BAKIRKÖY 2. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/11
KARAR NO : 2023/21

DAVA : Tasarıma Tecavüz ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men ve Ref'i,
Maddi, Manevi ve İtibar Tazminatı

DAVA TARİHİ : 07/01/2022
KARŞI DAVA : Tasarımın İptali
KARŞI DAVA TARİHİ : 16/03/2022
KARAR TARİHİ : 25/01/2023
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 20/02/2023
Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarım davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkili şirketin şekerleme üretimine ilk olarak 1930'ların sonlarında büyükanne ve babalarının öncülüğünde yaşamış oldukları Mardin ilinde aile imalathanesi olarak başladığını, TPKM nezdinde ... tescil numaralı çoklu tasarımın sahibi olduğunu, görselin incelenmesinde görüleceği üzere müvekkili şirketin ... diğer badem şekerlerinin aksine dış yüzeyinin .... ile kaplı olmadığını, .... dağıtıldığını ve ham madde olan bademin .... geldiğini, müvekkilinin diğer badem şekerlerinden farklı ve ayırt edilebilen ... ürettiğini, davalı tarafın işbu tasarıma birebir aynısını, müvekkilinin bilgisi ve izni olmaksızın piyasaya sunduğunu, bu nedenle müvekkili şirketin tasarım haklarına mütecaviz eylemler gerçekleştirdiğini, işbu hususun Bakırköy .... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin ... değişik iş sayılı dosyası ile tespit edildiğini, davalı tarafın, müvekkilinin tasarımını haksız ve hukuka aykırı kopyalayarak kendi ürünüymüş gibi satışa sunan davalı tarafın haksız kazanç elde etme gayesi içerisine girdiğini, açıklanan nedenlerle, davalıların müvekkile ait tasarım hakkına tecavüzünün ve haksız rekabetinin tespitine, davalıların müvekkile ait tasarım hakkına tecavüzünün men'ine, durdurulmasına, kaldırılmasına (ref’ine) ve mümkün olduğu takdirde tecavüze konu ürünler ile kalıplar üzerinde müvekkile mülkiyet hakkı tanınmasına, mümkün olmadığı takdirde bunların imhasına, şimdilik 10.000,00 TL maddi tazminata, tespit tarihinden işleyecek ticari faiziyle birlikte hükmolunmasına, SMK m.151/4 kapsamında ek tazminata tespit tarihinden işleyecek ticari faiziyle birlikte hükmolunmasına, 80.000,00 TL manevi tazminat ve 20.000,00 TL itibar tazminatına tespit tarihinden işleyecek ticari faiziyle birlikte hükmolunmasına, masrafı davalılardan karşılanmak üzere mahkeme kararının Türkiye çapında yayın yapan tirajı yüksek bir gazetede kamuya ilan yoluyla duyurulmasına, yargılama gideri ve avukatlık ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP VE KARŞI DAVA : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, "..." müvekkil firma tarafından müşterilerine sunulan bir ürün olduğunu ve bu sunum tespit isteyen tarafın “...” tasarımını tescil tarihinden (29.04.2019) çok öncelere dayandığını, kaldı ki piyasada benzer nitelikte sayısız sunumların bulunduğunu, Davacıya ait tasarımda "yenilik" ve “ayırt edicilik" unsuru bulunmadığını, davacı (karşı davalı) adına tescilli olan (... tescil numaralı) tasarımın tescil işleminin yolsuz olduğunu, davacı tasarımının ayırt edicilik ve yenilik özelliği bulunmadığını bu nedenle ortada doğal bir karışım, doğal bileşim bulunduğunu, her bir ürünün kaplama özelliği, kalınlığı, boyutu farklı, kaplanan şekerin kimyasal bileşimi farklı olabileceğini, dolayısıyla “ayırt edicilik” unsurundan söz edilemeyeceğini izah ederek; davacının (karşı davalı) davasının tüm talepler yönünden reddine, karşı davanın kabulü ile davacı/karşı davalı lehine tescil edilen 29.04.2019 tarihli ve ... tescil numaralı “...” tasarımının iptali ile sicilden terkinine, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davacı/karşı davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
KARŞI DAVADA CEVAP : Davacı/karşı davalı cevap dilekçesi ile, müvekkil şirketin, tarifinde yer alan ham maddelerin normalinde farklı oranlanması ile diğer badem şekerlerinden farklı bir şekilde ...., ... ürettiğini ve işbu badem şekerinin görünüşünü de tasarım olarak ... tescil numarası ile kendi adına tescil ettirdiğini, .... dağıldığını ve ham madde olan bademin ... geldiğini, bu şekilde TPMK nezdinde tescil edilen söz konusu tasarımın yenilik ve ayırt edicilik özelliğinin haiz olduğunu, bu nedenlerle, asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davalı-karşı davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan davacı/karşı davalı adına tescilli tasarımın sicil kayıtları celp olunmuştur.
