BURSA 2. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
BURSA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2023/
KARAR NO : 2024/

HAKİM : ... ...
KATİP : ... ...

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av.
DAVALI : ...
VEKİLİ : Av.

DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 13/06/2023
KARAR TARİHİ : 21/10/2024
KARAR YAZIM TARİHİ : 13/11/2024

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ve davalı ... Makine Ltd.Şti arasında 2020 yılının Aralık ayında, deri ve iplik boyama makineleri alım satımı işi için görüşmelere başlandığını, ekte 2020-1431 teklif nolu ve 26.12.2020 tarihli 40-75 kg kapasiteli ve 100-150 kg kapasiteli makineler için davalı şirket tarafından düzenlenen sözleşme örneği mevcut olduğunu, taraflar sözleşmeyi ıslak imza ile imzalamasa da sonraki süreçte yapılan konuşmalar, yazışmalar, düzenlenen proforma faturalar, leasing başvurusu, irsaliye, müvekkiliin davalıya yaptığı ödeme, tespit raporu, ihtarname içeriği, iade alım tutanağı vs. tarafların bobin-çile iplik boyama makinelerinin imalatı, teslimi ve kurulumu için anlaştıklarını ortaya koyduğunu, müvekkili şirket tarafından taraflar arasında yapılan sözleşmeye istinaden, davalı şirkete 10.01.2021 tarihinde %10 luk bedel ve fazlasını da içeren 10.000 USD tutarlı ödeme gerçekleştirildiğini, müvekkili şirket bu aşamalarda, davalı şirkete 200-250 kg kapasiteli 3. bir bobin-çile iplik boyama makinesi daha sipariş verdiğini, üç makine için davalı şirkete toplamda 80.000 USD + KDV ödeneceğini, gerek sözleşme metninde gerekse de proforma faturada yazdığı üzere davalı şirketin sipariş onayından sonra, taahhüt olunan makinelerin imaline girilip makine teslimi için karşı yan firmaya verilen süre 60 iş günü iken, bu süre dışında 01.08.2021 tarihine kadar da davalı şirket ediminin ifasına yönelik ek süre verildiğini, davalı şirket, 28.01.2021 tarihinde 40-75 kg kapasiteli ve 100-150 kg kapasiteli makineleri hiç bir şekilde kurulum yapmadan müvekkili işyerine parça parça bırakıp gitmiş, 200-250 kg kapasiteli makineyi de eksik parçalı, ayıplı, kapaksız, kurulum yapmadan, panosunu aktif hale getirmeden, kullanılamayacak şekilde iğreti bir montajla bırakıp gittiğini, ortada gereği gibi ifası gerçekleşen hiç bir teknik ekipman, kullanılabilir bir makine mevcut olmadığından ... 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2021/... E. sayılı dosyasından keşif ve tespit yaptırılmış, düzenlenen bilirkişi raporu ve alınan mahkeme kararı neticesinde, kazanların imalatı ve teslimi için anlaşma konusu 60 iş günlük süreye uyulmadığı, 40-75 kg kapasiteli ve 100-150 kg kapasiteli makinelerin hiç bir şekilde kurulum yapılmadan parça parça bırakıp gidildiği, 200-250 kg kapasiteli makinenin de eksik parçalı, gizli ayıplı, kapaksız, eksik montajlı, kullanılamayacak şekilde, amaca hizmet etmesinin mümkün olmadığı ve diğer iki kazanda da muhtemel aynı gizli ayıpların mevcut olduğu tespit edildiğini, yaptırılan tespit sonrası davalı firma aleyhine, müvekkili işyerinde bırakılan kazan ve makine parçalarının derhal iade alınarak, ödeme iadesi yapılması, edimlerin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemiş olmasından dolayı uğranılan tüm zararların karşılanmasına yönelik ... 