DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/10412 E.  ,  2024/3311 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/10412
Karar No : 2024/3311

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Pet. Tar. Teks. İnş. Oto
San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU :Danıştay Altıncı Dairesinin 19.02.2019 tarih ve E:2014/6124, K:2019/799 sayılı bozma kararına uyularak verilen ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Diyarbakır ili, Bismil ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın maliki olan davacı tarafından, üzerinde akaryakıt istasyonu bulunan taşınmazının doğu tarafında bulunan 486,58 m2 yol fazlası taşınmazın tarafına satışı, taşınmazın batı tarafındaki yolun akaryakıt istasyonuna ait yapılar korunacak şekilde geçirilmesi ve taşınmazın güneyinde yer alan park alanının kaldırılması istemiyle 07/02/2013 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin Bismil Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; Danıştay Altıncı Dairesinin 19.02.2019 tarih ve E:2014/6124, K:2019/799 sayılı bozma kararına uyularak plan değişikliği talebinin reddine ilişkin kısım yönünden dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden; taşınmazın kuzey cehpesinin 20 metrelik yol, güney cephesinin 7 metrelik yaya yolu ve çocuk bahçesi olarak, batı cephesinin 10 metrelik yaya yolu ve meskun konut alanı olarak planlı olduğu, çocuk oyun alanının akaryakıt istasyonu parseline bitişik olmadığı, her iki parsel ile aralarında 7 metrelik imar yolu bulunduğu, … ada, … parselin park cephesindeki 10 metrelik çekme payı da hesaba katıldığında mesafenin 17 metreye çıktığı, davaya konu olan ve yolun kaydırılması talep edilen yapının zaten parsel sınırının dışına taşmış olduğu, halihazırda depo/garaj olarak kullanılan yapının bir kısmının parsel dışına taştığı, sundurma şeklindeki bu yapının sabit-kalıcı bir yapı tarzında olmadığı, her zaman demontaj (sökme, takma) ile parsel sınırına geri çekilebileceği, davacının plan değişikliği talebi ile dile getirilen batı yönündeki imar yolunun kaydırılmasının ve bunun sonucunda parselin büyütülmesinin parsele yeni müştereklerin katılması ve park alanının daraltılması sonucunu doğuracağı, çocuk oyun alanının kaldırılması ya da daraltılmasının ancak eşdeğer alan ayrılması durumunda mümkün olabileceği, plan değişikliğini zorunlu kılan bir nedenin bulunmadığı, üst ölçekli planların alt ölçekli planlar ile uyumlu olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemin davacının taşınmazının batı tarafından geçirilen yolun akaryakıt istasyonuna ait yapılar korunarak geçirilmesi kapsamında değiştirilmesi ve taşınmazın güneyinde yer alan park alanının kaldırılması talebinin reddine ilişkin kısmında hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Bilirkişi raporunda taşınmaza ilişkin yapılan tespitlerin doğru olmadığı, yapıların geçici nitelikte taşınabilir yapılar olmadığı, parsel üzerindeki mevcut yapılar dikkate alınmaksızın imar planının hazırlandığı ve bu haliyle imar planının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve İmar Kanununa aykırı olduğu belirtilerek İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Diyarbakır ili, Bismil ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz Bismil Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planında akaryakıt istasyonu olarak planlanmış, anılan taşınmazın batısında kuzey güney yönünde 10 metre imar yolu, güneyinde 7 metre imar yolu ve bu yolun güneyinde de çocuk bahçesi öngörülmüş, sözü edilen taşınmazın maliki olan davacı şirket tarafından; … tarih ve … sayılı dilekçe ile taşınmazının doğu tarafında bulunan 486,58 m² belediye hissesinin makul bir meblağ karşılığında tarafına satışı ile taşınmazın batı tarafından geçirilen yolun akaryakıt istasyonuna ait yapılar korunarak geçirilmesi ve taşınmazın güneyinde yer alan park alanının kaldırılması talebiyle başvuruda bulunulmuş, Bismil Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile davacı talebinin satışa ilişkin kısmının piyasa araştırması yapıldıktan sonra değerlendirileceği, diğer talepleri alanda yapılan imar uygulamasının kesinleştiği belirtilerek reddedilmiş, anılan işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Dava konusu işleme dair yargılama sürecinde, ... İdare Mahkemesince … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddi yolunda verilen kararın Danıştay Altıncı Dairesinin 19/02/2019 tarih ve E:2014/6124, K:2019/799 sayılı kararı ile dava konusu işlemin satış talebinin reddine ilişkin kısmı yönünden onanmasına, plan değişikliği istemlerinin reddine ilişkin kısmı yönünden ise, plan değişikliği isteminin, şartlarının oluşup oluşmadığı yönünden gerekirse bilirkişi heyetiyle yapılacak inceleme sonucu alınacak raporla birlikte değerlendirmesi gerektiği belirtilerek bozulmasına karar verildiği görülmüş, anılan karara karşı karar düzeltme başvurusunda bulunulmadığından satış talebinin reddine ilişkin kısım yönünden verilen kararın kesinleştiği, bozulan kısım yönünden Mahkemece keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak davanın reddine karar verildiği ve bu karara karşı davacı tarafından temyiz talebinde bulunulduğu anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihindeki yürülükteki şekliyle 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesinde: "Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlemiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır. Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır." şeklinde nazım ve uygulama imar planlarının tanımları yapılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Dava konusu plan değişikliği talebinin 10 metre yola ilişkin kısmı yönünden,
Yukarıda yer alan hükümlere göre, uygulama imar planları, varsa kadastral durumu işlenmiş halihazır haritaların üzerine nazım plan esaslarına göre çizilen ve yol, yapı adası ve muhtelif bölgelerin detayları ile inşaat nizamlarını ve uygulama için gerekli bilgileri içeren planlardır.
1/5000 ölçekli nazım imar planında, 10 metre enkesitli trafik yollarının ulaşım sistemlerinin ve ulaşım problemlerinin çözümünün gösterilmesi gerekmekte, daha dar enkesitli olan yaya yolunun ise üst ölçekli nazım imar planında yer almadan da 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesi mümkün bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporda, imar planlarının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olduğu yönünde tespit ve değerlendirmelere yer verilmiş ise de; imar plan paftalarının incelenmesinden, davacının plan değişikliği talebine konu taşınmazının batısından geçen ve dava konusu edilen 10 metrelik imar yolunun 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer almadığı halde 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterildiği görülmüştür.
Bu durumda; 1/1000 ölçekli uygulama imar planında üst ölçeğe ve planlama kademelenmesine aykırı şekilde belirlenen yol kullanımı açısından, plan değişikliği talebinin reddine ilişkin işlemin bu kısmı yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekmekte iken aksi yönde verilen temyize konu kararda isabet bulunmamaktadır.

Dava konusu plan değişikliği talebinin çocuk bahçesine ilişkin kısmı yönünden,
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
İdare Mahkemesince verilen kararın anılan kısmı ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın bu kısmının onanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin 10 metre yola ilişkin plan kararı yönünden kabulüne, diğer istem yönünden reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın 10 metrelik yola ilişkin kısmının plan kararı yönünden BOZULMASINA, çocuk bahçesine ilişkin plan kararı yönünden ONANMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 28/05/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.