BAKIRKÖY 2. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/183
KARAR NO : 2023/75

DAVA : Tasarım Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 02/08/2022
KARAR TARİHİ : 15/03/2023
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 03/04/2023

Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarım Hükümsüzlüğü davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, davalı tarafça TPE nezdinde 19.09.2021 tescil tarihli ve .... tescil numarası ile 6 ve 7 numaralı Endüstriyel Tasarımların, müvekkili şirket tarafından taklit edilmek suretiyle tasarım haklarına tecavüz edildiğinden bahisle Bakırköy ... Fikri Sınai Haklar Mahkemesinin ... d.iş tespit dosyası aracılığıyla tespit işlemi yaptırdığını, müvekkili şirkete açılan hukuki dayanaktan yoksun olarak açılmış olan tespit dosyası aracılığıyla ürünlerin benzer olduğu bahisle rapor düzenlendiğini, tespit dosyası dayanak gösterilmek suretiyle maddi ve manevi tazminat davası açılması muhtemel olduğunu, davalının kendisine ait olduğunu iddia etmiş olduğu tescilli tasarımların harcıalem bir ürün olduğundan hükümsüzlük davası açma zorunda kalındığını, davacı tarafa ait olan 9.09.2021 tescil tarihli ve ... tescil numarası ile 6 ve 7 numaralı ürünler birbirine benzer aynı ürünler olduğundan dolayı bu ürünlerin her ikisinin TPE nezdinde tescil edilmesinin Türk Patent Enstitüsünün yapmış olduğu incelemenin şekli bir inceleme olduğunun delili olduğunu, davacı ... tarafından söz konusu ürünün bahsedilen .... sayfasında paylaşımdan sonra kamuya arz edildiğini ve tescil başvurusunda bulunulduğunu, bu nedenle söz konusu tasarımın yenilik unsuru taşıdığından bahsedilemeyeceği gibi kendisine ait özgün bir tasarım bulunmadığından endüstriyel tasarım tecavüzünden söz edilemeyeceğini, davacı ..., kendisi tarafından tasarlanmayan ve bu durum davacı tarafça açıkça bilinen bir ürün için tescil başvurusunda bulunduğunu, müvekkili şirketin iş yerinde delil tespiti yaptırdığını, huzurdaki davayı ikame ettiğini, hem delil tespiti taleplerinde hem de huzurdaki davada ihtiyati tedbir talebinde bulunulduğunu, hükümsüzlüğe dayanak olarak geçmiş tarihli ürünlerin yer aldığı linklerin sunulduğunu, açıklanan nedenlerle, 19/09/2021 tescil tarihli ... sayılı 6 ve 7 numaralı endüstriyel tasarımın hükümsüzlüğüne, mahkeme aksi kanaatte ise her iki tescil numaralı ürün birebir benzer olduğundan dolayı sonraki tarihli ürünün hükümsüzlüğüne kararın tirajı yüksek ulusal bir gazetede ilanına, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin karşı ... tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, müvekkili şirketin yıllardır tekstil sektöründe adından söz ettiren tanınmış, saygın ve itibarı yüksek güvenilir bir şirket olduğunu, müvekkili şirkete ait bir giysi tasarımı olan ... tescil numaralı tasarım Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 12/09/2021 tarihinde Tasarım Siciline kaydedildiğini, müvekkiline ait olan tescilli tasarım ürünü maddi olarak kumaş, deneme, kesim ve sair giderler gibi pek çok maddi ölçüt ve yine tasarım aşamasında her türlü emek, süreç, deneme tekrar deneme, zaman, öngörü, özgünlük, duruş, biçim, kalite, farklılık gibi pek çok sıfatın beraberliği içerisinde oluşturulmuş tasarım olana kadar geçen sürede maddi ve manevi pek çok şey hakkında fedakarlık yapıldığını, davacı tarafça hakka ve hukuka aykırı olarak dava konusu tasarım ürünlerin yenilik ve ayırt edicilik özelliklerini ihtiva etmediğini ve işbu tasarımların harcıalem nitelikte olduğu iddia edildiğini, söz konusu iddiaların kabulü hiçbir surette mümkün olmadığını, davacı tarafından dosyaya sunulan ürünlerin tasarımı, kumaşı, kesimi, modeli müvekkili tarafından tescil ettirilen ... tescil numaralı 6 ve 7 no.lu tasarımlardan tümüyle farklı olduğunu, davacı tarafından ikame edilen bu dava açıkça haksız ve kötü niyetli olup davacı söz konusu ürünün her ne kadar harcıalem bir tasarım olduğunu ve bu nedenle tasarım tescilinin hükümsüzlüğünü talep ederek dosyaya birtakım görsel ve faturalar sunmuşsa da söz konusu iddialarının kabulü mümkün olmadığını, davacı tarafından müvekkiline ait tasarımın harcıalem olduğunu iddia ederek sunulan ve .... tarafından yayınlanan ürünler zaten müvekkilinden satın alındığını, faturaların da bizzat davacı tarafından dosyaya sunulduğunu, her ne kadar .... tarafından tescil tarihinden evvel sunulduğu iddiası öne sürülmüşse de hayatın olağan akışı içerisinde söz konusu tasarımın tescil tarihinden evvel üretilip satışa sunulmuş olduğunu ve sonrasında tescil başvurusunda bulunulduğunun kabulü gerektiğini, müvekkiline ait tasarım, ....lardan 3 adet ince bağ ile bağlanan