24. Noterliği’nin 29.12.2021 gün ve yevmiye no.lu ihtarnamesi keşide edildiğini, davalı şirket tarafından önce iş bu ihtara meskut kalınmış, ancak ayıpların kabulü ile edim konusu tüm ekipman karşı yan firma tarafından 02.02.2022 tarihli tutanak kapsamında iade alınarak, müvekkili şirket tarafından yapılmış olan ön ödemenin iadesine gidildiğini, ancak davalı şirket tarafından edimlerinin yerine getirilmemiş olması nedeniyle ; uyulacağı veya yerine getirileceğine inanılan bir sözleşmenin hüküm ifade etmemesi veya yerine getirilmemesi yüzünden güvenin boşa çıkması nedeniyle müvekkili şirketin uğramış olduğu hiç bir zararın giderilmesi söz konusu olmadığını, müvekkili şirket, davalı şirketin edimlerini yerine getireceği inancıyla sipariş konusu makinelerin montajından, faal halde çalışması için malzeme alımından, işçi tahsisine, yer teminine vs. dair bir çok masrafa girmiş ise de bu masrafların hepsi zarar unsuru olarak kaldığını, müvekkili şirket, makinelerin montajının hiç yapılmaması, yapılmış olanın ise eksik ve ayıpları nedeniyle işlev görmemesi nedeniyle bir çok sipariş iptalleri ile karşı karşıya kalarak zarar gördüğünü, aynı makinelerin, sözleşme tarihlerinde tarafların sözleştikleri fiyatlar ile başkaca firmalardan temin edilmesi mümkün iken müvekkili şirket böyle bir imkanı da yitirmek suretiyle bu yönden de zarar görmüş durumda olduğunu, müvekkili şirketin uğradığı tüm zararların karşılanmasına yönelik 2023/25892 dosya numaralı başvuruları ile arabuluculuk yapılmış ise de anlaşmaya varılamadığını, müvekkili şirketin sözleşmenin geçerliliğine güvenerek yaptığı masraflar, ifa beklentisiyle yapılan harcamalar, eğer davalı şirkete güven üzerine bu sözleşme hiç yapılmasaydı müvekkiliin uğramayacağı zararlar ile üçüncü kişilerle sözleşme akdetme ve ayıpsız kullanım amacına uygun makine sahibi olma fırsatının kaçırılmış olmasından dolayı uğradığı zararların karşılığının davalı tarafından ödenmemesi sebebiyle iş bu davaya zaruret hasıl olduğunu, müvekkili şirketin sözleşmenin geçerliliğine güvenerek, sözleşme kuralları çerçevesinde gereğinin tam ve zamanında yapılacağı inancıyla yaptığı masraflar, ifa beklentisiyle yapılan harcamalar,sözleşme yapılmasaydı uğramayacağı zararlar ile üçüncü kişilerle sözleşme akdetme ve ayıpsız,kullanım amacına uygun makine sahibi olma fırsatını kaçırdığından dolayı uğradığı zararlar karşılığı fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak üzere belirsiz alacak olarak şimdilik 121.400,00 TL bedelin avans faizleriyle birlikte davalı şirketten tahsiline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı şirketten tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taraflar arasında yazılı bir sözleşme söz konusu olmadığını, ... İplik Firması ile yapılan şifahi görüşmeler neticesinde ilk önce 2 daha sonra 1 ilave ile 3 adet toplamda 80.000 usd tutarında özel imalat elyaf boya makinası siparişi konusunda mutabık kalındığını, firmaya 3 makinalık proforma düzenlendiğini, fabrika imalat alanına uygun özel ölçülerde ve isteklerine göre olacağından kapora almadan imalatın başlamayacağı söylenmiş ve 06.01.2021 tarihinde 10 bin usd ödeme alındığını, kalan kısım için de leasing yapacağını söylense de dosya incelemede,ziyarete gelecekler gibi bahaneler sunularak banka kesin sipariş açacak denmiş ancak hiçbir şekilde banka onaylı sipariş/leasing açılamadığını,bu sırada özel imalat makinaların üretimine başlanmış, 3 makinanın da imalatı devam ederken ilave labaratuvar makinası siparişi verilmiş bu makina da firmaya 6.490 usd karşılığında fatura edildiğini,makine imalatları tamamlanmış firmaya bilgisi verilmesine rağmen kalan ödeme bir türlü yapılamadığını, bu makinelerin ikisi davalının depo alanına kadar gitmiş bir tanesi ise davalının iş yerinde kısmen kurulumu yapıldığını, ancak daha makine kurulumu tamamlanmadan davacı tarafından yapılması gereken ödemeler yapılmadığı için müvekkilimiz kurulumu tamamlamamış ve davacının ödemeyi vaad ve taahhüt ettiği kısımları beklediğini, davacı kendisine düşen edimleri yerine getirmediği için tamamlanmayan kurulumu müvekkilinin