BAKIRKÖY 2. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/584
KARAR NO : 2022/301

DAVA : Tasarımdan Doğan Haklara Tecavüzün Tespiti, Durdurulması ve
Önlenmesi, Mülkiyet Hakkı Tanınması
DAVA TARİHİ : 22/10/2021
KARAR TARİHİ : 21/12/2022
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 18/01/2023

Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarım'dan Doğan Haklara Tecavüzün Tespiti, Durdurulması ve Önlenmesi, Mülkiyet Hakkı Tanınması davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, ..... Fuarının .... Fuar Alanında yapıldığını, Fuarın 12. Hall de stand açan ... Plastik şirketinin, müvekkilin ... çoklu tasarımının 5 ve 6 no.lu tasarım tescilli olan koltuk/sandalyelerin birebir aynılarının tanıtım, reklam ve satışını yaptığını, bu fuarda müvekkilinin tasarım haklarına tecavüz edildiğini, Bakırköy .... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin ... d.iş sayılı dosyası tespit edildiğini, davalı taraf kötüniyetli olduğunu, zira aynı sektörde olunması ve müşteri kitlesinin aynı olmasının, müvekkilinin tasarım tescil tarihinden bu yana ürünleri üretip satıyor olması sebebiyle ve TPMK tasarım sicilinin aleni olmasından dolayı davalının müvekkilinin tasarımından haberdar olduğunu, açıklanan nedenlerle, yargılama sonunda davalının eylemlerinin müvekkilinin tasarım haklarına tecavüz ettiğinin tespiti ile tecavüzün durdurulmasına, bu kapsamda SMK 159 uyarınca, müvekkilinin tasarım haklarına tecavüz teşkil eden fiillerin önlenmesine ve durdurulmasına. tasarım haklarına tecavüz edilerek üretilen veya ithal edilen tecavüze konu ürünlere, bunların üretiminde münhasıran kullanılan kalıplara ve vasıtalara Türkiye sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi alanlar dâhil, bulundukları her yerde elkonulmasna ve bunların saklanmasına, yargılama sonunda el konulan ürün ve kalıpların mülkiyetinin müvekkiline verilmesini, reklam ve tanıtım yapılan katalog, broşür ile her türlü diğer basılı evraka el konulmasına, davalının tecavüze konu ürünlerin tanıtım ve reklamını yaptığı: "http://....com/.... linkine erişimin engellenmesine, ileride açacakları tasarım hakkına tecavüz dolayısıyla uğranılan zararın tazmini bakımından 50.000 TL'den az olmamak üzere mahkemece takdir edilecek teminat verilmesine hükmedilmesine, HMK 329/1 uyarınca müvekkilinin taraflarına ödeyeceği AAÜT'ye göre tespit olunan vekalet ücretinin davalıya ayrıca ödettirilmesini, HMK 329/2 gereği davalının 5000 TL disiplin para cezası ile cezalandırılmasını, Bakırköy .... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin .... değişik iş sayılı dosyası tespit giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, öncelikle genel yetki kuralına göre yetkili mahkemenin, davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olduğunu, müvekkilinin yerleşim yerinin Gaziantep olduğunu, bu nedenle yetkili ve görevli mahkemenin Gaziantep Hukuk Mahkemeleri olduğunu, öncelikle yetki itirazında bulunduklarını, mahkemenin .... D.İş sayılı dosyası kapsamında alınan bilirkişi raporu detaylı olarak incelendiğinde, davacının ...-5,6 tescil numaralı tasarımları ile müvekkiline ait ürünler arasında benzerlik olmadığını, davacının ... tescil numaralı 5 no.lu sandalye ürünü ve müvekkiline benzerlik iddiası yönelttikleri ürün detaylıca incelendiğinde aralarında büyük farklılık olduğunu, davacıya ait üründe sandalyenin sırt deseni dama delikli desen iken müvekkiline ait benzer olarak iddia edilen ürünün yatay çizgili desen olduğunu, davacının ... tescil numaralı 6 no.lu sandalye ürünü ile müvekkiline benzerlik iddiası yönelttikleri ürün detaylıca incelendiğinde de, bu ürünler arasında hiçbir benzerlik bulunmadığını, bu nedenle davacının tasarım hakkına tecavüz edildiği iddiasını kabul etmediklerini, hiçbir şekilde davayı ve davacının tasarım hakkına tecavüz iddiasını kabul anlamına gelmemek kaydıyla; davacının tescil ettirdiği tasarımların, tasarım tarihinden çok evvelce de dünya genelinde kullanılmakta olduğunu, bilgilenmiş kişi kabul edilen tüketici dahi dosya kapsamında sunulan delillerde fotoğrafları mevcut müvekkiline ait sandalyeler ile tasarımı tescil edilen sandalyelerin çok büyük farklılıklar içerdiğini fark edebileceğini ve müvekkiline ait sandalyelerin yeni ve ayırt edici niteliği bulunduğunu ve farklı ürünler olduğunu anlayabileceğini, açıklanan nedenlerle, öncelikle yetki itirazlarının kabulüne, davacının haksız davasının tüm talepleri ile birlikte reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı taraf üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan davacı adına kayıtlı tasarım tescil belgeleri celp olunmuştur.
