrasında, “İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.'' hükmü yer almaktadır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun "Taleple bağlılık ilkesi" başlıklı 26. maddesinde; "Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre talep sonucundan daha azına karar verebilir. Hakimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu kararın parselasyon işlemine ilişkin kısmı yönünden;
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Daireleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince verilen kararın anılan kısmı ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın bu kısmının onanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Temyize konu kararın imar planına ilişkin kısmı yönünden;
Usul hukukunun en temel ilkelerinden biri olan "taleple bağlılık" ilkesi uyarınca, idari yargı mercilerinde açılan davalarda; İdare Mahkemelerinin, davacının istemi ile bağlı olduğu, istemi genişletecek veya daraltacak biçimde karar verilemeyeceği açıktır.
Öte yandan, talep sonucunun belirlenmesinde, dava dilekçesinin bir bütün olarak ele alınıp değerlendirilmesi gerekmektedir. "Talep sonucunun çok açık olmaması hâlinde, onu dava dilekçesinin diğer bölümlerinde yazılanların ışığı altında bir yoruma tâbi tutarak, davacının bu dava ile neyin hüküm altına alınmasını istediği tespit edilmelidir." (KURU Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, Şubat 2001, İstanbul, Cilt II, s. 1608).
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından dava dilekçesinin konu ve sonuç bölümünde, parselasyon işleminin iptalinin istenildiği, dilekçenin içeriğinde parselasyon ve bu kapsamda yapılan dağıtım işlemi yönünden iddialarda bulunulduğu, bu parselasyonun dayanağı olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ve anılan plan ile taşınmaza getirilen kullanım yönünden iddia ve itirazının bulunmadığı dikkate alındığında davacının dava konusu etmediği 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin hukuka uygun olup olmadığı konusunda değerlendirme yapılarak karar verilmesine olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu edilmediği halde taleple bağlılık ilkesine aykırı şekilde 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin imar mevzuatı, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı yönünden değerlendirilerek iptaline karar verildiği anlaşıldığından, anılan işlemin iptaline yönelik İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bu kısmında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalı idarelerin kararın plan değişikliğine ilişkin kısım yönünden temyiz isteminin kabulüne, diğer temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 1/1000 ölçekli plan yönünden hüküm kurulmasına ilişkin kısmının BOZULMASINA, parselasyon işlemine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 28/05/2024 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.