parçalı formunda bir kot ürün ile altında yer alan gömlekten oluşmakta olup davacı tarafından dosyaya görselleri sunulan ürünler uzun tunik formunda hemen her yerde görmeye alışık olduğumuz ve müvekkilinin tescilli tasarımı ile herhangi bir benzerliği bulunmayan ve kullanıcı üzerinde aynı algılanmasına yer olmayan ürünler olduğunu, davacı tarafından ... sayfasının görselleri hariç (nitekim 2 no.lu başlıkta açıklandığı üzere bu ürünler bizzat müvekkilinden satın alındığını ve faturalarının da davacı tarafından dosyaya sunulduğunu, dosyaya sunulan diğer görsellerin müvekkili tarafından üretilen ve tescil ettirilen tasarım ile benzerlik göstermediğini, davacının soyut ve mesnetsiz tüm iddialarının aksine müvekkilinin tüm tekstil piyasasına çok daha önceki tarihlerde işbu tasarım ürünü ilk kez piyasaya sunduğunu ve firması tarafından satışının yapıldığı tarihleri gösterir e-arşiv faturaları ekte sunulduğunu, müvekkilinin haziran/2021 tarihinden itibaren seri şekilde kamuya ilk kez söz konusu tasarım ürünlerini sunarak satışını yaptığını gösterir dosyada mübrez deliller ile tespit edileceğini, '.... '' ve ''...'' ile yapılan .... konuşma kayıtları incelendiğinde 20/04/2021 tarihinde tasarımcı ve aksesuarcılara tasarım modelinin müvekkili şirket kodları olan .... ve ... olarak gönderildiğini; kesiminin, modelinin yapımı hakkında talimat verildiğini ve daha sonra aksesuarcı ile görüşüldüğünü, işbu tarihlerin çok daha önceki tarih olan mart/2021- 20/04/2021 tarihleri olarak belirlendiği ortada olduğunu, müvekkili tarafından tescil ettirilen ürünlerin harcıalem olduğunu söylemek haksız ve kötü niyetli bir iddia olduğunu, açıklanan gerekçelerle, haksız ve mesnetsiz açılan davanın tümüyle reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan davalı adına kayıtlı tasarım tescil belgeleri celp olunmuştur.
Dosya, davalıya ait ... tescil numaralı tasarımın hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 26/02/2023 havale tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında; ".... ve 7 numaralı tasarım tescillerinin başvuru tarihi olan 12.09.2021 tarihi itibarı ile koruma şartı olan yenilik ve ayırt edici nitelik özelliklerine sahip olmadığı ve belirtilen nedenlerle hükümsüzlük şartlarının oluştuğu" hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı vekili 27/02/2023 tarihli dilekçesi ile, davacının, müvekkili şirket tarafından tasarım tescili alınan ürünlerin harcıalem ürünler olduğunu, yenilik ve ayırt edicilik özelliklerini ihtiva etmediğini iddia etmek suretiyle tasarım tescilinin iptalini talep ettiğini, ancak huzurdaki davanın hukuka aykırı olduğunu, hiçbir surette işbu davanın kabulünün mümkün olmadığını, bilirkişi raporunu kabul etmediklerini, usul ve yasaya aykırı olarak hukuki kanaat bildirilmesi, denetime elverişli olmaması, tarafsızlık ve objektiflikten tümüyle uzak olması nedeniyle hükme esas alınmamasını ve dosya nezdinde yeni bir rapor alınması gerektiğini, davacı tarafından dosyaya sunulan ürünlerin tasarımının, kumaşının, kesiminin, modelinin, müvekkili tarafından tescil ettirilen .... tescil numaralı 6 ve 7 nolu tasarımlardan tümüyle farklı olduğunu, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bırakacağı genel izlenimlerin oldukça farklı algılanacağını, davacı, bu hususu bildiğinden kötüniyetli olarak müvekkilinden satın alınarak satışa sunulan müvekkiline ait tasarım görsellerini ve faturasını dosyaya sunduğunu, söz konusu ürünün bizzat müvekkilinin üretip sattığı ve tescil ettirdiği ürüne ait olduğunu, bu hususun bizzat davacı tarafından ikrar edildiğini, müvekkiline ait tasarımın, ....lardan üç adet ince bağ ile bağlanan parçalı formunda bir kot ürün ile altında yer alan gömlekten oluştuğunu, davacı tarafından dosyaya görselleri sunulan ürünlerin uzun tunik formunda hemen her yerde görmeye alışık olduğumuz ve müvekkilinin tescilli tasarımı ile herhangi bir benzerliği bulunmayan ve kullanıcı üzerinde aynı algılanmasına yer olmayan ürünler olduğunu, dosya nezdinde düzenlenen bilirkişi raporunda incelenen internet adresleri üzerinden yapılan paylaşımlardan da görüleceği üzere müvekkilinin tasarımının tamamen şık-günlük kulanılan ve yazın ya da bahar aylarında kullanılabilecek bir tasarım olduğunu, fakat bu linkler üzerinden yapılan paylaşımlardaki kıyafetin açıkça gömlek üstü kazak niteliğinde olduğunu, kullanım amacı ile bile bilgili tüketici farklılığı anlayabileceğini, tasarımların benzer niteliğinde olmadıklarını, açıklanan nedenlerle raporun hükme esas alınmamasını, tarafsız, objektif ve hukuka uygun bir rapor temini için dosyanın yeni bir bilirkişiye tevdini talep etmiştir.
