ANKARA 5. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/69 Esas
KARAR NO : 2023/23

DAVA : Eser Sahipliğinden Kaynaklı Mali ve Manevi Hakların İhlali
DAVA TARİHİ : 01/03/2022
KARAR TARİHİ : 13/01/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 13/02/2023
Mahkememizde görülmekte bulunanEser Sahipliğinden Kaynaklı Mali ve Manevi Hakların İhlali davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 01/03/2022 tarihli dilekçesinde özetle; Davacının gazeteci ve fotoğrafçı olduğu ... Şirketi'nin internet sitesi reklam panoları ve şirket ile özleşecek olan tabelada kullanılmak üzere birçok profesyonel fotoğraf çekimi yaptığını, söz konusu fotoğrafların ... Şirketi tarafından davacının izni kapsamında kullanıldığını, 2021 yılı Kasım ayı içerisinde .... adresinde bulunan ...'nin yeni 1 tabela yaptırdığını ve bu tabelada davacıya ait 13 adet eserin davacının izni ve onayı olmadan ve söz konusu görsellerin davacıya ait olduğu belirtilmeksizin kullanıldığını, davacı tarafından çekilen görsellerin eser niteliği taşıdığını ve FSEK madde 4 kapsamında güzel sanat eserini niteliğinde olduklarını, davalının, davacıya ait fotoğrafları izin almadan kullanmasının davacının eser sahipliğinden doğan haklarını ihlal ettiğini, davalının, davacının FSEK m.14 hükmünde düzenlenen umuma arz ve madde 15'te belirlenen adın belirtilmesi haklarını ihlal ettiğini, bu nedenle FSEK madde 70 kapsamında manevi tazminatın koşullarının oluştuğunu, davalının, davacıya ait eserleri izin olmaksızın tabelaya bastırıp çoğalttığını ve tabelanın asılmasıyla umuma arz ettiğini, bu nedenle davacının FSEK madde 24 hükmünde düzenlenen mali hakkını ihlal etmesi sebebiyle FSEK m.68 kapsamında toplamda şimdilik 1.300,00 TL tazminat ödemesi gerektiğini beyan ederek, şimdilik toplam 1.300,00 TL maddi tazminat ile 10.000,00 TL değerinde manevi tazminatın avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak müvekkiline verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili 19/04/2022 tarihli replik dilekçesinde özetle; Dava konusu görselleri çeşitli internet sitelerinden aldığını ifade eden davalının, davacıya ait olan görselleri izinsiz olarak kullandığını ikrar ettiğini, basiretli bir tacir olan davalı şirketin izinsiz şekilde fotoğrafları kullanmasının kusurlu bir hareket olduğunu, davaya konu görsellerin kullanıldığı internet sitesinde bu görsellerin davacıya ait olduğuna dair şerh bulunduğunu, bu nedenle dava konusu fotoğrafların davacıya ait olduğu hususunda herhangi bir tereddüt bulunmadığını, gerekli görülürse mahkemenin davacıya ait bilgisayarda bilirkişi vasıtası ile fotoğrafların oluşturma tarihini tespit edebileceğini, dava konusu görsellerin özgün olduğunu, estetik bir değer taşıdığını, bu nedenle eser niteliğinde olduğunu, ... sayılı dosyasının; davalıya ait şirkette, davacıya ait görsellerin kullanılıp kullanılmadığının ve ihlali yapan kişilerin kim olduğunun tespitine ilişkin olduğunu, bu nedenle bilirkişinin eserle ilgili bir tespit yetkisinin bulunmadığını, sadece delil tespiti için görevlendirilmiş bir bilirkişi olduğunu, dolayısıyla fotoğrafçılık alanında bilirkişi olmayan bir bilirkişinin yorumunun takdiri delil dahi sayılamayacağını ifade ederek; davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili 29/11/2022 tarihli ıslah dilekçesinde özetle; Dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunda müvekkiline ait görsellerin rayiç değerinin 111,75 TL olarak tespit edilmiş olduğunu, bu kapsamda bilirkişi raporu doğrultusunda davalarını ıslah ettiklerini, müvekkilinin mali haklarının ihlali nedeniyle 1.300,00 TL taleple açılan telif tazminatı taleplerini 3.058,25 TL arttırarak toplam 4.358,25 TL şeklinde ıslah ettiklerini, haksız fiil tarihi itibari (tespit tarihi delil tespiti talebinde bulunulan 24.11.2021'dir.) ile işleyecek avans faizi ile birlikte, mahkemenin aksi kanaatte olması halinde 1.300,00 TL' ye arabuluculuk son tutağının imzalandığı tarihten, 3.058,25 TL' ye ise ıslah tarihinden itibaren işleyecek avans faiz ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
C E V A P :
