DANIŞTAY 4. DAIRE

Danıştay 4. Daire Başkanlığı         2023/4632 E.  ,  2024/2806 K.
"İçtihat Metni"T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2023/4632
Karar No : 2024/2806

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği (E-Tebligat)
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …Petrol İnşaat Hafriyat ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, Konyaaltı ilçesi, … Mahallesi, … ada ve … parsel sayılı Hazineye ait 33.452,57 m² yüzölçümlü taşınmazın 510,00 m²'sinin açık oto yıkama, ışıklı tabela, araç giriş çıkış alanı ve yeşil alan olarak işgali nedeniyle davacı şirket adına tahakkuk ettirilen 235.390,34 TL ecrimisil ihbarnamesine yapılan itirazın reddine ilişkin … tarihli ve …sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dosyada bulunan bilgi ve belgelerle 05/11/2019 tarihinde mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak alınan bilirkişi raporu ile ek raporun birlikte incelenmesinden, söz konusu işgal nedeniyle istenebilecek ecrimisil bedelinin 34.593,73 TL olması gerektiği anlaşıldığından, davalı idarece fazladan tahakkuk ettirilen 200.796,61 TL'lik ecrilmisil bedelinde hukuka uygunluk; dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 34.593,73- L'lik kısmında ise, hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin kısmen iptaline, davanın kısmen reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarece; aynı taşınmazda 3 farklı şirketin, benzer kullanımlarla şagil olduğu ve her üçününde açtığı davalar sonucunda alınan raporlarda farklı birim bedeller üzerinden hesaplama yapıldığı; bu hususu bilirkişi raporuna itirazlarında da ileri sürmelerine karşın dikkate alınmadan verilen kararın iptale ilişkin kısmının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.

TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesinde, devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerlendirme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca takdir edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Kanun'un 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde ecrimisil, Hazine taşınmazının, idarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle İdarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın İdarece talep edilen tazminat; fuzuli şagil ise, kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, Hazine taşınmazının zilyetliğini, yetkili İdarenin izni dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. "Ecrimisilin tespit ve takdir edilmesi" başlıklı 85. maddesinde ise, ecrimisilin tespit ve takdirinde; idarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurların göz önünde bulundurulacağı; kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen taşınmazlarda sözleşmenin bitiminden sonra kullanımın devam etmesi hâlinde, varsa sözleşme veya resmî senetteki hükme göre işlem yapılacağı aksi takdirde ise, işgalciler hakkında ecrimisil tespit, takdir ve tahsilatı yapılacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin, 5. maddesinde "(3)... taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, tarımsal amaçlı kullanımlar ile belediye ve mücavir alan sınırları dışında gelir getirici unsur taşımayan kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde birbuçuğundan; belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için ise taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edilir... (10) Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği, gibi hususlar göz önünde bulundurulur. (11) Ecrimisil tespit ve takdir edilirken, Hazine taşınmazının değerini etkileyebilecek; a) İmar durumu, b) Yüzölçümü, c) Niteliği, ç) Verimi (tarım arazilerinde), d) Alt yapı hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı, e) Konumu, f) Taşınmazın kullanım şekli ve işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi her türlü ölçütler dikkate alınır. (12) Ecrimisilin tespitinde ayrıca; aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. Ecrimisil tespit ve takdirinde göz önünde bulundurulacak bilgiler, gerektiğinde köy, mahalle, cadde ve sokak itibariyle sorulabilir. (13) Ayrıca, 03/07/2003 tarihli ve 4916 sayılı Çeşitli Kanunlarda ve Maliye Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği 19/7/2003 tarihinden sonra Hazine taşınmazları üzerinde yapılan yasal olmayan her türlü yapı ve tesisler (takılıp-sökülebilir nitelikli olanlar hariç), başka bir işleme gerek kalmaksızın Hazineye intikal edeceğinden; bu nitelikteki işgaller için ecrimisil, zeminle birlikte muhdesat da dikkate alınarak tespit ve takdir edilir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dosyanın, Danıştay Dördüncü Dairesi'nin E:2023/6449 sayılı dosyası ve UYAP sistem üzerinden istinaf aşamasında kesinleşen … İdare Mahkemesinin E:…, K:… sayılı dosyalarıyla birlikte incelenmesinden; Antalya ili, Konyaaltı ilçesi, …Mahallesi, … ada … parsel sayılı hazineye ait 33.452,57 m2 yüzölçümlü taşınmazın;
1- Açık oto yıkama alanı ve üzerinde tabela bulunan yeşil alan olmak üzere toplam 100 m2 kısmının 30/01/2013-29/01/2018 tarihleri arasında … Otogaz Kuy. İnş. Pet. Hafr. ve Tic. Ltd.Şti tarafından fuzulen işgal edildiğinden bahisle açılan davada; 2013 yılı birim bedeli 79,89TL/m2 üzerinden yapılan hesaplama sonucunda …İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E/…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin kısmen iptaline, davanın kısmen reddine karar verilerek, istinaf başvurularının reddi üzerine temyiz edilmeksizin yargıda kesinleştiği;
2- Açık oto yıkama alanı, tabela, yeşil alan, araç giriş-çıkış alanı olmak üzere toplam 962 m2 kısmının, 30/01/2013-29/01/2018 tarihleri arasında … Petrol Paz. ve Tic. Ltd. Şti tarafından fuzulen işgal edildiğinden bahisle açılan davada; 2013 yılı birim bedelinin 4,78TL/m2 üzerinden yapılan hesaplama sonucunda … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin kısmen iptali, davanın kısmen reddi yolundaki kararına karşı istinaf başvurusunun reddi kararının Danıştay Dördüncü Dairesinin E:2023/6449 sayılı dosyası kapsamında bozulmasına karar verildiği;
3- Temyizen incelenen uyuşmazlıkta ise, açık oto yıkama, ışıklı tabela, araç giriş çıkış alanı ve yeşil alan olmak üzere toplam 510,00 m2 kısmının,30/01/2013-29/01/2018 tarihleri arasında … Petrol İnşaat Hafriyat ve Tic. Ltd.Şti tarafından fuzulen işgal edildiğinden bahisle açılan davada; 2013 yılı birim bedeli 11,75TL/m2 olarak esas alınması suretiyle hesaplama yapıldığı anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca, dava konusu taşınmaz için ecrimisil hesaplanırken, öncelikle aynı taşınmaz için yargıda kesinleşen birim bedelin emsal olarak alınacağı ve ticari amaçla kullanıldığı hususuna dikkate edileceği gibi her hal ve karda taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere hesaplama yapılması gerektiği açıktır.
Bu durumda, ek veya gerek görülmesi halinde yeni bir bilirkişi heyetinden, yukarıdaki kriterler uyarınca bir bilirkişi raporu alınarak yeniden bir karar verilmesi gerekmekte olup, temyize konu, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 07/05/2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.