BAKIRKÖY 1. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/140
KARAR NO : 2022/276

DAVA : Tasarıma Tecavüzün Tespiti, Men'i, Ref'i, Tazminat
DAVA TARİHİ : 31/05/2021
KARAR TARİHİ : 22/12/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 22/12/2022

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhinde açılan davanın, Mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda :
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA ; Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin uzun yıllardır tekstil sektöründe faaliyet gösterdiğini, müvekkilinin sektörde tasarımlarını yaptığı kıyafetler ile tanınırlığa ve saygınlığa sahip olduğunu, kendi tasarımı olan manto, pardesü ve elbise türündeki tekstil ürünlerini ürettiğini ve satışa sunduğunu, bu bağlamda TPMK nezdinde .... sayı ile tescilli tasarımın müvekkili adına tescilli olduğunu, ancak hal böyle iken, davalının müvekkiline ait tasarımları taklit ederek, izinsizç şekilde ürettiğini, satışa sunduğunu, bu hususların tespit edilebilmesi amacıyla mahkememizin .... d.iş sayılı dosyasında delil tespiti ikame edildiğini ve delil tespiti sonucu hazırlanan raporda da müvekkili adına tescilli olan tasarıma tecavüz teşkil eden fiillerin gerçekleştirildiğinin tespit edildiğini, davalının bu eylemlerinin müvekkilinin tasarımdan doğan haklarını ihlal ettiğini iddia ederek, davalı eylemlerinin müvekkilinin tasarımdan doğan haklarına tecavüz teşkil ettiğinin tespitini, men'ini, ref'ini, şimdilik 5.000,00 TL maddi ve 20.000,00 TL manevi tazminatın delil tespiti işleminin gerçekleştirildiği 21/07/2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
CEVAP ; Davalı vekili cevap dilekçesi ile, müvekkilinin dava konusu ürünlerin satışı ve üretimini yapmadığını, dava dilekçesinde müvekkilinin bu yönde bir eyleminin olduğunu gösterir bir delil de bulunmadığını, uyuşmazlığa konu ürünlerin, başvuru tarihinden çok önce piyasalarda satılmakta olan bir ürün olduğunu, müvekkilinin dava konusu tasarımın kim tarafından tasarlandığını, tasarımcısının hak sahibi olup olmadığı, tasarımın tescil edilip edilmediği hususlarında bir bilgisinin olmadığını, müvekkilinin söz konusu ürün talep üzerine ürettiğini, müvekkilinin amacının herhangi bir üçüncü kişiye ait olan bir tasarımı kopyalamak olmadığını, davacının hukuka aykırı bir şekilde menfaat elde etmeye çalıştığını, müvekkili aleyhine yöneltilen iddiaların haksız ve mesnetsiz olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE :
Dava, davalı eylemlerinin davacının tasarımdan doğan haklarına tecavüz teşkil ettiğinin tespiti, men'i, ref'i ile maddi ve manevi tazminatın tahsili taleplidir.
Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan gelen kayıtlardan, ..... tescil numaralı tasarım belgesinin 24/06/2020 tarihinden itibaren 5 yıl müddetle adına tescilli olduğu anlaşılmıştır.
6769 Sayılı SMK'nın Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller SMK'nın 81 maddesinde" a) Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak. b) Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek. c) Tasarım hakkını gasp etmek." olarak sayılmıştır.
Davaya dayanak yapılan ve dosya arasına alınan mahkememizin ..... D.İş sayılı dosyasında mahallinde yapılan delil tespiti sonucu hazırlanan bilirkişi raporunda sonuç olarak, "..... tescil numaralı Endüstriyel Tasarım Tescil Formunda yer alan tasarım no:1.1, 1.2 ve 1.3 numaralı modelin ... adına 24/06/2020 tarihinde tescil edildiğini, karşı tarafın ..... Mah. ..... Sok. No: .... Gaziosmanpaşa/İSTANBUL adresinde bulunan toptan satış mağazasında ...... tescil belgesinde bulunan 1.1, 1.2, 1.3 nolu tasarım modeline benzer farklı renklerde toplam 20 adet ürün bulunduğunu, davacı firmanın tasarım modeli ile davalı firmanın imalathanesinde bulunan model karşılaştırıldığında işbu tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim açısından birebir aynı olduğu, davalı tarafından davacı firmanın kendi ortalanma algıdaki tüketici kitlesince iltibasa ve aldatmaya yol açacak şekilde tescilli tasarım görsellerinin taklit yolu ile üretilmesi ile piyasaya sunulduğunu" belirtilmiştir.