Dosya, davalının, davacıya ait ....-5, 6 tescil numaralı tasarımlarına tecavüzünün bulunup bulunmadığı, tecavüz var ise sonuçlarının nasıl ortadan kaldırılacağı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişiler 12/08/2022 havale tarihli raporlarında; "Davacı tarafa ait 21.06.2014 başvuru tarihli ... – 5 ve 6 numaralı tasarım tescilleri ile Davalı tarafa ait Bakırköy ... FSHHM ... D.iş sayılı dosyasında tespit edilen ürünler arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, Davalı kullanımı nedeniyle, Davacıya ait ....- (5) ve (6) sıra no.lu tescilli tasarımlar açısından SMK 81/1 a uyarınca tecavüze ilişkin şartların mevcut olduğu" hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı vekili 07/09/2022 tarihli dilekçesi ile, düzenlenen bilirkişi raporunu kabul etmediklerini, dava konusu sandalyelerin kullanım amaçları göz önünde bulundurulduğunda, aynı kullanım amacı ile üretilen sandalyelerin fiziki özelliklerinin birbirlerine benzer olmasının normal olduğunu, ancak dava konusu .... - 5,6 tescil numaralı sandalyeler ile müvekkili şirketin üretmiş olduğu sandalyelerin detaylı incelenmesinde müvekkilinin üretmiş olduğu sandalyelerin desenine ve görünüşlerine göre dava konusu sandalyeler arasında benzerlik olmadığının görüleceğini, düzenlenen bilirkişi raporunda her ne kadar incelenen sandalyelerin benzer olduğu ve müvekkili şirketin davacının tasarım hakkını ihlal ettiği tanzim edilmiş ise de bahse konu tasarımların, tasarım tarihinden çok evvelce de dünya genelinde kullanıldığını, yani tescil edilen tasarımların alenileştiğini, haksız tescil edildiğini, düzenlenen bilirkişi raporunda tasarımların sırt desenlerinin farklı ve orantısız olduğunun tespiti yapılmadığını, davacıya ait sandalyenin sırt deseninin dama delikli iken müvekkiline ait benzer olduğu iddia edilen ürünün sırt deseninin yatay desenli olduğunu, bunun bile bilgilenmiş kişi kabul edilen tüketicinin ürünlerin farklı ürünler olduğunu ve ayırt edici farklılıklar içerdiğini fark ettirebileceğini, müvekkili şirketin üretmiş olduğu sandalyeler ile dava konusu 2014/04578 - 5,6 tescil numaralı sandalyeler arasında bariz farklılıklar olduğunu, tasarımlar arasında büyük farklılıklar olduğunu, tasarımların ayırt edici nitelikte olduğunu, rapora ilişkin itirazlarının kabulü ile tekrar bilirkişi raporu alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Dava dilekçesinin netice-i talebinde http://.....com/... adresine erişim engeli talebinin bulunduğu, heyete bilişim uzmanının bu adresin incelenmesi için atandığı, ancak adres üzerinde hiçbir inceleme yapılmadığı anlaşıldığından bu husustaki eksikliğin giderilmesi ve ek raporun tanzimi için dosyanın mevcut bilirkişi heyetine tevdine karar verilmiş, bilirkişiler 27/10/2022 tarihli ek raporlarında; "Davacı tarafa ait 21.06.2014 başvuru tarihli .... – 5 numaralı tasarım tescili ile http://....com/... adresinde yer alan ... isimli ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, Davacı tarafa ait 21.06.2014 başvuru tarihli ....– 6 numaralı tasarım tescili ile http://.....com/.... adresinde yer alan ... isimli ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, Davacı tarafa ait 21.06.2014 başvuru tarihli .... – 6 numaralı tasarım tescili ile http://....com/... adresinde yer alan ... isimli ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları" hususlarını rapor ettikleri görülmüştür.
Davalı vekili 18/11/2022 tarihli dilekçesi ile, dosyada alınan ek bilirkişi raporuna, kök bilirkişi raporuna itirazları doğrultusunda usuli kazanılmış hak doğmaması adına itiraz ettiklerini, daha önceki beyanlarını tekrarla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava, davalının, davacı tasarımından doğan haklarına tecavüzünün tespiti, durdurulması, önlenmesi, el konulan ürün, üretim vasıtası ve kalıplar üzerinde davacıya mülkiyet hakkı tanınması ile davalının teminat yatırması ve disiplin para cezasına çarptırılması talebine yöneliktir.
SMK'nun 55.md'sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün "görünümü" nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir.
Kanunda yer alan "bilgilenmiş kullanıcı" özel bir bilgiye sahip olmadan markalar alanında markaları karşılaştırabilen ortalama tüketici kavramı ile ilgili sektörde teknik bilgiye sahip uzman arasındaki kişidir. Ayırt edici niteliğin belirlenmesinde tasarımların karşılaştırmasını yapacak bilgilenmiş kullanıcı üretici, satıcı, tasarımcı veya teknik uzman değildir. Sektörde bu tür tasarımların olduğunu bilen dikkatli ve deneyimli ürün kullanıcısıdır.
Tüm dosya kapsamı, mevcut delil durumu, alınan bilirkişi raporları ve yukarıda değinilen yasal düzenlemeler topluca değerlendirildiğinde; davalı yana ait ürünlerin davacıya ait tescilli ...-(5), (6)numaralı tasarımlara bilgilenmiş kullanıcı nezdinde benzer biçim, oran ve yerleşimde olmaları, tek farkları olan yüzey desenlerinin tasarımların bütüncül algısı içinde küçük ayrıntı olarak kalmaları nedenleri ile benzer olarak algılandıkları, bu itibarla tasarım hakkına tecavüzün hukuki koşullarının oluştuğu kanaatine ulaşılmıştır.
Davacının, el konulmuş olan ürün, üretim vasıtası ve kalıpları üzerinde davacıya mülkiyet hakkı tanınması yönünden yapılan değerlendirmede ise, davacının davasını tecavüzün tespiti, durdurulması ve önlenmesi talebine yönelik açtığı, maddi tazminat talebi olmaksızın mülkiyet hakkı tanınmasına karar verilemeyeceği anlaşılmakla davacının mülkiyet hakkı tanınması talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.

