DANIŞTAY 4. DAIRE

Danıştay 4. Daire Başkanlığı         2023/4978 E.  ,  2024/2966 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2023/4978
Karar No : 2024/2966

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı (E-Tebligat)
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kocaeli ili, Körfez ilçesi, ... Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı, Belediye hüküm ve tasarrufunda bulunan taşınmazın 2011-2015 yılları arasında işgal edildiğinden bahisle 361.420,80-TL ecrimisil bedeli uygulanmasına ilişkin Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile … tarih ve …-… sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; imar planında park alanında kalan taşınmazın fuzulen işgal edildiğinden bahisle dava konusu işlemler tesis edilmiş ise de, ecrimisile konu alanın davalı idarenin özel mülkiyetinde bulunduğu ya da 3194 sayılı Kanun'un 11. maddesi uyarınca devredildiği yönünde bir bilgi ve belgenin dava dosyasına sunulamadığı anlaşıldığından, tapuda davalı idare adına tescilli olmayan alandan ecrimisil istenilmesine ilişkin dava konusu işlemlerde yetki unsuru yönüyle hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Ecrimisile konu taşınmazın Belediye hüküm ve tasarrufunda bulunan alanlardan olduğu, kök tapusu Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) adına kayıtlı iken söz konusu yerin 3194 sayılı Kanun'un 18. maddesinin uygulanması sonucunda Karayolları Genel Müdürlüğüne başka parseller verilerek bu yerin DOP olarak ayrıldığı ve daha sonra imar planında park alanı olarak tanımlandığı belirtilerek dava konusu işlemlerinin hukuka uygun olduğu, keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerektiği belirtilerek temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.

TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesinde; "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz." hükmüne yer verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinde; "Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı" hükmü düzenlenmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 11. maddesinde; "İmar planlarında; meydan, yol, su yolu, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu takdirde, arsası hariç yalnız binanın halihazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve ödeme şekli taraflarca tespit olunur. Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan; 2886 sayılı Kanun'un 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in 85. maddesinin 1. fıkrasında, "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak, ecrimisil idarece tespit edilir ve Yönetmelikte belirtilen komisyonca karara bağlanır." hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusurlu olup olmadığına ve taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekline bakılmaksızın idarenin bu taşınmazdan işgalden önceki haliyle elde edebileceği muhtemel gelir esas alınır. Ecrimisilin tespitinde aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur." hükmü yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca imar plânlarında umumi hizmetlere ayrılan, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 11. maddesinde sayılan (otopark, yol ... gibi) yerlerin belediyelerin hüküm ve tasarrufuna girdiği tarihten itibaren, bu yerleri kullanan işgalcilerden 5393 sayılı Kanun'un 15. ve 2886 sayılı Kanun'un 75. maddelerine istinaden belediyeler tarafından ecrimisil istenilebileceği açıktır.
Uyuşmazlıkta, imar planında park ve yeşil alan olarak tanımlı alanın 10.671m2'lik kısmında mıcır ve beton üretimi faaliyetinde bulunmak suretiyle davacı tarafından alanın fuzulen işgali nedeniyle 06/10/2011-09/10/2015 tarihleri arasındaki (4, yıl 0 ay, 3 günlük) dönem için 361.420,80-TL tutarında ecrimisil bedeli hesap edilerek dava konu işlem ile davacıdan istenildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, uygulama imar planında park ve yeşil alan olarak tanımlanan ve davalı idarenin hüküm ve tasarrufunda bulunan alanda fuzuli şagil olduğu sabit olan davacıdan ecrimisil istenebileceği açık olup Mahkemece, dosyada bulunan bilgi ve belgeler ile birlikte tarafların iddiaları da gözönünde bulundurularak, gerekirse keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle davalı idarece tespit edilen işgal alanının ve hesaplanan ecrimisil bedelinin Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in 85. maddesiyle 336 sayılı Milli Emlak Tebliği'nin 5. maddesi uyarınca hukuka uygun olup olmadığını saptanması ve bunun sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, aksi yönde verilen mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 13/05/2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.