Taraf vekillerince deliller sunulduktan ve resen celbi gereken deliller de toplandıktan sonra dosyada bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş olup, dosyanın tevdi olunduğu bilirkişi heyeti hazırlamış olduğu 14/04/2022 havale tarihli raporda sonuç olarak, gerek kalıp, gerek kesim ve gerekse genel görünüm itibari ile karşılaştırması yapılan
tasarımların bilgilenmiş kullanıcı bakışında birebire yakın derece de aynı olduğu; ve
tasarımların aynı tasarımcının çizgisinden çıkmış olduğu algısını uyandırdığı, tespiti yapılan tasarımların davalı tarafından "..... " etiketi adı altında satıldığı
ve bu faaliyetlerin davacı yana ait tescilli tasarıma tecavüz teşkil eder mahiyette
olduğu, tespiti yapılan tasarımların hangi model kodu ile satıldığının tespitinin d.iş dosyası ile
yapılmadığı, davalı yanın eylemlerinin davacı yan ile haksız rekabete sebebiyet vermediği,
dava konusu tasarıma yönelik emsal lisans sözleşmesi sunulmadığı, bu nedenle
davacı tarafın maddi tazminat talebi doğrultusunda hesaplama yapılamadığı, davacı
tarafın maddi tazminat talebinin Borçlar Kanununun 50. ve 51. Maddelerine göre
belirlenmesi hususunun mahkemenin takdirinde olduğu belirtilmiştir.
Davacı tasarım tescilinin 2021 yılı itibariyle emsal lisans bedelinin ne olabileceği konusunda İTO'dan görüş sorulmuş ve buna göre maddi tazminat yönünden ek rapor tanzimi için dosya bilirkişi heyetine tevdi edilmiş olup, heyet tarafından hazırlanan 16/09/2022 havale tarihli ek raporda sonuç olarak, davalı tarafın ticari defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemelerde, ürün gruplarına göre
alt hesaplar kullanılmadığı, dava konusu tasarıma yönelik ayırt edici bir kod ve/veya açıklama kullanılmadığı, bu nedenle dava konusu tasarımlara yönelik satışlarının tespit edilemediği,
Mahkeme tarafından, ..... D.İş sayılı dosya kapsamında hazırlanan raporda,
davalı tarafın “50 adet üretim yapıldığı” beyanı üzerinden hesaplama yapılmasının istenilmesi
halinde, 50 adet ürün satışından davalı tarafın elde edeceği muhtemel satış hasılatının
2.000,00 TL olacağı, İTO dan gelen yazıdaki, lisans bedeli hesabı için mahkemeye
sunulan görüş dikkate alınarak yapılan hesaba göre 200,00 TL. lisans bedeli hesap
edildiği,
Mahkeme tarafından, davacı tarafın dava konusu tasarım tescil tarihinden (24.06.2020),
dava tarihine (31.05.2021) kadar olan süre dikkate alınarak, davalı tarafın mali tablolarında
görülen toplam satış hasılatı üzerinden hesaplama yapılmasının talep edilmesi halinde, davalı
tarafın mali tablolarında görülen satışların tamamının, dava konusu tasarıma yönelik satış
olduğu varsayılarak, tescil tarihi ile dava tarihi arasındaki toplam satış hasılatı üzerinden
yapılan hesaba göre, davacı tarafın 48.925,67 TL lisans bedeli talep edebileceği,
.... D.iş sayılı dosya kapsamında hazırlanan raporda, davalı tarafından üretildiği beyan
edilen ürün adetleri üzerinden yapılan hesaba göre belirlenen lisans bedelinin çok düşük
olduğu, davalı tarafın mali tablolarında görülen satışların hangi ürün satışlarından elde edildiği
hususunun satış faturaları ve ticari kayıtlarda ayrıştırılamadığı, bu kapsamda davacı tarafın
maddi tazminat talebinin Borçlar Kanununun 50. ve 51. Maddelerine göre belirlenmesi
hususunun mahkemenin takdirinde olduğu belirtilmiştir.
