DANIŞTAY 13. DAIRE

Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2023/1950 E.  ,  2024/3116 K.
"İçtihat Metni"T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2023/1950
Karar No:2024/3116

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bingöl Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararının ve bu karara dayanılarak hazırlanan 2019 yılı geçiş hakkı bedeline ilişkin tahakkuk fişi ile tahakkuk icmalinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu Meclis kararı yönünden, belediye mücavir alanları içerisinde sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerecin taşınmazlardan geçirilmesine yönelik ve elektronik haberleşme istasyonlarına yer seçim belgesinin verilmesi ve bundan doğan ücretlerin belirlenmesine ilişkin yetkinin belediyelerde olduğu, belediyenin yetkisine giren bu hususlar yönünden tarife belirleyebileceği, belediyelerin mevzuat kapsamında belirtilen üst hadler aşılmadan ücret tarifesi belirlenmesi noktasında takdir yetkisi bulunduğu, davalı idarece tesis edilen tarifede üst sınırlara uygun olarak ve mevzuat sınırları içerisinde kalacak biçimde değerlendirme yapılmış olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı; dava konusu tahakkuk fişi ile tahakkuk icmali yönünden, hukuka uygun olduğu sonucuna varılan Bingöl Belediye Meclisi'nin … tarih ve …sayılı ücret tarifesindeki miktarlara uygun olarak tahakkuk işlemi yapıldığı, davacı tarafından özel hukukî statü gereği bu ücretlerin tahsil edilemeyeceği ileri sürülmüşse de, ilgili mevzuat kapsamında tanınan hukukî statünün davacı şirkete haberleşme gereçlerine yönelik işlemlerin ödenmesinden muafiyet sağlamadığı, davacının bu iddiasına itibar edilmediği, davacı tarafından 27/12/2012 tarihinden sonra imzalamış sözleşmelerin bulunması gerektiği ileri sürülmüşse de, sözleşme imzalanmamış olmasının haberleşme gereçlerinden kaynaklanan ücretlerin tahsiline engel olmayacağı, Yönetmelik'in yürürlüğe girdiği tarihten önce mevcut olan altyapı sistemlerinin Yönetmelik'in yürürlüğe girmesinden sonra da varlığını sürdürdüğü nazara alındığında, bunlara yönelik ücretlerin tahakkuk ettirilerek, tahsil edilebileceği; bu durumda, davalı idare tarafından belediye meclisi kararı ile tarifelerin belirlendiği, belediye görevlileri tarafından saha dolaplarının tek tek resimlenmek suretiyle Bingöl Belediye Başkanlığı mücavir alan sınırları içerisinde 72 adet saha dolabı tespit edildiği, kabinet dolaplarının sayısının yanlış tespit edildiği hususunda bir itirazın bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı; öte yandan, ilgili alacakların sözleşmeye dayalı olması nedeniyle 6183 sayılı Kanun kapsamında olmadığı ileri sürülmüşse de, henüz haberleşme gereçlerine yönelik imzalanmış bir sözleşmenin bulunmadığı, davalı idarece idarî bir tasarrufla tahakkuk ettirilen ücretlerin 6183 sayılı Kanun kapsamında kaldığında tereddüt bulunmadığı; bu durumda, Bingöl Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararında ve bu karara dayanılarak hazırlanan tahakkuk fişi ile tahakkuk icmalinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nce, Dairemizin 26/09/2022 tarih ve E:2022/2921, K:2022/3340 sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; davalı idarece geçiş hakkı bedellerine ilişkin olarak üst hukuk kuralı olan 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ile Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmeliğe aykırı olmamak şartı ile tarife belirlenebilecek ise de, öngörülebilirlik ve hukukî güvenlik ilkeleri açısından söz konusu tarifenin hüküm ve sonuçlarının, tesis edildiği andan itibaren geleceğe etkili olarak sonuç doğurması gerektiği, zira gerek 5809 sayılı Kanun'da gerekse anılan Yönetmelikte geçiş hakkı kapsamında ücret alınmasını zorunlu kılan bir kural bulunmadığı;
Geçiş hakkı ücretlerine ilişkin belirsizliğin davalı idarece geçiş hakkı ücret tarifesinin belirlenmesi ile ortadan kalktığı, söz konusu tarife ile belirlenen geçiş hakkı ücretlerinin geçmişe etkili olacak şekilde uygulanmasının, idarî işlemlerin geçmişe yürümezliği ve hukukî güvenlik ilkelerin ihlâli niteliğinde olduğu;
Bu itibarla, Bingöl Belediye Meclisi'nin … tarih ve …sayılı kararı ile kabul edilen geçiş hakkı ücret tarifesinin geçmişe etkili olacak şekilde uygulanmasında ve bu uygulamanın bir sonucu olarak 2019 yılına yönelik olarak tesis edilen dava konusu tahakkuk işlemlerinde hukuka uygunluk, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi'nce verilen kararın kaldırılmasına ve dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik gereği 27/12/2012 tarihinden sonra kurulmuş olan altyapı tesislerine ilişkin davacı tarafından idarelerine herhangi bir başvuruda bulunulmadığı, belediye ekiplerince yapılan teknik tespit ve denetimler neticesinde 27/12/2012 tarihi sonrasında kurulan tesis, yapı ve altyapı tesislerinin tespit edildiği, geçiş hakkına ilişkin metraj hesabı çıkarıldığı, belediye mücavir alan sınırları içerisinde kalan alanlara kurulan