BAKIRKÖY 1. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/124
KARAR NO : 2023/6

DAVA : Tasarıma Tecavüzün Durdurulması, Önlenmesi, Tazminat
KARŞI DAVA : Tasarımın Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 15/02/2016
KARŞI DAVA TARİHİ : 14/03/2016
KARAR TARİHİ : 12/01/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 16/01/2023
Davacı vekili tarafından, davalı aleyhinde açılan davanın, Mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda :
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA ; Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin melamin, plastik ile ilgili imalat, satış, pazarlama dahil tüm petartmanlarda uzun yıllardan bu yana çalıştığını, sanatsal ve tasarım gücü yüksek bir kişi olduğunu, müvekkilinin teknoloji ve estetik yaklaşımları ile iş kolunda pek çok endüstriyel tasarım yaptığını ve söz konusu endüstriyel tasarımları Türk Patent Enstitüsü nezdinde tescil ettirdiğini, davalı tarafın bu tescilli tasarımlardan ..,..,..,... ve ....tescil numaralı tasarımları müvekkilinin onayı olmadan taklit ederek kullandığını, davalı hakkında Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığına şikayette bulunulduğu gibi, söz konusu hususların Mahkememizin ... ve .... D.İş sayılı dosyalarından alınan raporlar ile de tespit edildiğini, müvekkili tasarım ve faydalı modellerinin davalı tarafından taklit edildiğinin tespitini, tecavüz ve haksız rekabetin durdurulmasını, önlenmesini, bu suretle tecavüzün giderilmesini, müvekkiline ait tasarımların davalı tarafından kullanılmasının yasaklanmasını, engellenmesini, iltibas eden ürünlerin üretildikleri yerlerden toplatılmasını el konulmasını ve tanıtım vasıtaları ile birlikte imhasını, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak şimdilik, 30.000,00 TL maddi tazminatın, dava tarihinden itibaren işleyecek en yüksek reeskont faizi ile ve 30.000,00 TL manevi tazminatın, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep ve dava etmiştir.
CEVAP VE KARŞI DAVA ; Davalı/karşı davacı vekili cevap ve karşı dava dilekçesi ile, davacı yanın anonim, klasikleşmiş ve hiçbir ayırt edici özelliği bulunmayan ürünleri kendi adına tescil ettirmiş olduğunu, davalının söz konusu tasarımları kendi adına tescil ettirmiş olmasının, haksız zenginleşme aracı olarak kullandığını, müvekkili ürünü ile davacı yana ait ürünlerin farklı olduğunu, benzerlik arzetmediğini ve davacının kötü niyetli olduğunu iddia ederek, asıl davanın reddini ve davacı/karşı davalı adına ..,..,..,.. ve ... sayalı tek ve çoklu tasarımların tamamının hükümsüzlüğünü ve sicilden terkinini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep ve dava etmiştir.
Mahkememizin 16/05/2019 Tarih, ... Esas ve ... Karar sayılı kararı ile, "asıl dava yönünden, davacının davasının kısmen kabulüne, davalının, davacı adına tescilli ...,... (1) (3) (6) (8) ve .... tescil nolu tasarımlara tecavüz ve bu tasarımlar yönünden haksız rekabetin tespitine, durdurulmasına,önlenmesine, bu tasarımlar ile aynı olan davalı ürünlerinin toplatılmasına, bu tasırmalara ait tanıtıcı vasıtalarında kaldırılmasına ve bunların imhasına, toplam 15.080,67 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, yine 10.