Bakırköy ... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin ... değişik iş sayılı dosyası celp olunmuş, tetkikinde; talep eden ... Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından, karşı tara .... San. ve Tic. A.Ş. aleyhine delil tespiti talebinde bulunulduğu, tespit sonucu alınan bilirkişi raporunda; "tespit talep eden tarafa ait ... numaralı tasarım ile dosyaya sunulan aleyhine tespit istenen ait ürün ve internette tespit edilen ürünler arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığını, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları" hususlarını rapor ettiği görülmüştür.
Dosya, asıl davada; davalının davacıya ait ... tescil numaralı tasarımından doğan haklarına tecavüzünün bulunup bulunmadığı, maddi-manevi ve itibar tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı, oluştu ise tazminatların miktarı hususlarında, karşı davada; karşı davalıya ait ... tescil numaralı tasarımın hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 23/12/2021 tarihli raporlarında; "karşı dava da, ... numaralı tasarım tescilinin başvuru tarihi olan 29.04.2019 tarihi koruma şartı olan yenilik ve ayırt edici nitelik özelliklerine sahip olmadığı ve hükümsüzlük şartlarının mevcut olduğu, asıl dava ise davacı/karşı davalı tarafa ait 29.04.2019 başvuru tarihli ... numaralı tasarım tescili ile davalı tarafa ait ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, hükümsüzlük talepli karşı davada, tasarımların yeniliğinin ortadan kalktığı kabul edildiğinde, asıl davada, bu tasarım tescillerine dayalı olarak tecavüz iddiasında bulunulamayacağı ve davalı kullanımının davacıya ait tasarım haklarını ihlal etmeyeceğini, davacı ürününün 29.04.2019 koruma tarihinden 07.01.2019 dava tarihine kadar olan sürede SMK 151/2-b) “Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin elde ettiği net kazanç.” üzerinden talep edebilecek maddi tazminat miktarının 5.291,41 TL olarak hesaplandığı" hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacı/karşı davalı vekili 27/12/2022 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi heyeti uyuşmazlığa konu ... ile tespit ettiği benzer badem şekerlerin detaylı incelemesini ve araştırmasını yapmadığını, bu iki ürün içerik olarak farklı ürünler olup müvekkilin ürünü ile rapordaki ürünler arasında ayırt ediciliğin mevcut olduğunu, faturada çifte kavrulmuş açıklaması sabit olduğundan 13 şubenin 3 yıl boyunca tüm çifte kavrulmuş faturalarını heyetin incelemesi gerektiğini bu nedenlerle, itirazlar doğrultusunda yeniden değerlendirilmek üzere mevcut bilirkişiden yeni bir bilirkişi heyeti tayin edilerek rapor tanzim edilmesine veya ek rapor alınmasına karar verilmesini talep ettiğini beyan etmiştir.
Davalı/karşı davacı vekili 28/12/2022 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi heyeti yenilik ve ayırt edicilik konusunda yasa ve Yargıtay uygulamaları doğrultusunda resen araştırma ilkesi gereği değerlendirme yaptığını ve başka üreticilerin 29.04.2019 tarihinden çok önceki tarihlerden beri piyasaya sundukları tasarım ve görselleri inceleyerek kanaatini beyan ettiklerini, bu rapor doğrultusunda davacı/karşı davalının davasının tüm talepler yönünden reddine, karşı davanın kabulüne, davacı/karşı davalının her bir talebi için ayrı ayrı ve karşı dava için de lehylerine vekalet ücretine hükmedilmesine, tüm yargılama giderlerinin davacı/karşı davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ettiğini beyan etmiştir.
Asıl davada dava, davalının, davacıya ait tasarımdan doğan haklarına tecavüzün tespiti, men ve ref'i ile maddi ve manevi tazminat talebine; karşı davada dava, karşı davalıya ait tasarımın yenilik ve ayırt edicilikten yoksun olması sebebiyle hükümsüzlüğü talebine yöneliktir.
Karşı davada, asıl davaya dayanak tasarımın hükümsüzlüğü talep edildiğinden ve hükümsüzlük kararının geçmişe etkisi nedeniyle öncelikle incelenmesi gereken husus davaya konu tasarımın başvuru tarihi itibariyle yenilik ve ayırt edicilik kriterlerine sahip olup olmadığıdır.
SMK'nun 56/4. Maddesine göre bir tasarımın aynısı tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya'nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Yenilik tanımındaki küçük ayrıntının sınırları somut olaya göre farklılık göstermektedir. Aynı tasarımlardaki renk, malzeme veya boyutsal farklılıklar çoğu zaman tek başına bir ürünü farklılaştırmada yeterli olmadığından küçük ayrıntı olarak nitelendirilir. Zira bu özellikler tasarımın görünüm özellikleri açısından asli unsuru oluşturmamakta ve istisnai bazı durumlar haricinde tasarımın kimliğini etkilememektedir. Bu nedenle, davacı-karşı davalı vekilinin, bilirkişilerce yenilik kırıcı olarak tespit edilen üründe bulunan kaplamanın davaya konu tasarıma göre daha ... olmasının ve ... değil, ... olmasının yukarıda açıklanan kriterlere göre ürünü farklılaştırmaya yeterli olmadığı, küçük ayrıntı düzeyinde kaldığı kanaatine ulaşılmıştır.
