BAKIRKÖY 2. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/145
KARAR NO : 2023/173

DAVA : Tasarımdan Doğan Haklara Tecavüzün Tespiti, Men ve Ref'i ile Maddi ve Manevi Tazminat
DAVA TARİHİ : 09/06/2022
KARAR TARİHİ : 16/06/2023
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 10/07/2023

Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarımdan Doğan Haklara Tecavüzün Tespiti, Men ve Ref'i ile Maddi ve Manevi Tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkili şirketin uzun yıllardır ... tekstili alanında faaliyet gösteren bir firma olup; tüm marka ve tasarımlarını mevzuatın öngördüğü şekilde TÜRK PATENT nezdinde tescil ettirdiğini, bu anlamda 25/01/2022 tescil tarihli ve ... tescil numarası ile ... numaralı ürünlerin tasarımında münhasır hak sahibi olduğunu, Bakırköy .... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin ... değişik iş sayılı delil tespit dosyasından alınan bilirkişi raporu ile tasarım hakkına tecavüzün varlığı tespit edildiğini, 4 farklı İnternet sitesinde toptan ve perakende olarak müvekkiline ait tescilli tasarımın satışının yapıldığı bilirkişi raporu ile kanıtlandığını, işbu internet sayfalarının takipçi sayıları oldukça fazla olup müvekkili şirketin ürününü haksız ve hukuka aykırı olarak binlerce müşteriye sergileyip satışını yaptıklarını, bu nedenlerle müvekkili şirketin daha fazla zarara uğramasına neden olduğunu, müvekkiline ait tasarım ile davalının internet sitelerindeki ürünlere ilişkin görseller üzerinde mahkemece yapılacak bilirkişi incelemesinde de tasarım hakkına tecavüzün varlığının tespit edileceğini, davalı tarafın halihazırda tespit işlemi sonrasında da satışa devam ettiğini, hiç ihtimal vermemekle birlikte davalının haksız eyleminin müvekkilinin tasarım hakkına tecavüz oluşturmadığı yönünde kanaate varılması halinde dahi davalının eylemi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'na göre haksız rekabet oluşturduğunu, açıklanan nedenlerle, davalıların tasarım hakkına tecavüzün tespitini, durdurulmasını, önlenmesini, imhasını, belirsiz alacak davası hükümlerine göre alacak miktarı tam ve kesin olarak belirlendiğinde talebimizi arttırmak üzere şimdilik 5.000,00 TL maddi tazminatın delil tespitinin yapıldığı 09/02/2022 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki ticari faiziyle birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesini, 30.000,00 TL manevi tazminatın delil tespitinin yapıldığı 09/02/2022 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki ticari faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesini, davalı aleyhine verilecek mahkeme kararının masrafı davalılara ait olmak üzere kamuya duyurulması için ülke çapındaki tirajı yüksek olan gazetelerden birer tanesinde yayınlanmasını, delil tespiti için yapılan masraflar da müvekkilin bu eylem nedeniyle uğradığı zarar kapsamında olup delil tespit dosyası kapsamındaki harç, keşif ve bilirkişi ücretlerinin yargılama gideri hesaplanmasında dikkate alınmasını, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı davalılar üzerinde bırakılmasını talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davacı tarafın iyi niyetli olmadığını, henüz tescil edilmiş ve yayınlanmış bir ürün ortada yokken tescil başvuru tarihinden 1 hafta sonra davacının, müvekkili aleyhine Bakırköy ... Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin ... değişik iş sayılı tespit ve tedbir davasını açmasının kötü niyetli olduğunu, davacı şirketin 25/01/2022 tarihinde tescil için başvurduğu henüz tescil ettirmediği bir ürün için müvekkili şirket aleyhinde, tasarım tescil başvurusunun üzerinden çok yakın bir tarih sonrası olan 01/02/2022 tarihinde delil tespiti talebinde bulunarak haksız bir hukukî süreç başlattığını, davacının tasarım tescil başvurusunun kabul edilip edilmeyeceğinin henüz belli olmadığını, bu minvalde Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde ürün 09/05/2022 tarihinde yayınlanmış ve yayınlandıktan sonra tasarım başvuru yayınına müvekkili adına itirazda bulunulduğunu, davacının, müvekkilinin üretici