Davalı vekili 31/03/2022 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Dava konusu görsellerin davalı tarafından internetten ve çeşitli sosyal medya uygulamalarından rastgele seçildiğini ve bu fotoğraflara ulaşıldığı tarihlerde fotoğrafları üzerinde “...’e aittir” ifadesinin bulunmadığını, davalı tarafından internet üzerinden yapılan araştırmada dava konusu görsellerle birebir aynı olan başka görsellerin de bulunduğunu, bu nedenle davaya konu fotoğrafların davacı tarafından çekildiği hususunun tartışmaya açık olduğunu, davacının ... isimli siteye internet sitesinin içeriğinde yer alan tüm fotoğrafların “...’e aittir” şeklindeki ibareyi dava açılmasından hemen önce ve davalının iş bu fotoğrafları kullanmasından sonra ekleyerek davalıyı zor durumda bırakmak istediğini, bu nedenle ilgili internet sitesinin server'dan sunucularda yapılan dosya değişiklik içeriği ve değişiklik tarihinin sorulmasının talep edildiğini, dava konusu görsellerin eser niteliği taşımadığını, çünkü hususiyetlerinin bulunmadığını, dava konusu fotoğrafların eser niteliği taşımadığı hususunun ... sayılı dosyasında yer alan bilirkişi raporunda da ifade edildiğini, davaya konu fotoğrafların kullanılmasından davalının herhangi bir kazanç elde etmediğini, davacının davasında kötü niyetli olduğunu ifade ederek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili 05/05/2022 tarihli düplik dilekçesinde özetle; Taraflarınca yapılan internet araştırmasında ...isimli firmanın internet sitesinde yer alan fotoğrafların başkaca benzer ürün tanıtımlarında kullanıldığının görüldüğünü, söz konusu hususun, davaya konu fotoğrafların davacı yana ait olduğu konusunda şüphe uyandırdığını, fotoğrafların davacıya ait olduğu kabul edilse bile müvekkilinin söz konusu fotoğrafları kullanmaya başladığı tarihte davaya konu fotoğrafların davacıya ait olduğuna dair hiçbir ibare bulunmadığını, dava konusu fotoğrafların eser vasfı taşımadığını, söz konusu fotoğrafların hiçbir özgün niteliğinin bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
UYUŞMAZLIK:
Dava, Eser Sahipliğinden Kaynaklı Mali ve Manevi Hakların İhlali iddialarına ilişkin tecavüzün ref'i, telif tazminatı ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davaya konu 13 adet sakatat fotoğrafının eser mahiyetinde olup olmadığı, davacının eser sahipliği sıfatının bulunup bulunmadığı, davalının, davacıya ait eser sahipliğinden kaynaklı mali ve manevi hakları ihlal eyleminin bulunup bulunmadığı, buna bağlı olarak; eser sahipliğinden kaynaklı mali ve manevi hakların ihlali nedeniyle tecavüzün ref'i, telif tazminatı ve manevi tazminat istemlerinin yerinde olup olmadığı hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dilekçeleri karşılıklı olarak tebliğ edilmiş, tarafların ibraz ettikleri evrak incelenerek dosya arasına alınmış, .... sayılı dosyası iş bu dava dosyası arasına alınmış, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe veya arabuluculuğa teşvik edilmiş, bundan sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, bilirkişi heyetinden maddi vakıalar hakkında rapor aldırılmış, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren .... Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik'in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek yargılamaya katılan taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
İncelenen dosya kapsamına, benimsenen bilirkişi heyeti görüşlerine ve toplanan delillere göre;
.... sayılı dosyasında; davalıya ait işyerinde bilirkişi marifetiyle delil tespiti işleminin icra edildiği, davalıya ait "..." adresinde davaya konu 13 adet sakatat fotoğrafının aynısının, işyerinin ön cephesinde bulunan tabelada umuma arz edildiği tespit edilmiştir.
Dava konusu fotoğrafların eser vasfında olup olmadığı, eser ise davacının eser sahipliği sıfatının bulunup bulunmadığı hususları, dava konusu fotoğrafların çekildiği iddia edilen davacıya ait ... marka fotoğraf makinesi incelenmek suretiyle telif hakkı uzmanı, fotoğrafçılık uzmanı ve bilişim uzmanından oluşan 3 kişilik heyet vasıtasıyla tetkik edilmiştir.
Buna göre; dava konusu fotoğrafların çekiminde, fotoğraf çekimini gerçekleştiren kişinin, çekim esnasında ışık, gölge, konu, kompozisyon, arka plan ve netlik gibi unsurları kullandığı, bu fotoğrafların, fotoğrafçının hayal gücünü ve yaratıcılığını yansıtır nitelikte özgünlük taşıdığı, ayrıca fotoğrafların belli derecede estetik değer içerdiği kanaatine varıldığından, dava konusu fotoğrafların güzel sanat eseri niteliğinde olduğu tespit edilmiştir. Her ne kadar .... sayılı dosyasına sınai mülkiyet uzmanı ... tarafından ibraz edilen 03/12/2021 havale tarihli bilirkişi raporunda; söz konusu fotoğrafların 5846 sayılı Kanun bağlamında "eser" vasfında olmadığı ileri sürülmüşse de, adı geçen bilirkişinin davaya konu fotoğrafçılık alanında uzmanlığının bulunmadığı, davaya konu fotoğrafların eser vasfında olup olmadığı hususunun ancak içinde fotoğrafçılık konusunda uzman teknik kişinin bulunduğu bir inceleme ile değerlendirilebileceği, mahkememizce oluşturulan bilirkişi heyetinde fotoğrafçılık alanında uzman teknik kişi de bulunduğundan, mahkememizce aldırılan teknik bilirkişi raporuna itibar edilmiştir.