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, karşı dava yönünden, davalının karşı davasının reddine" dair verilen karar, taraf vekillerinin istinaf talebi üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi'nin 31/03/2022 Tarih ve ... Esas ve ... Karar sayılı ilamı ile, " Kararın gerekçe içermediğine yönelik davalı-karşı davacının istinaf başvurusu yerindedir. Mahkemenin kabulüne göre ; mahkemece alınan bilirkişi raporlarında ...nın kahvaltılık tasarımları ile davacı tasarım tescillerinin benzer olduğu beyan edilmekle, bilirkişi raporlarının ilgili sayfalarının da yazıya eklenerek ürünlerin hangi tarihte kamuya sunulduğunun bildirilmesi, görsel içeren fatura, katalog, katalog faturası gibi belgeler varsa mahkemeye ibrazının istenilerek araştırma yapılması gerekirken eksik araştırma ile hüküm kurulması yerinde görülmemiştir. Yine mahkemenin kabulüne göre; davacı vekilinin dava dilekçesinde; 554 Sayılı KHK 52/2-a maddesine göre davalının Endüstriyel Tasarım Hakkına tecavüz olmasaydı, tasarım sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir seçeneğine göre müvekkilinin yoksun kaldığı kazancın hesaplanmasını talep ettiği anlaşılmışsa da, mali müşavir bilirkişi tarafından sadece davalı defterlerinin incelendiği, davacı defterleri ve ticari kayıtları incelenmeden rapor düzenlendiği, yapılan hesaplamanın 554 Sayılı KHK 52/2-b maddesinde düzenlenen "Tasarımdan doğan hakka tecavüz edenin, tasarımı kullanmakla elde ettiği kazanca göre" yapıldığının anlaşıldığı, mahkemenin davacının seçimi ile bağlı olduğu anlaşılmakla, davacı ve davalı vekilinin sair istinaf sebepleri bu aşamada incelenmeksizin istinaf başvurularının kabulüne, mahkeme kararının kaldırılmasına, yukarıda açıklandığı üzere araştırma yapıldıktan sonra, dosyanın taraf defterleri birlikte incelenerek 554 Sayılı KHK 52/2-a maddesine göre tazminat hesabı yapılmak üzere bilirkişiden ek rapor ya da yeni bir rapor alınarak, hasıl olacak sonuca göre karar verilerek, HMK 297/1-c maddesinde düzenlendiği şekilde gerekçelerinin kararda gösterilmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesine" gerekçesi ile karar kaldırılarak, dosya mahkememize iade edilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı doğrultusunda ...na yazı yazılmasına karar verilmiş olup, bilirkişiler ..,... ve .... tarafından düzenlenen rapordan bir suret müzekkereye eklenerek, raporda belirtilen kahvaltılık tasarımlarının ilk defa hangi tarihte kamuya sunulduğunun (piyasaya sürüldüğünün) bildirilmesi ve ellerinde var ise görsel içeren fatura, katalog ve katalog faturası gibi belgelerin gönderilmesi istenmiş, gelen cevabi yazıdan, "Şirketin mutfak gereçleri üretiminin yanında dış ticaret de yapan bir firma olduğunu, üretim mallarının dışında piyasa mallarını toplayıp bunların satışını yaptığını, davaya konu ürün de satışını yapmak amacıyla piyasadan numunesi alınmış ve görseller internet sitesine koyulduğunu, fakat bu üründen şirketin herhangi bir şekilde sipariş almaması sebebiyle satış yapmadığını, dolayısıyla mahkemeye ibraz edilecek bir fatura örneği de olmadığını, internet sitesinin 2014 yılında kurulduğunu, sitenin kapanmış olması sebebiyle görselin siteye konulduğu tarihi de net olarak paylaşamadıkları" belirtilmiştir.
Dosyada en son rapor tanzim eden Mali Müşavir bilirkişi ....'in bilirkişi kaydının pasif olması nedeniyle, dosyada yeni atanacak Mali Müşavir bilirkişi marifetiyle, bilirkişiye mahallinde davacı ticari defterlerini inceleme yetkisi de verilmek suretiyle özellikle Bölge Adliye Mahkemesi kararında belirtilen hususlarda bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş ise de, davacı tarafça ihtarlı kesin süreye rağmen bilirkişi avansı yatırılmadığından, bilirkişi incelemesi yaptırılamamıştır. Davacı vekili yeniden bilirkişi avansını yatırmayacaklarını bildirmiştir. Davalı vekili de kendilerinin de bilirkişi avansını yatırmayacaklarını bildirmiştir.

