BAKIRKÖY 1. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/143
KARAR NO : 2023/39

DAVA : FSEK - Tazminat
DAVA TARİHİ : 01/06/2021
KARAR TARİHİ : 23/02/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 24/02/2023

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhinde açılan davanın, Mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda :
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA ; Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin murisi ........; ...... amblemini çizen, tanınmış bir grafik tasarımcı ve ressam olup, aynı zamanda grafik resim, illüstrasyon, desen ve karikatür çalışmaları yapan çok yönlü bir sanatçı olduğunu, müvekkilinin 2005 senesinde Eminönü Belediyesi için "........ " isimli kitabı vücuda getirdiğini, bu kitaptaki karikatürler ve illüstrasyonların müvekkili tarafından çizildiğini, ayrıca kitabın bir bütün olarak grafik tasarımının da müvekkili tarafından yapıldığını, müvekkili murisinin vefatından bir ay önce 2020 Temmuz ayın içerisinde bir yakınının haber vermesi üzerine davalı belediyenin bastırdığı ve içinde kendi karikatürleri bulunan bir kitabın var olduğunu öğrendiğini, davalı belediye tarafından basılan, yayınlanan ve dağıtılan kitapta yer alan resimlerin, müvekkili murisinin çizdiği resimlerin birebir aynısı olduğunu, davalı belediyenin izinsiz olarak müvekkili murisine ait resimleri kendi bastırdığı kitapta kullandığını, davalı belediyenini, müvekkili murisinin eserlerini izinsiz kullanarak, basarak ve dağıtarak müvekkilinin mali haklarını ihlal ettiğini iddia ederek, FSEK 68 maddesi uyarınca daha sonradan 3 kat artırılmak üzere şimdilik 5.000,00 TL maddi tazminatın tespit edilecek haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 25/03/2022 tarihli dilekçesi ile, 5.000,00 TL olan maddi tazminat talebini 126.000,00 TL tutarında artırarak, harcını yatırmıştır.