kusuru gibi göstermek amacı ile delil tespiti yaptırdığını, tam anlamı ile kurulumu yapılmamış ve çalışır hale getirilmemiş makine ile ilgili yapılan tespitlerin de delil tespitinde olduğu gibi olması gayet doğal olduğunu, yapılan tespit sadece 1 makine ile ilgili olduğunu, yoklukta alınmış bilirkişi raporunda belirtilen tespitlerin tamamı kurulumda tespit edilerek tamamlanan ve giderilen eksiklikler olduğunu, otomasyon programları da firmaya özel reçete adımlarını içerdiğinden kullanım esnasında giderilecek türden uyarıları içerdiğini, makinanın kurulumu tamamlanmış olsa çalışmasına engel teşkil edecek bir eksik imalatı kesinlikle olmadığını, diğer iki makinanın yerleri ve tesisatları ise firma tarafından hazır edilmediğinden kurulumu yapılmadığını, davacı firmada çalışan boyahane ustasının korona olması sebebiyle 2-3 hafta sonra sevk edilmesi de istenmiş, ancak ödeme bir türlü yapılamadığını, makine yerlerinin hazırlanması mekanik ve elektrik tesisatlarının yapılması da firmanın sorumluluğunda olmasına rağmen gereği yerine getirilemediğini, özel imalat makinalar olması sebebiyle firma ile yapılan görüşmelerde iyi niyet çerçevesinde 3 makinanın da sevki ödeme almadan yapıldığını, 1 tanesi ise kısmen kurulduğunu, davacı tarafın talebi üzere makineler iade alınmış ve firmalar arasındaki cari hesap kaporadan labaratuvar makınası düşülerek kalan 3.510 usd ise 26.01.2022 tarihinde firmaya iade edilerek sıfırlandığını, davacı laboratuvar makinesini kabul etmiş ancak ödemesini ve kurulum şartlarını temin edemediği makineleri iade etetiğini, davacının bu keyfi uygulamasından asıl müvekkili zarar gördüğünü, davacının kendi kusurlu davranışları ile gerçekleşmeyen şifahi anlaşma nedeni ile uğradığı " varsa " zararı kabul etmediklerini, kaldı ki böyle bir zararın varlığı, bu zararın münhasıran müvekkilimiz ile kurulan ticari ilişkiden kaynaklandığı, bunun basiretli tacir tarafından başka türlü giderilmesinin mümkün olmadığının, gerekli gayretin sarf edilmesine rağmen talep edilen zararın davalıdan kaynaklı şekilde oluştuğunun yine bizzat davacı tarafından ispatı gerektiğini, kısacası davacı davasında haksız olduğunu, haksız davanın reddine, yargılama gideri ve ücreti vekaletin davacıdan alınarak taraflarına ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:Dava dilekçesi, cevap dilekçesi, tarafların karşılıklı beyan-itiraz dilekçeleri,Mahkememizin 2021/... D. İş dosyası, ticari defterler, faturalar, bilirkişi raporları, yazılan müzekkere cevapları ve tüm dosya kapsamı.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE HUKUKİ SONUÇ:
Dava;davacı şirketin sözleşmenin geçerliliğine güvenerek,sözleşme kuralları çerçevesinde gereğinin tam ve zamanında yapılacağı inancıyla yaptığı masraflar, ifa beklentisiyle yapılan harcamalar, sözleşme yapılmasaydı uğramayacağı zararlar ile üçüncü kişilerle sözleşme akdetme ve ayıpsız, kullanım amacına uygun makine sahibi olma fırsatını kaçırdığından dolayı uğradığı zararlar karşılığı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere belirsiz alacak olarak şimdilik 121.400,00 TL bedelin avans faizleriyle birlikte davalı şirketten tahsiline karar verilmesine ilişkindir.Davacı vekili HMK'nın 31. Maddesi dikkate alınarak maddi tazminat taleplerini 05/10/2023 tarihli dilekçesiyle açıklamış, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak üzere belirsiz alacak olarak toplam 121.400,00 TL'nin, şimdilik 21.400,00 TL'si davacı şirketin sözleşmenin geçerliliğine güvenerek, sözleşme kuralları çerçevesinde gereğinin tam ve zamanında yapılacağı inancıyla yaptığı masraflar kalemi, 100.000,00 TLsi ifa beklentisiyle yapılan harcamalar, sözleşme yapılmasaydı