DANIŞTAY 4. DAIRE

Danıştay 4. Daire Başkanlığı         2023/8802 E.  ,  2024/2965 K.
"İçtihat Metni"T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2023/8802
Karar No : 2024/2965

TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) … Site Yönetimi
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) … Belediye Başkanlığı (E-Tebligat)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının aleyhe olan kısımlarının olayda olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla ili, Bodrum ilçesi, ... Mah., … ada … parselin deniz ve batı cephesindeki park ve yol alanının 8.277,57m²'sinin bahçe, çim, gölgelik, merdiven, şezlong alanı, havuz terası, toprak alan, bekçi kulübesi, beton zemin, restaurant ve yeme içme alanı olarak 27/04/2015-31/12/2017 tarihleri arasında fuzulen işgal edildiğinden bahisle düzenlenen 602.463,55-TL tutarlı, … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dosyadaki bilgi, belge ve bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesi neticesinde, söz konusu sitenin bulunduğu bölgenin kendine münhasır doğal yapısını sitedeki lüks imalatlar sayesinde avantaja çevrirerek oluşturulan peyzaj düzenlemeleri, havuz, güneşlenme terası, gölgelik, şezlong alanı, yürüme yolları, restoran ve yeme içme faaliyetlerinin yapıldığı alanların düzenlemesi sonucu site sakinlerinin kullanımına yönelik nezih sosyal alanların oluşturulduğu, bilirkişi raporunda belirtildiği üzere sezon zamanı deniz üzerine iskele kurularak şemsiye ve oturma gruplarının oluşturulduğu, kıyı alanlarına şemsiye, şezlong ve gölgelik konulmak suretiyle, restoran ve bar ile birlikte sitenin kullanımına plaj alanı olarak dinlenme yanında yeme içme hizmetine yönelik olarak da sunulduğu, bu düzenleme ve imalatlar sonucunda siteye yönelik sosyal alanlar oluşturulmak suretiyle kullanılan alanların site lehine artı bir katkı sağladığı tartışmasız olup, bu tespitler sonucu dava konusu taşınmazın mevkii, konumu, alanı, ulaşım durumu, kullanım amacı ve süresi, arz/talep durumu gibi kıymetine etki eden yönleri de göz önüne alındığında, taşınmazın toplamda 8.277,57m² olarak fuzulen işgal edildiği 2 yıl, 8 ay, 4 günlük süre için toplam, 518.687,29-TL ecrimisil istenilmesi gerektiğinin anlaşılması karşısında, davacı adına 602.463,55-TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin, 518.687,29-TL'lik kısmında hukuka aykırılık, 83.776,26-TL'lik kısmında ise hukuka uygunluk bulunmadığı, kısmen hukuka aykırı bulunan dava konusu ihbarnamede idarece tespit ve takdir edilen tutarın (602.463,55-TL) %35 indirimli olarak yâni 391.601,31-TL'sinin davacı tarafından davalı idareye ödendiği dolayısıyla işbu yargılama sonucu hukuka uygun olduğu saptanan tutarın (518.687,29-TL) da %35 indirimli hâli (337,146,74-TL) hesaplanarak bulunacak olan miktarın davacının ödediği tutardan mahsup edilip, kalan miktarın davacıya ödenmesi gerektiği, sonuç itibarıyla kısmen hukuka aykırı bulunan dava konusu işlem nedeniyle davacının fazladan ödemek zorunda kaldığı (391.601,31-TL-337,146,74-TL) 54.454,57-TL'nin davalı idare tarafından davacıya iadesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin 83.776,26-TL'ye ilişkin kısmının iptaline, davanın 518.687,29-TL'ye yönelik kısmının ise reddine, kısmen hukuka aykırı bulunan dava konusu işlem nedeniyle davacının fazladan ödediği 54.454,57-TL'nin ise davacıya iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDEN DAVACININ İDDİALARI : Taşınmazın kamunun kullanımına kapatılmadığı, herhangi bir işgallerinin bulunmadığı, terk edilen alanların bakımının yapıldığı, işgal edildiği iddia edilen alanların yüzölçümünün yanlış ölçüldüğü, bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olduğu ileri sürülmektedir.

TEMYİZ EDEN DAVALININ İDDİALARI : Bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olduğu, hüküm kurmaya elverişli olmadığı, ecrimisil hesap edilirken bedeli etkileyebilecek temel kriterlerin ve emsallerin tamamı hatalı olduğu ve işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DAVACININ SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.