Dijital fotoğraf makinesi ile çekilmiş olan bir fotoğraf sadece görüntü (imaj) dosyasından oluşmamaktadır. Fotoğrafın hangi makine, hangi lens, hangi enstantane ve diyafram hızı ile çekildiği gibi bir çok değerli bilgiden de oluşmaktadır. ..., “Değişebilir görüntü dosyası biçimi” anlamına gelir ve dijital fotoğraf makineleri tarafından çekilen görüntülerin içine enstantane, diyafram, pozlama, fotoğraf makinesi markası, modeli gibi teknik bilgilerin gömülmesini sağlayan, bir veri tanımlama standardıdır. ..., çektiğiniz fotoğrafa bu bilgilerin de eklenmesini sağlar. Eklenen bilgiler her çekilen fotoğrafa özel olarak kaydedilir. ... dosyasının içinde ... değeri, perde hızı, kullanılan objektif ve gövde, çekim odak uzaklığı, flaş kullanımı gibi teknik bilgilerin yanında çekim zamanı, copyright bilgisi gibi arşiv için gerekli bilgiler de yer almaktadır. ... çekilen fotoğrafı okumamıza olanak sağlarken aynı zamanda çekimlere ilişkin birçok ipucu ve detayları da vermektedir.
Davacıya ait ... marka fotoğraf makinesi ile yapılan örnek çekim sonrasında sistemde çıkan fotoğraf bilgilerine bilirkişi raporunda yer verilmiştir. Bu kapsamda, örnek fotoğrafta yer alan ... bilgileri incelendiğinde; dava konusu görsellerin ... bilgileri ile uyumlu olduğu görülmüştür. Söz konusu çekim, dava konusu fotoğraflarda yer alan bilgilerin teyidi amaçlı yapılmıştır.
Örnek çekim akabinde dava konusu fotoğrafların, hangi kamera ile ne zaman çekildiği bilgileri davacıya ait ... sayılı bilgisayardan edinilmiş ve söz konusu bilgilere bilirkişi raporunda yer verilmiştir. Bilirkişi raporunda görselleştirildiği üzere; dava konusu fotoğraflardan 11 tanesinin 18 Temmuz 2020 tarihinde, 2 tanesinin ise 9 Ağustos 2020 tarihinde davacı tarafından oluşturulduğu, davalı yanın iddia ettiği; kasaptansiparis.com/urun/kuzu-paca, yilmazsakatat.com/sakatalarimiz, kanaryakasabi.com.tr/sakatat-urunleri, fermaysakatat.com, akbulutet.com/sakatat, kasaptanal.com/sakatat-fiyatlari, ... adreslerinde dava konusu fotoğraflara rastlanmadığı, dolayısıyla, dava konusu fotoğrafları çeken kişinin ve dolayısıyla eser sahibinin, davacı olduğu tespit edilmiştir.
Dava konusu eserler, davacının izni olmaksızın, ... sayılı dosyasında tespitte de yer aldığı üzere davalıya ait tabelanın sağ ve sol köşeleri ile altına konulduğundan davacının çoğaltma hakkının ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
Dava konusu olayda davacının eserleri, davacının izni olmaksızın, davalı tarafından tabelaya konularak sergilenmesinin davacının temsil hakkını ihlal ettiği kanaatine varılmıştır. Zira, bir eserin sergilenmesi, FSEK m.24 hükmünde yer alan göstermek fiili içerisindedir.
Dava konusu olayda, davacının izni olmaksızın, dava konusu eserin tekrar kamuya sunulması nedeniyle davacının umuma arz hakkının ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
Dava konusu olayda yapılan incelemede, davalı tarafından eserin kullanımı sırasında davacı, eser sahibi olarak belirtilmediğinden, davacının FSEK m.15 hükmünde düzenlenen adın belirtilmesi hakkının ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
Dava konusu olayda, davacının eserlerini, kendine ait tabelaya yerleştiren davalı, bu yerleştirme esnasında davacıya ait fotoğraflarda, kesme suretiyle değişiklik yaptığı için davacının FSEK m.16 hükmünde düzenlenen eserde değişiklik yapma hakkını ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.
Davacının eser sahipliğinden kaynaklı mali ve manevi hakları ihlal edildiğinden, davacının FSEK m.68 hükmü uyarınca telif tazminatı ve FSEK m.70 hükmü uyarınca manevi tazminat talep etme hakkını haiz olduğu tespit edilmiştir.
Davacı yanın teli tazminatı istemi FSEK m.68 hükmü uyarınca teknik bilirkişi heyeti marifetiyle belirlenmiştir. Bilirkişi heyetinin yaptığı piyasa araştırması, dava konusu görsellerin niteliği, eser sahibince yapılan katkı, estetik görünümü, eserin beğeni ölçüsü, nitelik ve niceliği de dikkate alınarak; FSEK m.68 çerçevesinde, davacının eser başına 111,75*3= 335,25 TL olmak üzere toplamda 335,25*13=4.358,25 TL telif tazminatı talep edebileceği kanaatine varılmıştır.
Dava konusu görsellerin niteliği, eser sahibince yapılan katkı, estetik görünümü, eserin beğeni ölçüsü, nitelik ve niceliği, davacının ihlal edilen manevi haklarının türleri, yoğunluğu ve 4721 sayılı TMK m.4 hükmünde düzenlenen hak ve nesafet ilkesi de dikkate alınarak; davacının, davalıdan 4.500,00 TL manevi tazminat isteminde bulunabileceği kanaatine varılmıştır.
Haksız fiil tarihi 24/11/2021 olarak tespit edildiğinden belirlenen telif tazminatı ve manevi tazminat istemlerine, davacı yanın ıslah dilekçesi de nazara alınarak, bu tarihlerden itibaren avans faizi uygulanmıştır.
Yukarıda izah edilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile;