uğramayacağı, üçüncü kişilerle sözleşme akdetme ve ayıpsız, kullanım amacına uygun makine sahibi olma fırsatını kaçırdığından dolayı uğradığı zararlar karşılığı kalemi oluşturduğu tespit edilmiştir.Mahkememizce refakate bir makine mühendisi bilirkişi, bir SMMM bilirkişi, bir nitelikli hesap uzmanı bilirkişi alınarak keşif icra edilmiş, taraf tanıkları dinlenilmiş, bilirkişi heyeti tarafından tanzim edilen 06/04/2022 tarihli raporda özetle; davacı ve Davalı şirketin 2021 ve 2022 yılında ticari defterlerini (yevmiye, kebir) e-defter olarak tuttuğu, e-defter beratlarının kanuni sürelerde oluşturulduğu,( Elektronik defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayının beratının alınması açılış onayı, son ayının beratının alınması ise kapanış onayı yerine geçer.) davalı şirket tarafından, Davacı şirkete düzenlenen ve her iki tarafın defterlerinde kayıtlı olan 14/12/2021 tarihli e- faturanın olduğu,davacı şirket tarafından, davalı şirkete 06.01.2021 tarihinde (2 adet boyama makinası ön ödeme bedeli) olarak 10.000 USD gönderilmiş olup, davalı şirket tarafından da 14.12.2021 tarihinde davacı şirkete 6.490 USD makina teslimi yapılmış olup, kalan 3.510 USD davalı tarafından, davacı şirkete 26.01.2022 tarihinde banka hesabına gönderilerek hesaplar sıfırlandığını, davacı tarafından, dava dosyasına sunulan giderlere ait alış faturalarının (27.04.2021-15.11.2021) arası, davacı şirketin defterlerinde kayıtlı olduğu, faturaların bedellerinin toplamının 98.577,47 TL olduğu, davacı şirket, davalı şirketten alacağı makinaları ... Finansal Kiralama A.Ş. den almak üzere ...'na 27.04.2021 tarihinde 3.850,00 TL (masraflar) olarak yatırdığını,davacı şirket dışarıya (28.04.2021- 18.06.2021) tarihleri arasında yaptırdığı işler dolayısıyla kazanç kaybının 45.198,00 TL hesaplandığı, davacı şirketin (05.04.2021-27.07.2021) arası iptal edilen siparişler nedeniyle kazanç kaybının 155.391,00 TL hesaplandığı,dava konusu makinelerin davacı tarafından, davalı şirkete iade edilmiş olduğu, birinin davalı tarafından üçüncü kişilere satılmış olduğu, bu şekilde makineler üzerinde inceleme yapılamadığı, dava konusu makinelerin ayıplı olup olmadığı hususunun tespitinin mümkün olmadığı, davalı şirket tarafından ayıp hususunun inkar edildiği, buna göre dosya kapsamında ayıp hususunu ispata elverişli somut delil tespit edilemediği, davalının ayıp nedeniyle meydana gelen kazanç kaybı zararından sorumlu tutulamayacağı, dava konusu makinelerden biri üzerinde ... 2.Ticaret Mahkemesine ait 2021 / ... D.iş dosyası kapsamında incelemesi yapıldığı, bilirkişi ... tarafından düzenlenen raporda; “makinenin gizli ayıplı olduğu, 200-250 Kg kapasiteli boyama kazanın, sensörlerinin uygun olmadığı, içerisinde basınç bulunana kazan basıncına dayanamayarak göbeklerinden su kaçırdığı, pompa üzerindeki salmastranın su kaçırdığı, sisteme uygun sızdırmazlık elemanı(mekanik salmastra vb.) ile değiştirilmesi halinde kaçakların önlenebileceği... yönünde tespitte bulunulduğu, dava konusu makinelerin ayıplı olduğu kabul edilse bile davacının 28/06/2021 tarihli yazı ile davalıya 01/08/2021 tarihine kadar mühlet verdiği ancak, kazanç kaybın ve sipariş iptali taleplerine ilişkin siparişlerin 05/04/2021-27.07.2021 tarihleri arasında olduğu, bu nedenle davalının en erken 01/08/2021 tarihinde temerrüte düştüğü kabul edilirse 01/08/2021 tarihinden sonraki dönem için müspet zarar talep edilebileceği, bu nedenle davacının dava konusu yapılan kazanç kaybı ve sipariş kaybı zararlarından sorumlu tutulamayacağı, Mahkemeye seçenekli bir hesaplama sunmak üzere; dava konusu makinelerden ... 2.Ticaret Mahkemesine ait 2021 / ... D.