BAKIRKÖY 2. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/551
KARAR NO : 2023/80

DAVA : Tasarıma Tecavüzün Tespiti, Maddi ve Manevi Tazminat
DAVA TARİHİ : 15/09/2021
KARAR TARİHİ : 17/03/2023
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 10/04/2023

Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarım'dan Doğan Haklara Tecavüzün Tespiti, Maddi ve Manevi Tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile, ... kod numaralı ve ... kod numaralı ... tasarımlarının müvekkili olan firma adına tescilli olduğunu, davalı ... eylemlerinin müvekkili olan firmaya ait tasarıma tecavüz teşkil ettiğini, davalı ... ait ... numaralı hatta ait ... isimli sosyal medya hesabı üzerinden müvekkili olan firmaya ait tescilli tasarımların müvekkilinin rıza ve izin metni olmadan sergilenmekte satışa sunulmakta olduğunu, müvekkili olan firmanın nargile sektöründe faaliyet gösteren sınırlı sayıda firmalardan bir tanesi olduğunu, davalı ..., müvekkiline ait tescilli tasarımlarına tecavüz teşkil eden eylemlerinin tespitini, tecavüz fiillerinin durdurulması için ihtiyati tedbir kararı verilmesini, fiilin tecavüz olup olmadığının tespiti için duruşma günü beklenmeksizin "... Köyü ... Sk. N:... ... Ada ... Par....bdr.kat ..../istanbul" adresinde ve tespiti halinde depolarında ayrı ayrı keşif yapılması, tecavüzün kaldırılması ile gerçek zararın tespit edildiğinde artırılmak üzere şimdilik 10.000 - TL maddi (fiili kayıt ve yoksun kalınan kazanç) ve 10.000 - TL manevi tazminatın tahsiline, tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünlerin ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde el konulması ve el konulan ürün, cihaz ve makineler üzerinde müvekkiline mülkiyet hakkı tanınmasına, nargile sektöründe sınırlı sayıda faaliyet gösteren firmalardan biri olan müvekkilinin tasarımlı ürünlerine vaki tecavüz sebebiyle müvekkilin ticari itibarının zedelendiği göz önüne alınarak ve ticari menfaatleri açısından, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan edilmesi veya ilgililere tebliğ edilmesine, her türlü yargılama giderin davalı taraf üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davalı müvekkilin ürettiği cam nargile lülelerinin tasarımları, davalı müvekkile ait tasarımlar olmakla beraber; piyasada mevcut nargile lülelerinin kalıpları pek çok açıdan evrensel olup tasarımlarsa yüksek ölçüde birbirine benzer olduğunu, davacının delil yaratma amacıyla gerçekleştirdiği ... konuşmaları, hukuka aykırı mahiyette olup, delil olarak kabul edilemeyeceğini ve hükme esas alınamayacağını, davacı, piyasadaki ürün benzerliğinin bilincinde olmasına ve ilgili müvekkil şirket ile tasarım yönünden farklılıkları bulunmasına rağmen huzurdaki davayı ikame ettiğini, bu nedenlerle davacının, haksız ve mesnetsiz yere, dayanaksız şekilde ikame ettiği işbu davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan davacıya ait ... ve ... tescil nolu tasarımların sicil kayıtları celp olunmuştur.
Davacı ve davalı şirketlerin ticaret sicil kayıtları celp olunmuştur.
Davacı vekilinin netice-i talep ... numaralı maddede bulunan adreste fiilin tecavüz olup olmadığı hususunda tespit yapılarak tecavüzün önlenmesi ve tecavüz fiillerinin durdurulması için ihtiyati tedbir kararı verilmesi talebi yönünden dosyanın bilirkişi heyetine tevdine karar verilmiş, bilirkişi heyeti 27/09/2021 tarihli raporlarında; "Tespit talep edilen "... Köyü ... Sk. No:... ... Ada ... Par. .... Bdr. Kat .../İstanbul" adreste, tespit talep eden yana ait tasarımları ihtiva eder kullanımlara rastlanmadığı" hususlarını tespit ve rapor etmiştir.
