DANIŞTAY 4. DAIRE

Danıştay 4. Daire Başkanlığı         2023/4648 E.  ,  2024/3018 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2023/4648
Karar No : 2024/3018

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Turizm Su İnşaat Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mersin İli, … İlçesinde bulunan … Otelinin 02/04/2012 - 31/12/2013 tarihleri arasında davacı tarafından fuzulen işgal edildiğinden bahisle 530.000,00 TL ecrimisil bedeli istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı il encümeni kararının ve … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesince verilen kararla; dava dosyası ile bilirkişi raporunda yer alan bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda, kira sözleşmesinin sona ermesi nedeniyle fuzuli şagil konuma düşen davacıdan istenilmesi gereken ecrimisil miktarının 375.585,00 TL olması gerektiği sonucuna varıldığından, davaya konu ecrimisil tutarının 375.585,00 TL’lik kısmında hukuka aykırılık, bu miktarı aşan 154.415,00 TL’lik kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin 154.415,00 TL'yi ilişkin kısmının iptaline, 375.585,00 TL'lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Bilirkişilerce ecrimisil hesabı yapılırken sadece oteldeki konaklama ücretinin dikkate alındığı, restoran, kafe, bar gibi yerlerden elde ettiği gelirin ise dikkate alınmadığı, bu nedenle düşük miktarda ecrimisil bedelinin hesaplandığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.

TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan şekliyle 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75. maddesinin 1. fıkrasında; "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9'uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.'' hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanun'un 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 2. fıkrasında da, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan şekliyle; "Ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusurlu olup olmadığına ve taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekline bakılmaksızın İdarenin bu taşınmazdan işgalden önceki hâliyle elde edebileceği muhtemel gelir esas alınır. Ecrimisilin tespitinde; aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur." düzenlemesine yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. ve Geçici 3'üncü maddeleri ile 19/06/2007 tarih ve 26557 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01/07/2007 tarihinde yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanan, 20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin "Ecrimisilin Tespit ve Takdir Edilmesi" başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında; Hazine taşınmazlarının gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde; tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, tarımsal amaçlı kullanımlar ile belediye ve mücavir alan sınırları dışında gelir getirici unsur taşımayan kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde birbuçuğundan; belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için ise taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği; 5. fıkrasında, emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan yerler için, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metre kare birim değerinin dikkate alınacağı; 10. fıkrasında, ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi hususların göz önünde bulundurulacağı; 11. fıkrasında, ecrimisil tespit ve takdir edilirken, Hazine taşınmazının değerini etkileyebilecek; imar durumu, yüzölçümü, niteliği, verimi (tarım arazilerinde), alt yapı hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı, konumu, taşınmazın kullanım şekli ve işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi her türlü ölçütlerin dikkate alınacağı; 12. fıkrasında da; aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurların göz önünde bulundurulacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu otelin 25/06/2003 tarihinde davacı şirket ile Mersin İl Özel İdaresi arasında imzalanan kira sözleşmesi ile davacıya kiralandığı, kira sözleşmesinin 02/04/2012 tarihinde sona erdiği, taşınmazın tahliye edilmemesi halinde 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesine istinaden tahliye işlemlerinin yapılacağı ve 02/04/2012 tarihinden itibaren fuzuli şagil sayılacağının davacıya 24/11/2011 tarihinde bildirildiği, 18/01/2012 tarihli teklif ile "kira sözleşmesinin yenilenmesi, 02/04/2012 tarihinden başlamak üzere yıllık kira bedelinin 300.000,00 TL olarak belirlenmesi"ni isteyen, davacı tarafından kiracılık sıfatının tespiti istemiyle tespit davasının açıldığı, ... Sulh Hukuk Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği, …. Hukuk Dairesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararıyla anılan kararın onandığı, kira süresinin sona ermesine rağmen dava konusu işlemde bahsi geçen taşınmazın tahliye edilmediği, fuzulen işgalin devam ettiğinden bahisle, davalı idare tarafından yapılan muhammen bedel tespiti sonucunda, 02/04/2012 - 31/12/2012 tarihleri arasında 200.000,00 TL, 01/01/2013 - 31/12/2013 tarihleri arasında 330.000,00 TL ecrimisil bedelinin belirlendiği, bu doğrultuda toplam 530.000 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce izinsiz kullanılması halinde fuzuli işgalden söz edilebileceği ve bu şekilde bir kullanımın varlığının tespiti durumunda işgalciden ecrimisil istenebileceği açıktır.
Ayrıca ecrimisilin; işgal nedeniyle alınan bir tazminat olduğu, ecrimisil tutarının hesaplanmasında; taşınmazın mevkii, kullanım şekli, elde edilen gelir, işgalcisine sağlamış olduğu ekonomik değer, altyapı, ulaşım kolaylığı gibi tüm faktörlerin etkili olduğu da tartışmasızdır.
Davacı ile yapılmış olan kira sözleşmesinin süresinin 02/04/2012 tarihinde sona erdiği ve kira sözleşmesi yeniden ihale yapılmak suretiyle yenilenmediğinden, ecrimisil istenen dönemde davacının taşınmazda işgalci olduğu ve kendisinden ecrimisil istenebileceği tartışmasızdır.
Uyuşmazlığın çözümü için yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen ve karara esas alınan bilirkişi raporu incelendiğinde, dava konusu otelin bulunduğu Tarsus'ta faaliyette bulunan otellerin günlük konaklama ücretlerinin dikkate alındığı, buradan yola çıkılarak bulunan oda fiyatı ile oteldeki oda sayısının çarpımıyla ecrimisil bedelinin hesaplandığı, 02/04/2012 tarihinde sona eren kira sözleşmesindeki kira bedelinin ve 336 Sıra No'lu Milli Emlak Genel Tebliği'nin 5. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenen, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin %3'ünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği hükmünün de dikkate alınmadığı görüldüğünden, hükme esas alınabilecek yeterlilikte olmayan bilirkişi raporu uyarınca verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.Temyize konu …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen onbeş (15) gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 14/05/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.