İŞ dosyası kapsamında ayıplı olduğu tespit edilen 200-250 kg kapasiteli makinenin ayıplı olduğunun sübut bulduğu kabul edilirse; makinelerin toplam kapasitesi (75-4-1504-250-475kg) üzerinden yapılan oranlama sonucunda davalının toplam (45.198 * 155.391 x 250 /475) — 105.573,15 TL kazanç kaybı zararından davacı tarafından keşide edilen ihtarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 10 iş günü sonunda 20/01/2022 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte sorumlu olacağı görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.Bilirkişi heyeti tarafından tanzim edilen 24/08/2024 tarihli ek raporda özetle; SMMM bilirkişi tarafından kök raporda tespit edilen hususlarda değişiklik olmadığı,davaya konu 40-75 kg kapasiteli deri ve iplik boyama makinesi fiyatları %10 civarında artış gösterdiği gözetilerek ; ortalama 22.500 USD, 100-150 kg kapasiteli deri ve iplik boyama makinesi fiyatları %10 civarında artış gösterdiği gözetilerek ; ortalama 31.000 USD , 200 - 250 kg kapasiteli bedelli deri ve iplik boyama makinesi fiyatları 4610 civarında artış gösterdiği gözetilerek ; ortalama 35.000,00 USD olduğu, makinelerinin kurulumu ile ilgili detaylı projeye ihtiyaç hasıl olduğu, temin edilmesi durumunda kurulum masrafları hesap edilebileceği bunların dışında kök raporda değişikliğe yer olmadığı hususu görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Toplanan tüm deliller ve dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde açılan dava; davacı şirketin sözleşmenin geçerliliğine güvenerek,sözleşme kuralları çerçevesinde gereğinin tam ve zamanında yapılacağı inancıyla yaptığı masraflar, ifa beklentisiyle yapılan harcamalar, sözleşme yapılmasaydı uğramayacağı zararlar ile üçüncü kişilerle sözleşme akdetme ve ayıpsız, kullanım amacına uygun makine sahibi olma fırsatını kaçırdığından dolayı uğradığı zararlar karşılığı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere belirsiz alacak olarak şimdilik 121.400,00 TL bedelin avans faizleriyle birlikte davalı şirketten tahsiline karar verilmesine ilişkin olduğu anlaşılmıştır.Davacı tarafça davalıdan üç adet boya makinası satın alındığı ve bu makinaların kapasitelerinin 40-75 kg, 100-150 kg, 200-250 kg olduğu tespit edilmiştir.Yasal hükümler değerlendirildiğinde 6098 sayılı TBK'nın 470 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmelerinde kural olarak yapılan işin miktar ve değerini ispat yükü yüklenicide, iş bedelinin ödendiğini ispat yükü ise iş sahibindedir. Yüklenici yaptığı işin tutarını, iş sahibi de iş bedelini ödediğini ispatlamak zorundadır.Ayıp, imal edilen bir eserde veya malda, sözleşme ve ekleri ile iş sahibinin beklediği amaca ve dürüstlük kurallarına göre bulunması gereken vasıfların bulunmaması, bulunmaması gereken vasıfların ise bulunmasıdır. Şayet, imal edilen eserde ayıp varsa, iş sahibi tarafından süresi içerisinde ayıp ihbarında bulunulması şartıyla sözleşme ve dava tarihinde yürürlükte bulunan Türk Borçlar Kanunu'nun 475. maddesinde sayılan seçimlik haklarından birisini kullanabilir. Bu hakkın kullanması için iş sahibi tarafından ayrı bir dava açılabileceği gibi, yüklenici tarafından aleyhine açılmış olan bir davada da bu hususu def'i olarak ileri sürebilir.Sözü edilen Türk Borçlar Kanunu'nun 475. maddesinde yapılan şeyin iş sahibinin kullanamayacağı ve hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa iş sahibinin sözleşmeden dönebileceği, bu hususta yüklenicinin kusuru bulunursa zarar ve ziyan da isteyebileceği, aynı maddenin II. fıkrasında ayıbın eserin reddini gerektirecek nitelikte bulunmaması halinde iş sahibinin işin ayıbı oranında bedelden indirim ve eğer aşırı bir masrafı gerektirmez ise bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere eserin ücretsiz onarımını isteyebileceği hükmü getirilmiştir. Bunlar eserin ayıplı olması halinde iş sahibinin haiz olduğu haklardır.Davacı tarafından ayıp savunması sebebiyle uyuşmazlığın, davalının imal ettiği makinelerin ayıplı olup olmadığı noktasında toplandığı, ayıbın varlığını 4721 sayılı TMK'nın 6. Maddesi ve 6100 sayılı HMK'nın 190. Maddesine göre "İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.