DANIŞTAY 4. DAIRE

Danıştay 4. Daire Başkanlığı         2023/4917 E.  ,  2024/2985 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2023/4917
Karar No : 2024/2985

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Spor Tesisi İşletmeciliği Güvenlik Temizlik Turizm İnşaat Taahhüt Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU:… Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:.., K:…
sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Zonguldak ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Sahilinde bulunan 400.000,00 m² yüzölçümlü Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazın 2.950,63 m²'lik kısmı üzerinde Spor Tesisi (Halı Saha) yapılmak sureti ile 17/03/2011 tarihinden 16/03/2016 tarihine kadar toplam 5 yıl süre ile fuzuli işgalinden dolayı davacı şirketten 143.509,36.-TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ihbarnamenin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; Zonguldak ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Sahilinde bulunan … nolu halı sahanın kiraya verilmek suretiyle 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 45. maddesine göre açık ihale usulu ile Kozlu Belediyesi tarafından ihaleye çıkarıldığı, 05/09/2003 tarihinde yapılan ihale sonucu …'ya kiraya verildiği, 28/01/2004 tarihli tadil metni ile şirketin adının değiştirildiği ve …'nun hisselerinin ….'a devrettiği, akabinde, 16/06/2010 tarihinde …'ın hisselerinin …. devrettiği, Kozlu Belediye Meclisi'nin … tarih ve Belediye Encümeni'nin … tarih ve … sayılı kararları doğrultusunda ihaleye çıkartılan … Sahil kesiminde ve Spor Eğlence Fuar alanı Geliştirme Projesi kapsamında kalan 16 no ile gösterilen spor alanı yerinin …'na 5 yıllık kira bedeli peşin olmak üzere 10 yıllığına 17/12/2012 tarihinde ihale edildiği, tartışmasız olduğundan, genel anlamda "idare" kavramı içerisisnde yer alan Kozlu Belediyesi'nin Encümen kararıyla taşınmazda tasarruf hakkını kullanan davacının, ecrimisil mevzuatı kapsamında fuzuli şagil kabul edilmek suretiyle, davacı adına ecrimisil tahakkuk ettirilmesine hukuken imkan bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davaya konu taşınmazın protokolün imzalanmasından önce protokol metninden çıkarılmasının istenildiği, Kozlu belediyesi tarafından da proje revize edilerek protokolün düzenlendiği, bu nedenle halı saha kullanımının işgal olduğu ve ecrimisil ödenmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Cevap verilmemiştir.

TETKİK HÂKİMİ: …
DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
Anayasanın "Kıyılardan Yararlanma" başlıklı 43. maddesinde; "Kıyıların, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu, deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetileceği" belirtilmiş, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 715. maddesinde, sahipsiz yerler ile yararı kamuya ait malların Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu hükümlerine yer verilmiştir.
3621 sayılı Kıyı Kanunu'nun 5. maddesinde de, Anayasanın anılan hükmüne paralel bir düzenleme ile, kıyıların, devletin hüküm ve tasarrufu altında, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açık olduğu kurala bağlanmıştır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesinde, "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, 13 üncü maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı", hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 2. maddesinde "İşgalci", kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, Hazine taşınmazının zilyetliğini, yetkili idarenin izni dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır.
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 1. fıkrasında, "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir" hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir" düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda anılan mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden; Kıyıların, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu, kıyıların kamu yararı haricinde ticari amaçla kullanılması halinde 2886 sayılı Yasa hükümlerine göre ecrimisil alınabileceği kuşkusuzdur.
Dosyanın incelenmesinden, Zonguldak ili, … ilçesi, … Mahallesi, …. Sahilinde bulunan 400.000,00 m² yüzölçümlü Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazda, 17/03/2011 tarihinde yapılan tespitle 24x50 ebatlarında biri açık biri kapalı iki adet halı sahanın yapılmış olduğunun tespit edildiği bunun üzerine Milli Emlak Genel Müdürlüğünün …. tarih ve … sayılı yazı ile Zonguldak Valiliğinden anılan halı sahaların protokol kapsamından çıkarılmasının talep edildiği, Zonguldak Valiliğinin …. tarih ve … sayılı yazı ile de Kozlu Belediye Başkanlığından halı sahaların tahliyesi ile avam projesinin yeniden hazırlanarak gönderilmesinin istenildiği, Kozlu Belediye Başkanlığının cevaben … tarih ve … sayılı yazı ile halı sahaların revize edildiğinin bildirildiği, 14/06/2011 tarihli tutanak ile de halı sahaların inşaatının bittiği ancak kullanıma başlanılmadığının tespit edildiği, 10 yıllığına Zonguldak Valiliği ile Kozlu Belediye Başkanlığı arasında … tarihli protokol imzalandığı, söz konusu protokol uyarınca Kozlu Belediye Başkanlığı tarafından kiraya verilmek suretiyle davacı şirket tarafından kullanıldığının 16/03/2016 tarihli taşınmaz tespit tutanağı ile tespit edilmesi üzerine 2.950,63 m²'lik kısmı üzerinde Spor Tesisi (halı saha) yapılmak suretiyle 17/03/2011 tarihinden 16/03/2016 tarihine kadar toplam 5 yıl süre ile fuzuli işgalinden dolayı 143.509,36.-TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin düzenlendiği anlaşılmıştır.
İdare Mahkemesince, 07/09/2011 tarihli protokol uyarınca taşınmazın Kozlu Belediye Encümeni tarafından davacıya kiralanmak suretiyle kullandırıldığından fuzuli işgal olarak nitelendirilemeyeceği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; davaya konu kıyıda yer alan taşınmazın ticari amaçlarla işletilebilmesinin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine aykırı olduğu, protokol hükümlerine göre taşınmazın kullanılmasının hukuken itibar edilebilir nitelikte olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu taşınmazın davacı tarafından Kozlu Belediye Başkanlığı tarafından kiraya verilmek suretiyle kullanılmasının, 2886 sayılı Yasanın 75. maddesi ve anılan Yönetmeliğin 2. maddesinde belirtildiği biçimiyle fuzuli işgal olarak nitelendirilmesi ve davacıdan ecrimisil istenilmesinde hukuka ve mevzuata aykırılık, Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 13/05/2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.