DAVALININ SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ :Temyizisteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin 2. fıkrası uyarınca duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
2886 sayılı Devlet İhale Kanun’un "Ecrimisil ve tahliye" başlıklı 75. maddesinin 1. fıkrasında; "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.
Ecrimisile itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanır. Ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur." hükmüne yer verilmiştir.
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin (c) bendinde, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer; Türk Medenî Kanunu ile diğer kanunlarda Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu belirtilen yerleri, (ç) bendinde, ecrimisil; hazine taşınmazının, idarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, idarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, idarece talep edilen tazminatı, (d) bendinde, fuzuli şagil (İşgalci) ise; kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, Hazine taşınmazının zilyetliğini, yetkili idarenin izni dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişileri ifade ettiği belirtilmiş, aynı Yönetmeliğin 85. maddesinde; "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir" hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir" düzenlemesine yer verilmiştir.
"Ecrimisile itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanır."
Yukarıda yer verilen kuralın değerlendirilmesinden, kanun koyucu tarafından ecrimisil alacaklarının süratle ve kesin olarak tahsilinin sağlanması amacının güdüldüğü, bunun için uzlaşma yolunun teşvik edildiği, bu bağlamda, ecrimisil alacağının itiraz edilmeden ödenmesi karşılığında %20, peşin ödenmesi karşılığında ise ayrıca %15 indirimden yararlanma olanağının getirildiği, "itiraz etmeme" kavramının dava açmamayı ve açılmış davadan feragatı da içerdiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, ecrimisilin taşınmazın işgali nedeniyle rayiç kira tutarında alınan bir tazminat niteliğinde olduğu, ecrimisil hesaplanırken öncellikle işgal edenin bu tür bir yeri serbest piyasada kiralaması halinde rayiç kiranın ne olacağının belirlenmesi ve şartlar sağlandığı takdirde uygulanacak söz konusu indirimin bu bedel üzerinden uygulanması gerekeceği açıktır.
Dava dosyasının incelenmesinden; Muğla ili, Bodrum ilçesi, ... Mah., … ada … parselin deniz ve batı cephesindeki park ve yol alanının davacı tarafından, toplamda 8.277,57m²'sinin bahçe ve çim, gölgelik, merdiven, şezlong alanı, havuz terası, toprak alan bekçi kulübesi, beton zemin, restaurant ve yeme içme alanı olarak 27/04/2015-31/12/2017 tarihleri arasında 2 yıl-8 ay-4 gün süre ile işgal edildiği gerekçesiyle 602.463,55-TL tutarında ecrimisil bedelinin davacı site yönetimi adına tahakkuk ettirilmesine ilişkin Bodrum Belediye Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İdare Mahkemesince, talep edilen ecrimisil bedelinin yerinde olup olmadığının tespiti amacıyla 24/02/2020 tarihinde mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporu hükme esas alınarak 518.687,29-TL'lik kısmında hukuka aykırılık, 83.776,26-TL'lik kısmında ise hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmış ve kısmen hukuka aykırı bulunan dava konusu ihbarnamede idarece tespit ve takdir edilen tutarın (602.463,55-TL) %35 indirimli olarak yani 391.601,31-TL'sinin davacı tarafından davalı idareye ödendiğinden, yargılama sonucu hukuka uygun olduğu saptanan tutarın (518.687,29-TL) da %35 indirimli hâli (337,146,74-TL) hesaplanarak bulunacak olan miktarın davacının ödediği tutardan mahsup edilip, kalan miktarın davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle de davacının fazladan ödediği 54.454,57-TL'nin davacıya iadesine karar verildiği görülmüştür.
Kanun koyucu tarafından davacıya tanınmış olan ve uygulanıp uygulanmaması itiraz etmeme, dava açmama, peşin ödeme gibi şartlara bağlanan indirim hakkının, davacıya mutlaka uygulanacakmış gibi değerlendirilmesi, indirim yapılmasına yönelik düzenlemenin amacına aykırı olacaktır. Kaldı ki dava konusu olayda davacı ecrimisil ihbarnamesine karşı dava açmış bulunmaktadır.
Bu durumda; davacı tarafından ecrimisil ihbarnamesine karşı dava açıldığı hususu göz önüne alındığında İdare Mahkemesince, en fazla ecrimisil bedeli peşin ödendiğinden bahisle uygulanacak %15 peşin ödeme indirim oranı uyarınca davacı tarafından fazla ödenen tutarın iadesine karar verilmesi gerekirken, ecrimisile itiraz edilmemesi halinde uygulanacak olan %20 indirim oranı da hesaplamaya dahil edilerek fazla ödenen tutarın davacıya iadesine karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.

Bu itibarla; İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurularının reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 13/05/2024 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, temyiz istemlerinin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.