(2) Kanuni bir karineye dayanan taraf, sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda öngörülen istisnalar dışında, karşı taraf, kanuni karinenin aksini ispat edebilir. ", ... Hukuk Genel Kurulunun 2013/- Esas ve 2015/ Karar sayılı ilamında vurgulandığı üzere ispat yükü lehine hak iddia eden davalı iş sahibindedir. Ayıbın varlığı ve niteliğinin belirlenmesi teknik incelemeyi ve bu nedenle bilirkişi raporu alınması gerektirdiğinden iş sahibi ayıbın varlığını ve niteliğini kanıtlama yükümlülüğü nedeniyle kendisine teslim edilen esere ilişkin bilirkişi inceleme yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde davranmalıdır.Aynı zamanda ayıbın varlığı, niteliği konusunda algı kişiden kişiye değişebildiğinden, objektif bir bakış açısının yapılması gerekli olup bu değerlendirmeyi de ancak teknik bilirkişinin incelemesi ile ortaya çıkabileceğinden tanık beyanı ile ispatın güç olup ayıbın varlığı halinde davadan önce delil tespiti yaptırılması ispat kolaylığı sağlamaktadır.Taraflar arasındaki borç-alacak ilişkisinin tespiti amacıyla, davacının kazanç kaybı olup olmadığı, kazanç kaybı var ise tespiti amacıyla ,tarafların ticari defter ve bağlı kayıtları incelenmiş, SMMM bilirkişi ... tarafından bilirkişi heyet kök-ek raporunda özetle; davalı şirkete 06.01.2021 tarihinde (2 adet boyama makinası ön ödeme bedeli) olarak 10.000 USD gönderildiği, davalı şirket tarafından da 14.12.2021 tarihinde davacı şirkete 6.490 USD makina teslimi yapılmış olup, kalan 3.510 USD davalı tarafından, davacı şirkete 26.01.2022 tarihinde banka hesabına gönderilerek hesaplar sıfırlandığı, davacı tarafından, dava dosyasına sunulan giderlere ait alış faturalarının (27.04.2021-15.11.2021) arası, davacı şirketin defterlerinde kayıtlı olduğu, faturaların bedellerinin toplamının 98.577,47 TL olduğu, davacı şirket, davalı şirketten alacağı makinaları ... Finansal Kiralama A.Ş. den almak üzere ...'na 27.04.2021 tarihinde 3.850,00 TL (masraf) olarak yatırdığı,davacı şirket dışarıya (28.04.2021- 18.06.2021) tarihleri arasında yaptırdığı işler dolayısıyla kazanç kaybının 45.198,00 TL hesaplandığı, davacı şirketin (05.04.2021-27.07.2021) arası iptal edilen siparişler nedeniyle kazanç kaybının 155.391,00 TL hesaplandığı, davacı tarafça ayıp iddiasında bulunulduğundan taraf tanıkları keşif mahallinde dinlenilmiş, davacı tanıkları beyanlarında özetle; davalının 200 kg lık makineyi 60 günlük süre olmasına rağmen yaklaşık 4-5 ay sonrasında geç, parça parça ve eksik teslim ettiği, bu süreçten yaklaşık 2-3 ay sonra diğer makinelerin de teslim edildiği, eksik ve parça parça teslim edildiği, davalı şirket ile iletişime geçilmesine rağmen montaj hizmetinin verilmediği, davalı şirket çalışanları montaj için gelse de montajın gerçekleştirilemediği, davacı tarafın sonradan gelen iki makineyi, ilk makinenin çalışıp çalışmayacağı bilinmediği için kurdurmaya izin vermedikleri, davacı tarafın müşteri kaybettiği ve siparişlerin bir kısmını fason olarak ürettirdiği, ilk teslim edilen büyük boy 200 kg lık makinenin kurulduğu ve test aşamasını geçemediği, istenilen performansta çalışmadığı, hatalı çalıştığı beyan edilmekle birlikte davalı tanıkları tarafından da sonrasında teslim