Dosya kapsamı deliller, bilirkişi rapor ve ek raporları birlikte değerlendirildiğinde; davalının davacı adına tescilli tasarım koruması kapsamında ayırt edilemeyecek kadar benzerini üreterek piyasaya sunduğu, bu eylemin SMK 81 maddesi kapsamında davacının tasarım tescilinden doğan haklarına tecavüz teşkil ettiği anlaşılmakla, tecavüze yönelik talep yönünden davanın kabulü gerekmiştir. Davacının maddi tazminat talebi yönünden yapılan değerlendirmede, davalının ticari defterlerine göre ürün bazlı kayıt tutulmadığından toplam kaç adet üreterek piyasaya arz ettiğinin tespit edilemediği ve bu bağlamda davacının tazminat seçeneği olan lisans seçeneğine göre ne kadar maddi tazminat isteyebileceği tespiti mümkün olmadığından TBK 50 ve 51 maddeleri kapsamında ihlalin süresi, tasarım tescilinin tarihi ve niteliği gözetilerek davacı yararına 5.000,00 TL maddi tazminat takdir edilmiştir. Davalının eylemi aynı zamanda davacının tasarım tescilinden doğan manevi haklarını da ihlal ettiğinden, ihlalin niteliği, süresi ve manevi tazminatın amacı ile tarafların ekonomik durumu gözetilerek davacı yararına 5.000,00 TL manevi tazminat takdir edilmiştir.
Yargıtay .... Hukuk Dairesi'nin .... E, .... Karar sayılı, 14.03.2022 Tarihli kararında belirtildiği üzere tasarımın özel yasa niteliğindeki 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu hükümleriyle korunması ve 6102 sayılı TTK’nın 55/1-a-4 maddesindeki düzenleme karşısında, Dairenin bu konudaki eski içtihatlarını sürdürme imkanı kalmadığından davalı eyleminin TTK’nın 55/1-a-4.maddesi uyarınca aynı zamanda haksız rekabet teşkil ettiğinin kabulü mümkün olmadığından somut uyuşmazlıkta, davacının haksız rekabet iddiasının tasarım hakkına dayandığı, bu durumda TTK 55/1-a-4 maddesi gereğince aynı zamanda haksız rekabetin oluştuğundan söz edilemeyeceği kanaatine varılmakla haksız rekabet isteminin reddine karar vermek gerekmiştir. Bu itibarla aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜNE, davalının davacı adına tescilli ..... tescil nolu endüstriyel tasarım ile aynı-benzer olacak şekilde ürün üretip satışa arz etmek suretiyle davacının tasarım tescilinden doğan haklarına tecavüzünün tespitine, men'ine, ref'ine , tecavüz teşkil eden ürün üretiminin ve satışının durdurulmasına, 5.000,00 TL maddi ve 5.000,00 TL manevi tazminatın haksız fiil tarihi olan 21/07/2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dair tazminat ve haksız rekabete ilişkin talep yönünden davanın reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 683,10 TL ilam harcından, 426,94 TL peşin harcın mahsubu ile, 256,16 TL bakiye karar harcının, davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince kabul edilen tecavüz davası nedeniyle hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesinin 13/2 maddesi gereğince, kabul edilen maddi tazminat davası nedeniyle hesaplanan 5.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince kabul edilen manevi tazminat davası nedeniyle hesaplanan 5.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesinin 10/2 maddesi gereğince, reddedilen manevi tazminat nedeniyle hesaplanan 5.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 486,24 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davacı tarafından yapılan 151,25 TL tebligat - tezkere masrafı ve 3.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 3.151,25 TL yargılama gideri ile mahkememizin ..... D.İş sayılı dosyasında yapılan 1.174,00 TL yargılama gideri olmak üzere toplam 4.325,25 TL yargılama giderinin, davanın kabul - ret oranına göre 3.200,68 TL'sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin üzerinde bırakılmasına,
9-Karar kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının ilgilisine iadesine,
10-Talep halinde kararın taraflara tebliğine,
Davacı vekilinin yüzün karşı, davalı tarafın yokluğunda verilen karar, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere, açıkça okunup usulen anlatıldı.22/12/2022
Katip ...
e-imzalıdır

Hakim ...
e-imzalıdır