Asıl dava tasarım tescilinden doğan haklara tecavüz ve haksız rekabetin tespiti, durdurulması, önlenmesi ile maddi ve manevi tazminata ilişkindir. Karşı dava yönünden ise, tasarım tescillerinin hükümsüzlüğüne ilişkindir. Türk Patent ve Marka Kurumu kayıtlarına göre, dava ve olay tarihi itibariyle ..,..,...,... ve .... tescil nolu tasarımların davacı-karşı davalı adına tescilli olduğu anlaşılmıştır. Karşı davada hükümsüzlük talep edilmekle zorunlu olarak davalı-karşı davacının hükümsüzlük talebi yönünden öncelikle inceleme yapılmıştır. Gerek dava ve olay tarihinde yürürlükte bulunan 554 sayılı KHK ve gerekse sonradan yürürlüğe giren SMK hükümlerine göre tasarım tescil edilebilmesi için tescil başvuru tarihi itibariyle yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması gerekir. Davalı-karşı davacı tarafça yenilik kırıcı delil olarak ileri sürülen görseller ve bilirkişilerce yapılan resen araştırmaya göre dayanak tasarımların tescil başvuru tarihi itibariyle yeni ve ayırt edici nitelikte oldukları bildirilmiştir. Keza Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararında bahsi geçen ... Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi(...) tarafından gönderilen yazı cevabı da yenilik ve ayırt edicilik unsurunu kaldıracak nitelikte değildir. Bu itibarla hükümsüzlüğe dair karşı davanın reddi gerekmiştir.
Asıl dava yönünden yapılan değerlendirmede de, gerek değişik iş tespit dosyasında alınan bilirkişi raporu, gerekse dosyada aldırılan rapor ve ek rapora göre, davalı tarafın davacı adına tescilli ..,... (1) (3) (6) (8) ve ... tescil nolu tasarımlara ayırt edilemeyecek kadar benzerlerini piyasaya sunarak satışını yaptığı, bu eylemin dava ve olay tarihinde yürürlükte bulunan 554 sayılı KHK'nın 48 maddesi kapsamında davacının tasarım tescilinden doğan haklarına tecavüz ve aynı zamanda dava tarihi itibariyle istikrar kazanmış Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin içtihatına göre TTK 54 ve devamı maddeleri anlamında haksız rekabet teşkil ettiğinden, davacının tecavüz ve haksız rekabete ilişkin talebinin belirtilen tasarım tescilleri yönünden kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Asıl davada davacının maddi tazminat talebi yönünden yapılan değerlendirmede; Bölge Adliye Mahkemesi kararında değinilen 554 sayılı KHK'nın 52/2-a maddesi uyarınca davalının tasarım hakkına tecavüzü olmasaydı tasarım sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir seçeneğine göre hesaplama yapılması istenmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi kararından önce davalı ticari defterlerini inceleyen mali müşavir bilirkişi tarafından düzenlenen rapor ve itiraz üzerine alınan ek raporda davacının isteyebileceği maddi tazminat tutarının toplam 15.080,67 TL olduğu belirtilmiştir. Davalı karşı davacı vekili 29/03/2019 tarihli bilirkişi ek raporuna yönelik beyanında açıkça toplam maddi tazminat tutarının 15.080,67 TL olarak hesaplayan 18/03/2019 tarihli bilirkişi ek raporunu kabul ediyoruz şeklinde beyanda bulunmuştur. Bu şekildeki kabul, davacı yararına usuli müktesep hak teşkil etmektedir. Bölge Adliye Mahkemesi kararında işaret edildiği şekilde davacı ticari defterleri incelenerek 554 sayılı KHK'nın 52/2-a maddesi uyarınca hesaplama yapılması için daha önce görev yapan mali müşavir bilirkişi bilirkişi listesinde olmadığından zorunlu olarak yeni bir mali müşavir bilirikişi marifetiyle inceleme yapılıp rapor alınmasına karar verilmiş ise de, önceki raporlara itiraz eden davacı vekili ihtaratlı kesin süreye rağmen bilirkişi avansını yatırmamış ve 08/12/2022 tarihli dilekçesi ve 08/12/2022 tarihli duruşmadaki beyanı ile de, bilirkişi avansını yatırmayacaklarını, mevcut delillere göre karar verilmesini talep etmesi karşısında, maddi tazminat hesabı yönünden yeniden bilirkişi incelemesi yapılamamıştır. Bu durumda, mevcut raporlar ve davalı vekilinin yukarıda değinilen usuli müktesep hak teşkil eden beyanı karşısında zorunlu olarak davacının maddi tazminat talebi 15.080,67 TL yönünden kabul edilmiştir. Davalının eylemi, davacının tasarım tescilinden doğan manevi haklarını da ihlal ettiğinden, ihlalin niteliği, süresi, tarafların ekonomik durumu ve manevi tazminatın amacı gözetilerek davacı yararına 10.000,00 TL manevi tazminat takdir edilmiştir. Bu itibarla aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