edilen ikinci ve üçüncü boya makinelerinin kurulamadığı, davacı tarafça yer temin edilmediği ayrıca mekanik ve elektrik tesisatlarının davacı tarafça sağlanmadığı, davacı tarafın sadece ilk büyük makinenin kurulumuna izin verdiği, ilk makinenin davalı tarafça çalışır ve aktif hale getirildiği, davacı tarafça , kendi uhdelerinde bulunan eski makineye benzer çalışma sistemli uyarlama talep edildiği ,özel talep üzerine standart dışına çıkıldığı anlaşılmıştır. ... Hukuk Genel Kurulu'nun 2013/15- Esas 2015/ Karar sayılı ilamında'' eser sözleşmelerinde işin yapıldığı,teslim edildiğini kanıtlama külfeti yükleniciye, eserin ayıplı olduğunu kanıtlama külfeti ise iş sahibine aittir. İş bedelinin ödenmesi için açılmış olan bir davada, iş sahibi kendisini ancak ayıpları ispatla kurtarabilir; eserin sözleşmeye uygunluğuna sadece itirazı yeterli değildir, ayıp, eser sahibine teslim edilen eserin niteliklerinde, sözleşmeye ve dürüstlük kurallarına göre teslim edilmesi gereken eserin özellikleriyle karşılaştırıldığında, ortaya çıkan sapma, teslim edilenle, teslim edilmesi gereken arasındaki farktır.Buna göre, ayıbın ortaya çıkarılması için iş sahibi tarafından teslim edilen ile sözleşmede kararlaştırılanın karşılaştırılması ve eksiklikler bulunması halinde teslim edilen eserin ayıplı olduğunun kabulü gereklidir.Eserin ayıplı olduğu her türlü delil ile ispatlanabilirse de, tanık delili, zayıf bir delildir.Tanığın bir vakıayı tamamen hatırında tutması ve gerçeği olduğu gibi anlatması zordur '' ibareleri göz önünde bulundurularak davacı tarafça, davalıdan satın alınan üç adet boya makinasında ayıp olduğu iddia edilmiş ise de ilgili ... Kararında da belirtildiği üzere ayıp iddiasının , ikinci ve üçüncü boya makinesi yönünden somutlaştırılamadığı, dava açılış sürecinden önce davacı tarafça yaptırılan delil tespitinde ikinci ve üçüncü boya makinesinde ayıpların neler olduğunun, bedellerinin, ayıplar var ise beklenen faydaları ortadan kaldıran/azaltan nitelikte olup olmadığı, ayıpların tamir ile giderilmesinin mümkün olup olmadığı,ayıpların açık-gizli ayıp olup olmadığı iddiasının somutlaştırılamadığı, Mahkememizce keşif esnasında yapılan inceleme neticesinde de ikinci ve üçüncü boya makinalarının davalı şirket bünyesinde demonte halde bulunduğu, davacı tarafça ikinci ve üçüncü makinanın da davalıya iade edildiği, delil tespiti yapılan 200 kg lık en büyük makinanın ise davalı şirket tarafından üçüncü kişiye satıldığı tespit edildiğinden, ilk makina üzerinde de Mahkememizce inceleme yapılamadığı ancak ilk teslim edilen 200-250 kg lık boya makinasının ilgili delil tespit dosyasında yapılan inceleme neticesinde,sensörlerinin uygun olmadığı, içerisinde basınç bulunana kazan basıncına dayanamayarak göbeklerinden su kaçırdığı, pompa üzerindeki salmastranın su kaçırdığı, sisteme uygun sızdırmazlık elemanı(mekanik salmastra vb.) ile değiştirilmesi halinde kaçakların önlenebileceği, boya kazanı içerisindeki sensörün ayarının bozuk olduğu veya içerisinde su kalması nedeniyle kalibrasyon sinyali ile sensörden gelen sinyalin eşleşmemesi nedeniyle prosesin kesildiği, bu arızaların sistem çalıştırıldıktan sonra ortaya çıkması nedeniyle, gizli ayıplı olduğu, mevcut haliyle çalışmasının kuruluş amacına hizmet edemeyeceği, kurulu olmayan makineler çalıştırılarak kontrol edilemediği, benzer sensör ve switch'lerin kullanılmış olacağı kabul edilerek, benzer sorunların yaşanabileceği görüş ve kanaatine varıldığı, 200 kg lık makinanın gizli ayıplı olduğu tespit edildiğinden, davacı tarafça gizli ayıp tespit edilen ilk makineye istinaden kazanç kaybı talebinde bulunabileceği kanaatine varılarak , bilirkişi heyeti tarafından