CEVAP ; Davalı vekili cevap dilekçesi ile, müvekkili belediyenin "......." isimli kitabı hem belediye personeli hem de halkın trafik konusunda bilgilendirilmesi amacıyla 2012 yılında bastırdığını, yapılan değerlendirme sonucu bu işin en uygun fiyatı veren ...... Prodüksiyon sahibi ....... isimli şahısa verilmesinin kararlaştırıldığını, bu doğrultuda karar alındığını ve kendisine teklif ve taahhüt edilen bedelin ödendiğini, dava konusu kitabın hazırlama işleminde bu kitabı hazırlayıp basan prodüksiyon şirketi ile herhangi bir sözleşme, idari veya teknik şartname yapılmadığını, dava konusu kitabın hazırlanıp basımı işini alan ...... Şirketi ile kitabın ne şekilde hazırlanacağı, hangi grafik ya da resimlerin basılacağı, içeriği konusunda herhangi bir sözleşmenini de imzalanmadığını, bu nedenle de kendilerinin herhangi bir sorumluluğu bulunmadığı savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekilinin 29/03/2022 tarihli ihbar talepli dilekçesi üzerine, ........ 'ye ihbar olunan sıfatı ile dava dilekçesi, ıslah dilekçesi, bilirkişi raporu ve ihbar dilekçesinin tebliğine ilişkin davetiyenin bila tebliğ döndüğü, bunun üzerine UYAP üzerinden yapılan tetkik neticesinde, ihbar olunan .......'nin 12/03/2015 tarihinde vefat ettiği anlaşılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE :
Dava, FSEK'den doğan mali hakların ihlali sebebiyle maddi tazminatın tahsili ve hüküm özetinin ilanı taleplidir.
5846 Sayılı Kanunu'nun 4. Maddesi ile, estetik değere sahip olan; yağlı ve suluboya tablolar; her türlü resimler, desenler, pasteller, gravürler, güzel yazılar ve tezhipler, kazıma, oyma, kakma veya benzeri usullerle maden, taş, ağaç veya diğer maddelerle çizilen veya tespit edilen eserler, kaligrafi, serigrafi, heykeller, kabartmalar ve oymalar, mimarlık eserleri, el işleri ve küçük sanat eserleri, minyatürler ve süsleme sanatı ürünleri ile tekstil, moda tasarımları, fotoğrafik eserler ve slaytlar, grafik eserler, karikatür eserleri ile her türlü tiplemelerin güzel sanat eseri olarak nitelendirildiği ve krokiler, resimler, maketler, tasarımlar ve benzeri eserlerin endüstriyel model ve resim olarak kullanılmasının, düşünce ve sanat eseri olma sıfatlarını etkilemeyeceği belirtilmiştir.
Taraf vekillerince deliller sunulduktan ve resen celbedilen deliller de sunulduktan sonra dosyada bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş olup, dava dilekçesinde belirtilen "......" isimli kitapçıkta bulunan çizimlerin FSEK anlamında eser olup olmadığı, davacının murisi ve dolayısıyla davacının hak sahibi olup olmadıkları, maddi tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı ve miktarının ne olduğuna ilişkin rapor tanzimi istenilmiş olup, heyet tarafından hazırlanan 15/03/2022 havale tarihli raporda sonuç olarak, dava konusu edilen grafik, illüstrasyon, karikatürlerin FSEK m.4/1 fıkrasının 6 ve 7’inci bentleri uyarınca güzel sanat eseri oldukları,
dava konu edilen güzel sanat eserlerinin eser sahibinin davacı yan murisi olan ........’nın olduğu,
davalı ...... davacı yan murisi eser sahibi ........’nın eser sahibi olduğu güzel sanat
eserlerini "........’ adlı kitapçığa bastırıp dağıtımını yapması şeklindeki eylemlerinin,
davacı yan murisi ........’nın FSEK m.21 ve FSEK m.6/1 fıkrasının 7’inci bendi uyarınca işleme hakkını, FSEK
m.22’inci maddesi uyarınca çoğaltma ve FSEK m.23 uyarınca yayma haklarını ihlal ettiği, davalı le ......
Prodüksiyon ....... arasındaki ilişkinin hizmet alan-hizmet veren ilişkisi olduğu, dava dışı .....
Prodüksiyon ....... ile davalı arasındaki ilişkinin dava konusu olaydaki hukuki sorumluluğu değiştirmeyeceği, zira alınan hizmet kapsamında dava konusu .......’ adlı kitapçığın
Midyat Belediyesi tarafından çoğaltılıp yayıldığı, FSEK m.22 ve FSEK m.23 kapsamındaki çoğaltma ve yayma
eylemleri davalı ...... tarafından gerçekleştirildiği için FSEK m.68/1 uyarınca talep edilen telif
tazminatından davalı Belediyenin hukuki sorumluluğunun bulunduğu, davalı Belediyenin Mahkemenin
kararına göre bir telif tazminatı ödemek durumunda kalması halinde, hizmet aldığı ....... adlı firmaya karşı aralarındaki sözleşmeye ve genel hükümlere göre rücu edebileceği,
davalı Belediyenin eylemlerinin, davacı yan murisinin eser sahibi olduğu güzel sanat eserlerini daha önce ...... tarafından yapılan gaye ve konsept ile aynı şekilde herhangi bir değişiklik yapmaksızın
kopyalayarak basmak ve yaymaktan ibaret olduğu bu sebeple davacı yan murisinin FSEK m.16/3 te sayılan manevi
hakkı ihlal etmediği,
davacı ....... ’nın, FSEK m. 19/1 uyarınca dava konusu edilen mali ve manevi haklara yönelik davacı
olma, tecavüzün refi, müdahalenin meni veya maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına sahip bulunduğu,