olduğuna dair ön kabullerinin doğru olmadığını, müvekkilinin ... satışlarının yüksek olmasının davacı tarafın zihninde müvekkilinin üretici olduğu yönünde düşüncelere kapılarak bu minvalde mahkemeyi yanıltıcı beyanlarda bulunmasına itiraz ettiklerini, zira müvekkilinin, davaya konu ürünleri üretmediğini, üreticiden alarak perakende ve toptan olarak satışını yapmakta olduğunu, davacı şirket tarafından müvekkiline tasanım tescil belgesi yahut henüz tescilinin olmadığı fakat tasarım için başvuru yaptıkları ihtarname yoluyla bildirilmiş olsa idi müvekkilinin zaten üretmediği ve başkasına ait olduğunu bildiği bir ürünün satışını yapmayacağını, kaldı ki müvekkilinin etik değerleri olan, ticaretini düzgün ve dürüst bir şekilde ilerletmeye çalışan ve tekstil alanında başarılı olmak için çabalayan genç bir girişimci olduğunu, müvekkilinin haksız rekabet oluşturmadığını, işbu tespit talebinde bulunulması akabinde ürünleri iyi niyet göstergesi olarak sayfadan kaldırdığını ve hali hazırda ürünleri satıştan kaldırdığını, davacı şirketin müvekkilinin takipçi sayısının çok olmasından mütevellit haksız rekabet sonrası alınan siparişlerin iptal edildiğinden büyük bir zarara uğradığını beyan ve iddia ettiğini, hukukun en temel kaidelerinden birinin "müddei, iddiasını ispatla mükelleftir " burada söz konusu zararın müvekkili tarafından gerçekleştirildiğine dair somut bir delil olmadığını, müvekkilinin sosyal medya sayfalarında takipçi sayısının biraz fazla olmasının, mükemmel sayıda ürünler sattığının delili olmadığını, açıklanan nedenlerle davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan davacı adına kayıtlı marka tescil belgeleri celp olunmuştur.
Bakırköy ... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin .... Değişik İş sayılı dosyası celp olunmuş, tetkikinde; talep eden ... tarafından, karşı taraf ... aleyhine tespit talebinde bulunulduğu, tespit sonucu alınan bilirkişi raporunda; "Aleyhinde tespit talep edilen https://www....com/..., https://www...com/.../, https://www... ve https://www.... adreslerinde, tespit talep eden tarafın tasarım tescil başvurusu yaptığı, henüz yayınlanmamış olan tespite konu ürün görselleri ile benzer olarak görülen tasarımları içerir görsellerin tespit edildiği, tespit talep dilekçesinde, her ne kadar aleyhinde tespit talep edilen linkler üzerinde söz konusu üründen kaç adet bulunduğunun ve bu ürünlerin hangi ürün kodu ve/veya ürün adı ile tanıtılıp satışının yapıldığının tespiti talep edilmişse de, incelenen internet adreslerinde ürün stok adedi ve ürün koduna ilişkin herhangi bir bulguya rastlanmamış olup, bu hususta tespit yapılmasının mümkün olmadığı, talep eden tarafa ait başvurusu yapılmış, henüz yayınlanmamış tasarım görselleri ile karşı tarafa ait tasarım görselleri karşılaştırılıp değerlendirilmiş olup, iki tasarımın birbirinden ayırt edilemeyecek şekilde benzer olduğunun görüldüğü" hususlarının tespit edildiği görülmüştür.
Dosya, davalının, davacıya ait ... tescil numaralı tasarımdan doğan haklarına tecavüzünün bulunup bulunmadığı, maddi tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 17/03/2023 tarihli ayrıntılı ve gerekçeli raporlarında; "Davacı tarafa ait ... numaralı tasarım tescili ile Davalı tarafa ait web sitesinde tespit edilen ürün görseli arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, davalı kullanımının, davacıya ait ... numaralı tescilli tasarıma SMK 81/1 a uyarınca tecavüz niteliği arz ettiği, Mahkeme tarafından, davalı tarafın kullanımlarının, davacı tarafın tasarım hakkına tecavüz olduğu yönünde karar verilmesi halinde, davalı tarafından piyasada satışa sunulan dava konusu tasarıma ait 567 adet ürünü, davacı taraf piyasada satışa sunmuş olsaydı, elde edeceği muhtemel kazancın 13.891,50 TL olarak hesap edildiği" hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacı vekili 14/04/2023 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi raporu doğrultusunda 5.000,00 TL maddi tazminat taleplerini 13.891,50 TL'ye yükselttiklerini beyan ederek ıslah harcını ikmal ettiği görülmüştür.