tanzim edilen kök ve ek raporda da belirtildiği üzere 200-250 kg lık gizli ayıplı olarak tespit edilen ilk makineye istinaden davacının 105.573,15 TL kazanç kaybına uğradığı kanaatine varılarak, davalıya gönderilen ihtarname tebliğ süresi dikkate alınarak, işbu 105.573,15 TL kazanç kaybının olmak üzere davalının temerrüde düşürülme tarihi olan 20/01/2022 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.Davacının yapmış olduğu masraf talepleri yönünden ise; her ne kadar davacı tarafça, sözleşmeye istinaden yapıldığı iddia edilen 21.400,00 TL nin davalıdan tahsili talep edilmiş ise de davacının ticari defter ve bağlı kayıtlarında yapılan inceleme neticesinde davacının sadece dava dışı bankaya ödenilen 3.850,00 TL lik masrafını somutlaştırdığından işbu masraftan davalının sorumlu olduğu kanaatine varılarak 3.850,00 TL masraf kaleminin davalının temerrüde düşürülme tarihi olan 20/01/2022 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.Her ne kadar bilirkişi heyeti tarafından tanzim edilen kök raporda davalı tarafa gönderilen 28/06/2021 tarihli evrakta,davacı tarafça davalıya 30/07/2021 tarihine kadar üç boya makinasının da montajının tamamlanıp denemeleri yapılarak, 01/08/2021 tarihi itibariyle denemeleri yapılmış, çalışır durumda taraflarına teslim edilmediği takdirde yapılan sözleşmenin geçersiz olacağı, gecikmeden dolayı tazminat hakları saklı tutulduğundan bahisle, davalı tarafa 01/08/2021 tarihine kadar teslim konusunda müsamaha gösterildiği belirtilerek davacının maddi zararlarından davalının sorumlu tutulamayacağı yönünde görüş ve kanaatine varıldığı belirtilmiş ise de TBK'nın 125. Maddesinin üçüncü bendinde de belirtildiği üzere ''sözleşmeden dönme hâlinde taraflar, karşılıklı olarak ifa yükümlülüğünden kurtulurlar ve daha önce ifa ettikleri edimleri geri isteyebilirler. Bu durumda borçlu, temerrüde düşmekte kusuru olmadığını ispat edemezse alacaklı, sözleşmenin hükümsüz kalması sebebiyle uğradığı zararın giderilmesini de isteyebilir. '' hükmü göz önünde bulundurularak davalı, davacının meydana gelen maddi zararlarından sorumlu tutulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlere,
1-Davanın KISMEN KABULÜNE, buna göre 3.850,00 TL masraf kalemi , 105.573,15 TL kazanç kaybı olmak üzere toplam 109.423,15‬ TL nin davalının temerrüde düşürülme tarihi olan 20/01/2022 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,
2-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli 7.474,69 TL harçtan peşin alınan 2.073,21 TL harcın mahsubu ile bakiye 5.401,48 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yargılama dolayısıyla yapılan; 8.238,00 TL nin davanın kabul-red oranına göre belirlenen( %90,13 kabul, % 9,87 ret) 7.424,90 TL yargılama gideri, 2.073,21 TL peşin harç, 427,60TL başvuru harcı toplamı 9.925,71‬ TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına, davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
4-Arabuluculuk Ücret Tarifesi kapsamında Hazinesinden karşılanan arabuluculuk ücreti olan 3.120,00 TL'nin davalıdan alınarak hazineye ÖDENMESİNE,
5-Davacı vekil ile temsil edildiğinden AAÜT'ye göre belirlenen 30.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı vekil ile temsil edildiğinden AAÜT'ye göre belirlenen 11.976,85 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-HMK'nın 333. Maddesi gereğince kullanılmayan gider avansının hükmün kesinleşmesinden sonra ilgilisine iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren HMK’nın 341. Ve 345. Maddeleri gereğince 2 haftalık yasal süre içinde ... Bölge Adliye Mahkemesi’ne İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.21/10/2024

Katip ...
e-imzalı

Hakim ...
e-imzalı