Davalı tarafından gerçekleştirilen tecavüz eylemlerinin REF'ine,

4.358,25 TL telif tazminatının 24/11/2021 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,

4.500,00 TL manevi tazminatın 24/11/2021 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemin REDDİNE,
2-Davacının peşin, tamamlama ve ıslah ile yatırdığı 273,68 TL harcın mahsubu ile alınması gereken 331,43 TL bakiye karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydedilmesine,
3-Davacının eser sahipliğinden kaynaklı mali-manevi haklara tecavüzün ref'i istemi bakımından; davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı telif tazminatı istemi bakımından kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden; karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 ve m.13 hükmü gereği hesaplanan 4.358,25 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı manevi tazminat istemi bakımından kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden; karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3, m.10 ve m.13 hükümleri gereği hesaplanan 4.500,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Manevi tazminat isteminin kısmen reddi bakımından davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden; karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3, m.10 ve m.13 hükmü gereği hesaplanan 4.500,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davanın kabul ret oranının %62 olarak kabulüne,
8-Harcın davanın yalnızca kabul edilen kesimi üzerinden alınması sebebi ile davacının peşin, tamamlama ve ıslah ile yatırdığı ve karar ve ilam harcı olarak tahsil edilen 273,68 TL harcın tamamının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yapılan 80,70 TL başvurma harcı, 11,50 TL vekalet harcı, 2.250,00 TL bilirkişi ücreti, 177,75 TL posta-müzekkere masrafı, ... sayılı dosyasından sarf edilen 941,50 TL delil tespiti masrafı masrafı olmak üzere toplam 3.461,45 TL yargılama giderinin %62 si olan 2.146,10 TL'sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye 1.315,35 TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
10-Davalı tarafından yapılan 11,50 TL vekalet harç sarfiyatına ilişkin yargılama giderinin % 38'i olan 4,37 TL'nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiye 7,13 TL yargılama giderinin davalı üzerinde bırakılmasına,
11-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A-13 ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca 1.560,00 TL arabulucu ücretinin %62'si olan 967,20 TL'nin davalıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
12-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A-13 ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca 1.560,00 TL arabulucu ücretinin %38'i olan 592,80 TL'nin davacıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
13-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa re'sen iadesine,
Dair, Davacı vekilinin ve Davalı vekilinin yüzüne karşı, HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde ... Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.13/01/2023

Katip...

E-imza

Hakim...

E-imza