Dosya, davalının, davacıya ait ... ve ... tescil numaralı tasarımlarından doğan haklarına tecavüzünün bulunup bulunmadığı, tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı, oluştuysa miktarı hususlarında rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti 06/09/2022 tarihli raporu ile "davacı tarafa ait ... ve ... numaralı tasarımların davalı vekili tarafından sunulan ürün görseli arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunduğunu, bu sebeple farklı olarak algılandıklarını, davalı tarafın dava tarihinden önceki iki yıllık dönemde, ticari kayıtlarında tespit talep edilen 2.000 adet ürünü, davacı taraf piyasada satışa sunmuş olsaydı elde edeceği muhtemel kazancın 1.540,00 TL olacağının, davacı tarafın maddi tazminat talebinin Borçlar Kanununun 50. ve 51. Maddelerine göre belirlenmesi hususunun Mahkemenin takdirinde olduğu" hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacı vekili 22/09/2022 tarihli dilekçesi ile, Davalı tarafa ait üretim tesisinde bilirkişilere taraflarının şehir dışında olduğu bilgisi verilmesine ve cuma günü davalı tarafın sipariş verdikleri 4.800 adet ürünü teslim edeceğini bildirmesine ve teslim anında tespit yapılması gerektiğini belirtilmesine karşın yokluklarında tespite çıkıldığını ve tecavüzü konu ürün olmadığına ilişkin rapor tanzim edildiğini, bilirkişi heyetince davalı tarafça dosyaya sunulan ve davalı tarafın internet sitesinde yer alan kataloğunda dahi bulunmayan alakasız bir ürün üzerinden inceleme yapılmasını kabul etmediklerini, bu nedenle ek rapor alınmasını talep etmiştir.
Davalı vekili 26/09/2022 tarihli dilekçesi ile, bilirkişi heyetinin açıkça tasarımlar arasında hiçbir benzerlik bulmadığı, kök raporda yürütülen irdelemenin bir kez daha tevsik edilerek tasarım hakkını ihlal eder nitelikte kullanımın tespit olunmadığını, mezkur davadaki iddiaların mesnetsizliği hasılı mübrez bilirkişi raporu zımnında; davacıya ait tasarımlar ile davalı müvekkile ait tasarımların hiçbir benzerlik taşımadığı hususunun sübuta erdiğini, davacıya ait tasarım haklarının halihazırda ihlal edilmemiş olması sebebiyle; davacının, davalı müvekkilin hareketlerinden bağını haiz bir zararı doğmamış olup, işbu mesnetsiz tazminat talebinin reddine karar verilmesi gerektiğini bu nedenle davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı ... üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Dosya, davacı vekilinin itirazlarına konu ürün görsellerinin dava dilekçesi ekindeki delillerden ve yine dava dilekçesi ekinde bildirilen internet sitelerinden incelenmek suretiyle değerlendirilmesi ve ek rapor tanzimi için dosyanın bilirkişi heyetine tevdine karar verilmiş, bilirkişi heyeti 07/12/2022 tarihli ek raporu ile "davacı ... tarafından dosyaya arz edilmiş olmakla ilgili delilin vasfı ve hükme esas alınıp alınamayacağı, ilgili kullanımların davalı yan tarafından yapılıp yapılmadığı hususunda nihai takdir ve kanaatin mahkemeye ait olduğunu, davacı tarafa ait ... numaralı tasarım ile dilekçe ekinde bulunan ve davalıya ait olduğu belirtilen ürün görselleri arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları" hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davalı vekili 26/12/2022 tarihli dilekçesi ile, mezkur ek bilirkişi raporu hukuka aykırı delillerin esas alınması suretiyle tanzim edilmiş olup, hukuka aykırı delillerin yargılama kapsamında delil olarak kabulü mümkün olmadığını, usulüne uygun olarak tutulduğu bilirkişi incelemesi neticesinde sabit olan davalı müvekkilin şirketin ticari defterlerinde yer alan nargile lülesi satışlarının hangi ürünlere ilişkin olduğu açıkça ortaya konduğunu, nitekim, mezkur tasarımlara alıcının ticari unvanı işlenmiş olup, davalı müvekkil şirket tarafından ticareti yapılan tasarımlar davacı tarafın tasarımları ile kıyas edildiğinde bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yaratılan genel izlenimde benzerlik taşımadığını, bu itibarla, tasarımlar arasında benzerlik bulunmadığına ilişkin kök rapora itibar edilerek davanın reddi gerektiğini izah ederek; itirazlarının kabulü ile davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava, davalının, davacılara ait tasarımdan doğan haklarına tecavüzün tespiti ile maddi ve manevi tazminat talebine yöneliktir.