A-ASIL DAVA YÖNÜNDEN :
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜNE, davalının davacı adına tescilli ...,....1 (1) (3) (6) (8) ve ... tescil nolu tasarımlara tecavüz ve bu tasarımlar yönünden haksız rekabetin tespitine, durdurulmasına,önlenmesine, bu tasarımlar ile aynı olan davalı ürünlerinin toplatılmasına, bu tasarımlara ait tanıtıcı vasıtaların da kaldırılmasına ve bunların imhasına,
2-Toplam 15.080,67 TL maddi tazminatın, dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, yine 10.000,00 TL manevi tazminatın, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline,
3-Karar kesinleştiğinde masrafı davalı tarafca karşılanarak hüküm özetinin ülke genelinde yayım yapan traji en yüksek gazetelerden birinde ilanına,
4-Fazlaya dayalı talaplerin reddine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 1.713,26 TL ilam harcından, 512,33 TL peşin harcın mahsubu ile, 1.200,93 TL bakiye karar harcının, davalı/karşı davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince kabul edilen tecavüz ve haksız rekabet davası nedeniyle hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalı/karşı davacıdan alınarak, davacı/karşı davalıya verilmesine,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince kabul edilen maddi tazminat davası nedeniyle hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalı/karşı davacıdan alınarak, davacı/karşı davalıya verilmesine,
8-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince kabul edilen manevi tazminat davası nedeniyle hesaplanan 10.000,00 TL vekalet ücretinin, davalı/karşı davacıdan alınarak davacı/karşı davalıya verilmesine,
9-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince reddedilen maddi tazminat davası kısmı nedeniyle hesaplanan 14.919,33 TL vekalet ücretinin, davacı/karşı davalıdan alınarak, davalı/karşı davacıya verilmesine,
10-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince reddedilen manevi tazminat davası kısmı nedeniyle hesaplanan 10.000,00 TL vekalet ücretinin, davacı/karşı davalıdan alınarak, davalı/karşı davacıya verilmesine,
11-Davacı/karşı davalı tarafından yapılan 29,20 TL başvuru ve 512,33 TL peşin olmak üzere toplam 541,53 TL harç giderinin, davalı/karşı davacıdan alınarak, davacı/karşı davalıya verilmesine,
12-Davacı/karşı davalı tarafından yapılan 728,00 TL tebligat - tezkere masrafı , 2.200,00 TL bilirkişi ücreti ve 1.821,50 TL tespit gideri olmak üzere toplam 4.749,50 TL yargılama giderinden, davanın kabul - ret oranına göre 2.374,75 TL'sinin, davalı/karşı davacıdan alınarak, davacı/karşı davalıya verilmesine, bakiyesinin üzerinde bırakılmasına,
B-KARŞI DAVA YÖNÜNDEN :
1-Davalının karşı davasının REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 179,90 TL ilam harcından, 29,70 TL peşin harcın mahsubu ile, 150,20 TL bakiye karar harcının, davalı/karşı davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalı/karşı davacıdan alınarak, davacı/karşı davalıya verilmesine,
4-Davalı/karşı davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
C-Karar kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının ilgilisine iadesine,
D-Talep halinde kararın taraflara tebliğine,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. Açıkça okunup usulen anlatıldı.12/01/2023
Katip ...
e-imzalıdır

Hakim ...
e-imzalıdır