Dava, davalının, davacıya ait tasarımdan doğan haklarına tecavüzün tespiti, men ve ref'i ile maddi ve manevi tazminat talebine yöneliktir.
SMK'nun 55.md'sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün "görünümü" nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir.
Somut olayda davalının, ... hesabından satışa sunduğu tespit olunan giysi ürünü ile davacıya ait ... numaralı tasarımın yaka kesimlerinin benzer "..." formunda olduğu, göğüs kısımlarının kapalı olduğu, giysi önünde çapraz biçimde her iki yandan açılı biçimde biri diğerinin üzerine gelecek biçimde kademeli kumaş yapısında olduğu, belde bağlanan kumaş kemer detayına sahip olduğu, tasarımların kol manşetlerinin büzgülü, etek kesimlerinin benzer biçim ve oranda olduğu, karşılaştırılan tasarımları oluşturan bütün öğelerin benzer biçim, kesim ve oranda olduğu, buna göre tasarımcının seçenek özgürlüğü çerçevesinde davacı tasarımı ile davalı ürünü arasında bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yarattığı genel izlenimde ayniyet derecesinde benzer algılandıkları ve tasarım hakkına tecavüzün hukuki koşullarının oluştuğu kanaatine ulaşılmıştır.
Her ne kadar davalı .... delil tespiti tarihinde davacı ... ait tescil başvurusunun kesinleşerek yayımlanmamış olduğu yönünde savunmada bulunmuşsa da tecavüz davaları yolu ile hem başvuru hem de tasarım hakkının korunduğu, dolayısıyla başvuru aşamasındaki bir tasarımın izinsiz kullanımınında hak ihlali olduğu, buna göre, başvuru yayımlandığı takdirde başvuru sahibinin tecavüz nedeniyle dava açabileceği (SULUK, KARASU, NAL, Fikri Mülkiyet Hukuku, 2019, s.340) gerekçeleri ile tecavüz davasının kabulüne karar verilmiştir.
Hesap uzmanı bilirkişi tarafından tarafların ticari kayıt ve defterleri ile tüm deliller ışığında tespit olunan 13.891,50 TL maddi tazminatın, toplanan deliller, ihlal edilen hakkın boyutu ve davalının ticari hacmi ile uyumlu ve usulüne uygun olduğu kanaatine varılmıştır.
İhlal edilen hakkın boyutu, kusurun derecesi ve tarafların mali durumları nazara alınarak 10.000,00 TL manevi tazminatın yeterli ve dengeleyici olacağı kanaatine ulaşılmıştır.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle davacının davasının kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ İLE,
-Davalının, davacıya ait ... tescil numaralı tasarımından doğan haklarına tecavüzünün tespitine, men ve ref'ine, tecavüz oluşturan ve 17/03/2023 tarihli raporda görsellerine yer verilen davalı yana ait ürünlere el konulmasına, üretim ve satışının durdurulmasına,
-13.891,50 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın 09/02/2022 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
-Hüküm özetinin, masrafı davalı ... karşılanmak suretiyle ulusal çapta yayın yapan tirajı en yüksek üç gazeteden birinde ilanına,
2-Alınması gereken 1.632,03 TL ilam harcından, 597,72 TL peşin ve 151,84 TL ıslah harcının mahsubu ile bakiye 882,47 TL harcın, davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen tecavüzün tespiti davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/2 maddesine göre kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden 13.891,50 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden 10.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen manevi tazminat talebi yönünden 10.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafça yapılan 8.000,00 TL bilirkişi ücreti, 134,50 TL posta/tebligat masrafı, Bakırköy ... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin ... D.İş sayılı dosyasından yapılan 1.762,70 TL harç ve yargılama masrafı olmak üzere toplam 12.026,70 TL yargılama giderinin, davanın kabul ve reddi oranında hesaplanan 10.199,97 TL'sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
8-Davacı tarafça yatırılan 80,70 TL başvurma harcı, 597,72 TL peşin harç ve 151,84 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 830,26 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Karar kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının yatırana iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.16/06/2023

Katip ...
¸

Hakim ...
¸