DANIŞTAY 4. DAIRE

Danıştay 4. Daire Başkanlığı         2023/9983 E.  ,  2024/4197 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2023/9983
Karar No : 2024/4197

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü (E-Tebligat)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Konya 6. Kısım Arazi Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme Projesi kapsamında olan, davacıya ait Konya ili Çumra ilçesi … Mahallesinde …, … ve … parsellerde yer alan taşınmazlara ilişkin toplulaştırılma işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacıya verilen taşınmazın eski parsellerle eşdeğer nitelikte olduğu, arazi toplulaştırmasına temel teşkil eden arazi çalışmalarının, yol ağı tekniğine göre yapıldığı, toplulaştırma işleminde toprak, topoğrafya, drenaj ve yola sınır teşkil etmek gibi ölçütlerinin bir bütün olarak değerlendirildiği, toplulaştırma işlemleri sırasında toplulaştırma öncesi arazi sınırlarının değişmesinin teknik zorunluluktan kaynaklandığı, kesintilerin Arazi Toplulaştırma Yönetmeliğine uygun olarak yapıldığı, arazi derecelendirilmesinin arazinin fiili durumunu yansıttığı, parsel şeklinin altıgen şeklinde olmasının teknik zorunluluktan (blok içerisindeki meyve bahçesi ve blok yapısından) kaynaklandığı, dava konusu toplulaştırma işleminde dava konusu parsel bakımından hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Blok yapısının hatalı olması ve küçük parsellerin varlığının davacıya şekilsiz parsel verilmesinin gerekçesi olamayacağı, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.

TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin reddine,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de İdare Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine, 27/06/2024 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X) KARŞI OY :
3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu'nun, işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 1. maddesinde, bu Kanunun amacının, sulama alanları ile Bakanlar Kurulunca gerekli görülen alanlarda; toprağın verimli şekilde işletilmesini, işletilmesinin korunmasını, birim alandan azami ekonomik verimin alınmasını, tarım üretiminin sürekli olarak artırılmasını, değerlendirilmesini ve buralarda istihdam imkanlarının artırılmasını, ekonomik üretime imkan vermeyecek şekilde parçalanan tarım topraklarının gerektiğinde ve imkanlar ölçüsünde genişletilmesi suretiyle de toplulaştırılmasını, tarım arazisinin ailenin geçimini sağlamaya ve aile iş gücünü değerlendirmeye yeterli olmayacak derecede parçalanmasının ve küçülmesinin önlenmesini ... sağlamak olduğu hüküm altına alınmıştır.
Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından Haziran 2010'da çıkarılan "Arazi Toplulaştırması Teknik Talimatı"nın 19. maddesinde yer alan "Yeni Parselasyon Planlamasında Dikkat Edilecek Hususlar" başlıklı bölümde, maliklere mümkün olduğu ölçüde eski arazisine eşdeğer ve tek parselde arazi verilmeye çalışılması, maliklerin istekleri dikkate alınarak arazisinin yoğun olduğu bölgede veya en büyük parselinin etrafında toplanarak arazi verilmeye çalışılması, umumi yola (asfalt, şose) bitişik olan parsellerin yine imkanlar ölçüsünde aynı yerde verilmesi, toplulaştırma alanındaki işletme yapı ve tesisleri ile bağ, bahçe vb. sabit tesislerin imkan ölçüsünde maliklerine verilmesi, birden fazla sabit tesisi bulunan maliklerin bu arazi parçalarından mümkün olduğu kadar birinin etrafında tercih vermek zorunda olması, her parselin yol ve sudan faydalanacak şekilde planlanması, küçük işletmelere ait parsellerin, yol ve sudan faydalanabilmesi için, gerektiğinde hisselendirilmesi, parsel şeklinin zorunlu durumlar dışında dikdörtgen olmasına ve en/boy oranının 1/3 - 1/7 arasında bulunmasına dikkat edilmesi, toplulaştırma yapılan köyler arasında sınır düzeltmesinin 3083 sayılı Kanunun 14. maddesine göre ve değer eşitliği sağlanarak yapılması, değişiklik yapıldığında köy sınırlarının yol, kanal gibi sabit sınırlara dayandırılmasına çalışılması, ancak zorunlu hallerde parsel sınırının köy sınırı olarak değerlendirilmesi, işletmeyi oluşturan maliklere ait arazinin bir arada değerlendirilebilmesi, maliklerin istekleri halinde tek parselde payları oranında adlarına hisseli olarak tescil edilmesi, parsel yerleştirilmesinde hısım ve hasım ilişkilerine dikkat edilmesi, arazi maliklerinden birden fazla ve komşu köylerde arazisi bulunanların arazilerinin ikamet ettikleri köyün sınırına yakın olacak şekilde planlanmaya çalışılması, blokların düzgün şekilli olmayan kısımlarına büyük parsellerin yerleştirilmeye çalışılması, düşük dereceli arazinin mümkün olduğu ölçüde eski sahiplerine bırakılması veya kendi aralarında toplulaştırılması, verasete iştiraklerden aynı maliklere ait olan arazinin bir işletme olarak değerlendirilmesi, davalı arazinin her birinin ayrı bir işletme olarak değerlendirilmesi, hisse uyuşmazlıkları giderilemeyen parsellerin her birinin ayrı bir işletme olarak değerlendirilerek eski maliklerine aynı hisselerle tescil ettirilmesi, bu araziden malik ve hisse oranları aynı olanların bir arada toplulaştırılabilmesi, Talimatın 9. maddesi kapsamında yer alan tesislerin bulunduğu parsellerin, planlamada öncelikle bulunduğu yerde bırakılmaya çalışılması hususlarına dikkat edilmesi gerektiği kurallarına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacının Konya ili, Çumra ilçesi, … Mahallesi, tam hisseli maliki olduğu …, … ve … nolu taşınmazın, 6. kısım arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme projesi kapsamında uygulama sahasına dahil edilerek 194 ada 6 nolu parselin verilmesine ilişkin toplulaştırma işleminin iptalinin talep edildiği, dosyaya sunulan bilirkişi raporu doğrultusunda parsel şeklinin altıgen şeklinde olmasının teknik zorunluluktan ( blok içerisindeki meyve bahçesi ve blok yapısından) kaynaklandığı ve dağıtım işleminin Arazi Toplulaştırma Yönetmeliğine uygun olarak yapıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Davacıya verilen parselin şeklinin, yan parseldeki meyve bahçesinden kaynaklandığı belirtilmekle beraber, davacı toplulaştırma işlemi öncesi bahçe ile sınır komşusu değildir. Davacının parseli taşınarak bahçe ile sınır komşusu yapılmış, bahçe ile komşu olan parseller ise başka bölgelere taşınmıştır. Davacının parsellerinin düzgün sınırları olan ve en büyük yüzölçümüne sahip eski 1566 numaralı parselin bulunduğu yerde neden birleştirilmediği hususunda bilirkişi tarafından bir açıklama getirilmemiş olup, yapılan toplulaştırma işleminin "maliklerin istekleri dikkate alınarak arazisinin yoğun olduğu bölgede veya en büyük parselinin etrafında toplanarak arazi verilmeye çalışılması" ilkesine ters düştüğü, yeni verilen parsel şeklinin tarımsal faaliyeti güçleştirecek derecede bozuk olduğu, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği görüşüyle karara katılmıyorum.