yeraltı montajlı ve yerüstü saha dolaplarının yer kullanımlarına ilişkin geçiş hakkı bedelleri tahakkuk ettirilerek tahsil yoluna gidildiği, fiber optik kablolar için kullanılan toplam 115.000 metre geçiş hakkının genişliğinin 40 cm'den fazla olduğu, salt söz konusu hat üzerinde yer alan menhollerin ve saha dolaplarının genişliğinin 120 cm'den fazla olduğu, fiber optik kabloların geçişinde kullanılan eni 120, derinliği 100 cm olan menhollerin genişliğinin Yönetmelikte belirlenen 40 cm'nin 3 katı olduğu, Geçiş Hakkı Ücret Tarifesi Üst Sınırları Tablosu'nun açıklamalar kısmının 1 numaralı bendi uyarınca geçiş hakkı ücreti belirlenirken 1,79-TL'nin 3 çarpanı ile çarpılarak belirlenmesi gerektiği, hesaplamaların mevzuata uygun olduğu, verilen karar nedeniyle davalı idarenin kamu alacaklarını tahsil etmesinin imkânsız hâle geleceği, davacı tarafından 5809 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten sonra Belediye'ye başvuru yapılarak geçiş hakkı sözleşmesi imzalanması gerekirken yapılmadığı; davacı tarafından … Belediye Başkanlığı'na sunulan dilekçede yeraltı montajlı ve yerüstü saha dolaplarının yer kullanımlarına ilişkin geçiş hakkı bedellerinin her yıl belediyeye ödendiğinin ikrar edildiği; davacının kurduğu altyapı tesislerini diğer işletmecilere kullandırması karşılığından ücret tahsil ettiği, bu ücretlere ilişkin tarife ile Belediye tarafından belirlenen ücret tarifesi kıyaslandığında Belediye ücret tarifesinin aşırı olduğunun ileri sürülemeyeceği, ayrıca tesis paylaşımı için başvuruda bulunan işletmeciler tarafından survey ücreti, başvuru ücreti ve kabinetlere ilişkin yer kullanım ücretlerinin tesis sahibine ödenmesi zorunlu iken söz konusu alanda malik olan Belediye'nin evleviyetle bu bedelleri tesisi ilk kuran işletmeciden tahsil etmesinin zorunlu olduğu, metrajlar üzerinden hesaplanan geçiş hakkı ücretlerinin esas ücret, keşif, yer kullanım ücreti vb. ücretlerin tali ücret olarak belirlenmesinin mevzuatta bir dayanağının olmadığı; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun 97. maddesine dayanılarak belediye meclisince ücretlendirilen hizmetler için ilgililerin müracaatının gerekli olmasının, müraaat edilmeden belediyenin imkânlarından yararlanıldığının tespiti hâlinde belediyenin bedel tahsil etme yetkisini ortadan kaldırmayacağı; davacı şirketin imtiyazlı sözleşme sahibi olmasının mevzuatta belirlenen yükümlülüklerden muaf olduğu anlamına gelmediği, davacı şirkete belediyenin yetki ve sorumluluğu altında olan yerleri bedelsiz kullanma hakkı tanıyan objektif bir düzenleme de bulunmadığı, 406 sayılı Kanun ile davacı şirkete tanınan tüm ayrıcalıkların 5809 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesi ile kaldırıldığı, davacının herhangi bir kazanılmış hakkının bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, davalı idarenin şirketle geçiş hakkı sözleşmesi imzalamadığı ve geçiş hakkına konu metraj hesabını yaparken şirketle mutabık kalmadığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından geçiş hakkı sözleşmesi olmaksızın geçiş hakkı ücreti alınmaması gerektiği yönünde görüş bildirildiği, geçiş hakkı bedeline konu edilen kablo vb. gereçlerin toplam uzunluğunun davalı idarece tespit edilen rakamların yarısına dahi ulaşmadığı, menhol genişliği baz alınarak hesaplamalarda 3 çarpanı kullanılmasının mevzuattaki açıklamadan çıkarılamayacak bir sonuç olduğu, şirket menholleri ve saha dolaplarının elektronik haberleşme istasyonu olmadığı, Ortak Yerleşim ve Tesis Paylaşımına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ'in Belediye tarafından tesis edilen işlemlere dayanak teşkil edemeyeceği, idarece başvuru bedeli, keşif bedeli, survey bedeli olarak nitelendirilen ücretlendirmelerin keyfi olduğu, geçiş hakkı ücretlerinin belirlenmesinde sadece kablo güzergâhının uzunluğunun dikkate alınması gerektiği, saha dolapları ve menholler için ayrıca ücret talep edilmesinin hukuka aykırı olduğu, 5809 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesinden sonra ikincil mevzuat olarak düzenlenen Yönetmelik'te yürürlük tarihinden önce kurulan elektronik haberleşme altyapısı ve şebekesinin geçiş hakkı bedeline konu edilmediği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge İdare Mahkemesi kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Anılan Kanun'un 50. maddesinin 4. fıkrasında, "Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesi, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılır." hükmü bulunmaktadır.
Aktarılan kurallar göz önünde bulundurulduğunda, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri, Dairemizin bozma kararındaki esaslara uyularak verilen temyize konu kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulü ile Mahkeme kararının kaldırılması ve dava konusu işlemlerin iptali yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan kararın ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, 04/07/2024 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.