Dava, davalıya ait .... tescil numaralı tasarımın hükümsüzlüğü talebine yöneliktir.
SMK'nun 56/4. Maddesine göre bir tasarımın aynısı tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya'nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Yenilik tanımındaki küçük ayrıntının sınırları somut olaya göre farklılık göstermektedir. Aynı tasarımlardaki renk, malzeme veya boyutsal farklılıklar çoğu zaman tek başına bir ürünü farklılaştırmada yeterli olmadığından küçük ayrıntı olarak nitelendirilir. Zira bu özellikler tasarımın görünüm özellikleri açısından asli unsuru oluşturmamakta ve istisnai bazı durumlar haricinde tasarımın kimliğini etkilememektedir.
Yenilik incelenmesinde esas alınacak referans tarihi tescilli tasarımlar açısından başvuru ve rüçhan tarihidir. Yani SMK 56/4-a gereği tescilli tasarımın aynısı başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya'nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise söz konusu tescilli tasarım yeni kabul edilecektir.
Bir tasarımın ayırt edicilik özelliği ise SMK'nun 56/5 maddesinde belirlenmiştir. Buna göre bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edicilik tasarımın koruna bilmesi için kıyaslanan tasarımlarla arasındaki farklılığın seviyesinin belirlenmesi için konulmuş bir kriterdir.
Kanunda yer alan "bilgilenmiş kullanıcı" özel bir bilgiye sahip olmadan markalar alanında markaları karşılaştırabilen ortalama tüketici kavramı ile ilgili sektörde teknik bilgiye sahip uzman arasındaki kişidir. Ayırt edici niteliğin belirlenmesinde tasarımların karşılaştırmasını yapacak bilgilenmiş kullanıcı üretici, satıcı, tasarımcı veya teknik uzman değildir. Sektörde bu tür tasarımların olduğunu bilen dikkatli ve deneyimli ürün kullanıcısıdır.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi de dikkate alınır. (SMK 56/6 mad.) tasarımcılar sektörel ve fonksiyonel bazda her zaman aynı derecede seçenek özgürlüğüne sahip değildir. Tasarımlarını yaparken belirli sınırlar içinde kalmaları gerekebilir. Bir tasarımcı ne kadar seçenek özgürlüğüne sahipse tasarımını o derece farklılaştırabilir.
Somut olayın değerlendirmesinde davaya konu tasarımlar ile, hükümsüzlüğe dayanak sunulan davalının tescil başvurusu tarihi 12/09/2021 tarihinden önceki, 31/05/2021, 23/06/2021, 17/07/2021 ve 06/08/2021 tarihli kamuya sunulmuş olan ürün görsellerinin yapılan kıyaslamasında, tasarımcının seçenek özgürlüğü kapsamında yapılan değerlendirme sonucunda, tasarımları oluşturan bütün öğelerin benzer biçim, kesim, oran ve yüzey niteliklerine sahip oldukları, davalı ... itirazlarına konu farklılıkların küçük ayrıntı düzeyinde olup, bilgilenmiş kullanıcı nezdinde tasarımların benzer olarak algılanmalarına engel olacak mahiyette bulunmadığı, bu itibarla davaya konu .... tescil numaralı tasarımın yenilik niteliğine sahip olmadığı ve hükümsüzlük koşullarının oluştuğu kanaatine varılmıştır.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KABULÜ ile
-Davalıya ait ... tescil numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne, karar kesinleştiğinde sicilden terkinine,
2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan, peşin alınan 80,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 99,20 TL harcın, davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan 80,70 TL başvurma harcı, 80,70 TL peşin harç, 6.000,00 TL bilirkişi ücreti ve 155,00 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 6.316,40 TL yargılama giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.15/03/2023

Katip ...
¸

Hakim ...
¸