DANIŞTAY 4. DAIRE

Danıştay 4. Daire Başkanlığı         2023/4670 E.  ,  2024/2979 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2023/4670
Karar No : 2024/2979

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kaymakamlığı

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. ..

İSTEMİN KONUSU: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Konya ili, … ilçesi, … Mahallesi, … parsel nolu Hazineye ait 17.352,00 m² yüz ölçümlü taşınmazın 3.490,00 m²'lik kısmının, üzerinde röle (R/L) tesisi yapılmak suretiyle işgal edildiğinden bahisle davacı adına 1.988.534,99-TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ve bu ihbarnameye karşı yapılan düzeltme başvurusu sonucunda düzenlenen …. tarih ve … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesince verilen kararda; dava konusu olayda bahsi geçen ecrimisil miktarının hesaplanmasıyla ilgili olarak, söz konusu metrekare birim fiyatının hesabında takdir edilen tutara nasıl ulaşıldığı, nasıl bir araştırma yapıldığı hususlarının Mahkemelerinin 13/11/2014 tarihli ara kararı ile davalı idareden sorulduğu, verilen cevapta, sadece emsal taşınmazlara yönelik kira sözleşmelerinin dikkate alındığından bahsedildiği, söz konusu emsal kira bedellerinin de davalı idarece … Hizmetleri A.Ş.'ye uygulanan ecrimisil tahakkukundaki birim metrekare fiyatının ve yine davalı idare tarafından uyuşmazlık konusu alan çevresinde … Hizmetleri A.Ş. ile imzalanan taşınmaz kira sözleşmesinde takdir edilen birim metrekare fiyatlarının uygulandığı, bunun dışında mevzuatta öngörüldüğü şekilde söz konusu taşınmazın değerini etkileyen faktörler konusunda herhangi bir araştırma ve soruşturma yapılmadığı, bu durumda; mevzuatta düzenlendiği şekilde yeterince araştırma ve soruşturma yapılmadan sadece başka bir iletişim şirketiyle yapılan kira sözleşmesi ve ecrimisil bedeli dikkate alınarak takdir edilen birim metrekare fiyatı üzerinden ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, ecrimisil bedelinin emsal kira sözleşmesine göre tespit edildiği, dava açıldıktan sonra tekrar yapılan incelemede ecrimisil bedelinin 117.787,50 TL olarak tespit edildiği ve bu bedele ilişkin ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin davacı şirkete 09/02/2015 tarihinde tebliğ edildiği, bu kısmı aşan kısım yönünden karar verilmesine yer olmadığına, terkin edilmeyen kısım yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve … Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinde, "ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir." kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesiyle "bilirkişi" konusunda atıfta bulunulan 6100 sayılı Kanun'un 266. maddesinde, "Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir" kuralı yer almaktadır.
Bu itibarla, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren ecrimisil tutarının hesaplanmasında bilirkişinin oy ve görüşünün alınması ve görevlendiren bilirkişilerin de taşınmazın, mevkii, kullanım şekli, elde edilen gelir, altyapı, ulaşım kolaylığı gibi tüm faktörleri dikkate alarak rayiç kira bedelini saptayabilecek uzmanlığa sahip kişiler olması, başka bir ifadeyle seçilecek bilirkişinin, uyuşmazlığın niteliğine uygun özel ve teknik bilgiye sahip bulunması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, Konya ili, … ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı Hazineye ait 17.352,00 m² yüzölçümlü taşınmazın 3.490,00 m²'lik kısmının, üzerinde baz istasyonu [röle (R/L)] tesisi yapılmak suretiyle taşınmazın 03/07/2009 tarihi ile 02/07/2014 tarihleri arasında işgal edildiğinden bahisle davacı şirket adına belirtilen tarih aralığını kapsayan dönem için … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile 1.988.534,99-TL ecrimisil tahakkuk ettirildiği, davacı şirket tarafından bu ecrimisil ihbarnamesine karşı yapılan düzeltme başvurusu sonucunda … tarih ve …. sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile itirazının reddi üzerine bakılan davanın açıldığı, Mahkemenin 13/11/2014 tarihli ara kararı ile davalı idareden ecrimisil bedelinin nasıl tespit edildiğinin sorulması üzerine Kadınhanı Kaymakamlığı İlçe Malmüdürlüğü'nce verilen cevapta, … Hizmetleri A.Ş.'ye yapılan 70,00 m²'lik kiralama işlemine esas 2010 yılına ait m² birim bedeli 120,00 TL tutarına ÜFE uygulanmak suretiyle 2013 ve 2014 yılı için 130,00 TL/m² olarak ecrimisil kıymet takdirinin yapıldığının bildirildiği, dava devam ederken ecrimisil bedelinin 04/02/2015 tarih ve 59 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile 117.787,50 TL olarak yeniden tespit edildiği ve davacı şirkete 09/02/2015 tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
2886 sayılı Kanun'un 75. maddesinde, idarece ecrimisil takdir edilirken bu Kanun'un 9. maddesindeki yerlerden (belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden) görüş alınacağı, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesiyle de, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları da dikkate alınarak tüm unsurların göz önüne alınacağı kurala bağlanmıştır.
Uyuşmazlıkta davalı idarece davaya konu parsele komşu Devletin hüküm ve tasarrufu altında yer alan baz istasyonuna ait kira sözleşmesi emsal alınarak ecrimisil bedeli takdir edildiği görülmektedir.
Öte yandan, davalı idarece düzenlenen … tarih ve … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile ecrimisil bedelinin 117.787,50 TL olarak tespit edildiği, bu bedele esas olmak üzere Konya ili, … ilçesi, … Mahallesinde bulunan taşınmazın … verici istasyonu olarak … A.Ş. ile yapılan kira sözleşmesi emsal alındığından bu emsalin incelemek suretiyle istenilmesi gereken ecrimisil bedeli hakkında ve bu bedeli aşan kısım yönünden ise karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği kuşkusuzdur.
Bu durumda, ecrimisil bedelinin tespiti açısından yeterli veri elde edilmesi durumunda mutlaka 2886 sayılı Kanun'un 9. maddesinde sayılanların tamamından görüş alınması gerekmediğinden, İdare Mahkemesince öncelikle emsal alınan kira sözleşmesi uyarınca belirlenen bedelin uygun olup olmadığının değerlendirilmesi bu değerlendirmenin yapılamaması halinde ise uyuşmazlığın çözümü için bilirkişi incelemesine ihtiyaç duyulması halinde aralarında bir emlâkçının veya gayrimenkul değerleme uzmanının da yer aldığı bilirkişilerce, uyuşmazlığa konu alan için yukarıda belirtilen nitelikleri taşıyan, emsal oluşturabilecek yerlerin kira bedeli ile bu tür taşınmazın serbest piyasada kiralanması halinde rayiç kirasının ne olacağının belirlenmesi ve elde edilen yararın da göz önünde tutulması suretiyle yapılacak inceleme sonucu düzenlenecek rapor esas alınarak bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.Temyize konu …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen onbeş (15) gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 13/05/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.