davacı yan tarafından dosyaya sunulan, davacı ile davalı arasında FSEK m.68/1 uyarınca yazılı izin sözleşmesi
imzalanmış olsaydı istenebilecek rayiç bedeli gösteren evrak ve Yargıtay ...... Hukuk Dairesinin ..... E. ve
....... K. sayılı ilamı ile kesinleşen mahkemenin ......... E., ....... K. sayılı kesinleşen
mahkeme kararındaki bedeller esas alınarak yapılan hesaplamaya göre, FSEK m.68/1 uyarınca 21 adet çizim
için, davalı Belediye’nin davacı yana ödeyeceği rayiç bedelin 42.000,00 TL olacağı, bu bedelin üç katına hükmedilip
hükmedilmeyeceği Mahkemenin takdirinde olup, bu bedelin üç katına hükmedilmesi durumunda davalı
Belediye tarafından davacı yana FSEK m.68/1 uyarıca 126.000,00 TL tutarında üç kat bedel ödemesi yapılacağı belirtilmiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi ....... Hukuk Dairesi'nin 29/06/2022 Tarih ve ........ Esas - ........ Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere ihlal tarihinden itibaren faiz talep edildiğine göre, ihlal tarihindeki raiç bedelin esas alınması gerekir. Bu doğrultuda Adana Grafik Tasarımcılar Derneği'ne yazılan yazıya 2012-2013 yılları için her bir karikatür için raiç bedelin 1.500,00 TL ve Görsel Sanatlar Akademesince 1.600,00 TL olabileceği bildirilmiş ise de, aynı esere ilişkin Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşen mahkememizin ...... Esas sayılı dosyası yine, mahkememizin ........ Esas sayılı dosyalarında aynı grafik eserlere ilişkin raiç bedelin 2013 -2014 yılı için 1.000,00 TL olduğu görülmüştür. Buna göre, ihlal tarihi 10/07/2012 olup, bu tarih itibariyle raiç bedelin her bir karikatür için 1.000,00 TL olmak üzere toplam 21 karikatür için 21.000,00 TL ve FSEK 68 maddesi kapsamında üç katı olmak üzere 21.000,00 TL X 3 = 63.000,00 TL tazminat istenebileceği sonucuna varılmıştır.
Tüm dosya kapsamı deliller, bilirkişi rapor ve ek raporları ve mahkememizin kesinleşen yukarıda esasları belirtilen dosyaları birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu edilen grafik, illüstrasyon, karikatürlerin, FSEK m.4/1 fıkrasının 6 ve 7’inci
bentleri uyarınca güzel sanat eseri oldukları,
dava konu edilen güzel sanat eserlerinin eser sahibinin davacı yan murisi olan ........ 'nın olduğu, ibraz edilen veraset ilamına göre davacının ........'nın tek mirasçısı olduğu, yerleşik Yargıtay içtihatları gereği davanın on yıllık zaman aşımına tabi olup süresinde açıldığı,
Davalı belediyenin davacı yan murisi eser sahibi ........’nın eser
sahibi olduğu güzel sanat eserlerini ...... ’ adlı kitapçığa bastırıp
dağıtımını yapması şeklindeki eylemlerinin, davacı yan murisi ........ ’nın FSEK m.21 ve FSEK m.6/1 fıkrasının 7’inci bendi uyarınca işleme hakkını, FSEK m.22’inci maddesi uyarınca çoğaltma ve FSEK m.22 uyarınca yayma haklarını ihlal ettiği,
mirasçı sıfatıyla davacı ........ ’nın, FSEK m. 19/1 uyarınca dava konusu edilen mali ve
manevi haklara yönelik davacı olma, tecavüzün refi, müdahalenin meni veya maddi ve manevi
tazminat davası açma hakkına sahip bulunduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Yukarıda değinilen mahkememizin kesinleşen kararlarında aynı esere ilişkin ihlal tarihi itibariyle emsal rayice göre yapılan hesap doğrultusunda FSEK 68 maddesi kapsamında davacının isteyebileceği maddi tazminat tutarının 68.000,00 TL olduğu anlaşılmakla, bu tutar yönünden dava kabul edilmiştir. Davalı belediye tacir olmayıp, ticari işletmeyle ilgili bir iş söz konusu olmadığından TTK'nın 4/1-f bendi gözetilerek uyuşmazlık konusu ticari işlerden olmadığından davacı yararına adi yasal faize hükmedilmiştir. Davacı vekili ayrıca hükmün ilanını istemiş ise de, sadece maddi tazminat talep edilmiş olup, FSEK 67 maddesindeki ilan koşulları oluşmadığı gibi, FSEK 78 maddesi anlamında bu aşamada ilan yapılmasında muhik bir sebep veya hukuki yarar bulunmadığından ilan talebi yerinde görülmemiştir. Bu itibarla davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜNE, toplam 63.000,00 TL telif tazminatının, 10/07/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dair talebin reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 4.303,53 TL ilam harcından, 85,39 TL peşin ve 2.067,00 TL tamamlama harcının mahsubu ile, 2.151,14 TL bakiye karar harcının, davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince kabul edilen miktar yönünden hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince reddedilen miktar yönünden hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan toplam 2.211,69 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 116,50 TL tebligat - tezkere masrafı ve 3.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 3.116,50 TL yargılama giderinin, davanın kabul - ret oranına göre hesaplanan 1.558,25 TL.'sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin üzerinde bırakılmasına,
7-Talep halinde kararın taraflara tebliğine,
8-Karar kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının ilgilisine iadesine,
Davacı asılın yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. Açıkça okunup usulen anlatıldı.23/02/2023
Katip .......
e-imzalıdır

Hakim ......
e-imzalıdır