SMK'nun 55.md'sine göre tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Burada kanun koyucu patent ve faydalı modelden farklı olarak fonksiyona değil, görünüme koruma bahsetmiştir. Bu nedenle tecavüz iddiaları da ürünün "görünümü" nazara alınarak değerlendirilmelidir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde oluşturduğu genel izlenim ile bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımların birlikte dikkate alınması gerekir. Kıyaslanan tasarımlar arasında sadece küçük ayrıntılarda farklılık varsa tasarımların aynı olduğu kabul edilir. Yine bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcı üzerinde oluşturduğu genel izlenim arasında genel bir farklılık varsa tasarım ayırd edici niteliğe sahip demektir. Burada, tasarım alanında, özellikle dikkat edilmesi gereker husus korumanın, görünüm, şekil, doku ve ergonomi gibi özelliklere hasredilmesidir. Tasarım hakkı ürün ve eşyaların teknik işlevini değil, dış görünümünü konu etmektedir.
Kanunda yer alan "bilgilenmiş kullanıcı" özel bir bilgiye sahip olmadan markalar alanında markaları karşılaştırabilen ortalama tüketici kavramı ile ilgili sektörde teknik bilgiye sahip uzman arasındaki kişidir. Ayırt edici niteliğin belirlenmesinde tasarımların karşılaştırmasını yapacak bilgilenmiş kullanıcı üretici, satıcı, tasarımcı veya teknik uzman değildir. Sektörde bu tür tasarımların olduğunu bilen dikkatli ve deneyimli ürün kullanıcısıdır.
Davaya dayanak diğer iddialar gibi tasarım hakkına tecavüz fiilini ispat yükü bu iddiaya dayanan davacı taraftadır. Ne var ki davacı ... talebi üzerine davalı adresinde yapılan tespitte tecavüz oluşturacak bir ürüne rastlanmamıştır. Davacı da söz konusu tespit ve dava dilekçesi ekinde yer alan görüşme fotoğrafları dışında bir delile dayanmamıştır. Nitekim, davacı vekili 03/02/2023 tarihli duruşmada söz konusu görüşme ekran görüntüleri dışında herhangi bir internet sitesi ya da sosyal medya hesabına dayanmadıklarını açıkça beyan etmiştir. Ek rapor ile incelenen ... uygulaması ile yapıldığı beyan ve iddia olunan görüşme ekran fotoğraflarının ise her zaman üzerinde değişiklik, oynama veya manipülasyon yapılabilecek görüntüler olması, doğruluklarının ve tüm içeriğinin mahkememizce denetlenememesi ve özellikle hiçbir yan delille desteklenmemeleri, bu itibarla yalnızca davalı yanca kabul edilerek muvafakat gösterilmeyen, üzerinde değişiklik yapılıp yapılmadığı denetlenemeyen ekran görüntüleri ile tasarım hakkına tecavüz fiilinin kabulünün hem davaya konu hem de benzer olabilecek tüm durumlar bakımından haksız ve hukuka aykırı sonuçlar doğurabilecek mahiyette olması nedeniyle davacının iddiasını ispat edemediği sonucuna ulaşılmıştır.
Tüm bu nedenlerle davacının davasının reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan, peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60 TL harcın, davacıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen tecavüzün tespiti davası yönünden 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/2 maddesine göre reddedilen maddi tazminat davası yönünden 10.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirmekle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre reddedilen manevi tazminat davası yönünden 10.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7-Karar kesinleştiğinde kalan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliyesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere, taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.17/03/2023

Katip ...
¸e-imzalıdır

Hakim ...
¸e-imzalıdır