Yenilik incelenmesinde esas alınacak referans tarihi tescilli tasarımlar açısından başvuru ve rüçhan tarihidir. Yani SMK 56/4-a gereği tescilli tasarımın aynısı başvuru veya rüçhan tarihinden önce Dünya'nın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise söz konusu tescilli tasarım yeni kabul edilecektir. Buna göre davacı-karşı davalı yana ait tasarımın başvuru tarihi 29/04/2019; yenilik kırıcı olarak tespit olunan ürün görsellerinin internete yüklenme tarihlerinin ise 23/07/2016, 02/04/2016 ve 03/05/2013 olduğu ve bu nedenle yenilik vasfının incelenmesine esas olabilecekleri anlaşılmıştır.
Bir tasarımın ayırt edicilik özelliği ise SMK'nun 56/5 maddesinde belirlenmiştir. Buna göre bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edicilik tasarımın koruna bilmesi için kıyaslanan tasarımlarla arasındaki farklılığın seviyesinin belirlenmesi için konulmuş bir kriterdir.
Kanunda yer alan "bilgilenmiş kullanıcı" özel bir bilgiye sahip olmadan markalar alanında markaları karşılaştırabilen ortalama tüketici kavramı ile ilgili sektörde teknik bilgiye sahip uzman arasındaki kişidir. Ayırt edici niteliğin belirlenmesinde tasarımların karşılaştırmasını yapacak bilgilenmiş kullanıcı üretici, satıcı, tasarımcı veya teknik uzman değildir. Sektörde bu tür tasarımların olduğunu bilen dikkatli ve deneyimli ürün kullanıcısıdır.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi de dikkate alınır. (SMK 56/6 mad.) tasarımcılar sektörel ve fonksiyonel bazda her zaman aynı derecede seçenek özgürlüğüne sahip değildir. Tasarımlarını yaparken belirli sınırlar içinde kalmaları gerekebilir. Bir tasarımcı ne kadar seçenek özgürlüğüne sahipse tasarımını o derece farklılaştırabilir.
Her ne kadar davacı-karşı davalı vekili rapor ile tespit olunan hususlara, yenilik kırıcı olarak bulunan ürünün üretiminde sitrik asit kullanıldığı, karışımın içerik ve ürüne uygulanma usullerinin farklı olduğu yönünde itirazlarını sunmuş ise de; tasarımlar değerlendirilirken incelenen dış görünümdür, bu itibarla ürünlerin fonksiyonu, tasarımı oluşturan bileşenlerin içerik ve işlevleri kıyaslamada nazara alınmaz. Zira kanun tasarımda korunmayı işlev yahut içeriğe değil, dış görünüme bahşetmiştir. Bu nedenle davacı itirazlarının yerinde olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.
Yenilik ve ayırdedicilik kriterini karşılayamayan davacı-karşı davalının tasarımının hükümsüzlüğüne karar vermek gerekmiş ve söz konusu hükümsüzlük kararının geçmişe etkili mahiyeti nazara alınarak asıl davadaki aynı tasarımdan doğan haklara tecavüzün tespiti ve tazminat talebine yönelik davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle, asıl davanın reddine, karşı davanın kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
Asıl davada;
1-Asıl davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan, davacı tarafça yatırılan 170,78 TL peşin harcın mahsubu ile 9,12 TL bakiye karar harcının, davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince, reddedilen itibar tazminatı talebi yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/2 maddesine göre reddedilen maddi tazminat davası yönünden 10.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen manevi tazminat davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
8-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Karşı davada
1-Karşı davanın KABULÜ ile;
-Karşı davalıya ait ... tescil numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne, karar kesinleştiğinde sicilden terkinine,
2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan, peşin alınan 80,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 99,20 TL harcın, davacı/karşı davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davalı/karşı davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacı/karşı davalıdan alınarak, davalı/karşı davacıya verilmesine,
4-Davalı/karşı davacı tarafça yapılan 80,70 TL peşin harç, 80,70 TL başvurma harcı, 10.000,00 TL bilirkişi ücreti ve 3,10 TL posta masrafı olmak üzere toplam 10.003,10 TL yargılama giderinin, davacı/karşı davalıdan alınarak, davalı/karşı davacıya verilmesine,
5-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.25/01/2023

Katip ...
¸e-imzalıdır

Hakim ...
¸e-imzalıdır