Davalının kötüniyetini ispata yeter delil dosyaya sunulmadığı anlaşıldığından unsurları oluşmayan HMK 329/1 maddesi kapsamında taleplerin ve yine teminat için yasal herhangi bir koşul oluşmadığından davacının teminat taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Yukarıda açıklanan tüm gerekçelerle davacının davasının kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ İLE;
-Davalının davacıya ait ....-5,6 sayılı tasarımlara tecavüzünün bulunduğu anlaşıldığından bu tecavüzün durdurulmasına ve önlenmesine, bu kapsamda tecavüz oluşturan ve bilirkişi raporları ile ek raporunda görsellerine yer verilen davalı yana ait ürünler ile münhasıran bu ürünlerin üretiminde kullanılmaları kayıt ve koşuluyla üretim vasıtaları ile kalıplara, aynı ürünlerin yer aldığı basılı evrak ve tanıtım vasıtalarına EL KONULMASINA,
-El konulan ürün üretim vasıtası ve kalıpların üzerinde davacıya mülkiyet hakkı tanınması talebinin REDDİNE,
-http://...com/.... adresine ERİŞİMİN ENGELLENMESİNE,
-Davacının teminat ve disiplin para cezasına ilişkin taleplerinin REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70 TL harçtan, peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 21,40 TL harcın, davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre kabul edilen tecavüzün tespiti talebi yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen mülkiyet hakkı tanınması, teminat ve disiplin para cezası talebi yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafça yapılan 4.500,00 TL bilirkişi ücreti ve 118,50 TL posta/tebligat masrafı olmak üzere toplam 4.618,50 TL yargılama giderinin, davanın kabul ve reddi oranında hesaplanan 2.309,25 TL'sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı tarafça yatırılan 59,30 TL başvurma harcı ve 59,30 TL başvurma harcı olmak üzere toplam 118,60 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere davacı vekilinin yüzüne karşı davalı vekilinin yokluğunda verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.21/12/2022

Katip ...
¸

Hakim ....
¸