ANKARA 5. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/352 Esas - 2023/191
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/352 Esas
KARAR NO : 2023/191

DAVA : Marka (Markanın Kullanılmama Nedeni İle Kısmen İptali)
DAVA TARİHİ : 23/09/2022
KARAR TARİHİ : 12/04/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 13/04/2023
Mahkememizde görülmekte bulunan Marka (Markanın Kullanılmama Nedeni İle Kısmen İptali) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 23/09/2022 tarihli dava ve 21/11/2022 tarihli replik dilekçelerinde özetle; Davacının 80 yılı aşkın bir süredir sağlık temizlik, kozmetik ve gıda güvenliği konularında hizmet veren dünya çapında lider bir firma olduğunu, davacının ürünlerinin ülkemiz de dahil olmak üzere dünyanın 170 ülkesinde satışa sunulduğunu, davacının çok sayıda markasının yanı sıra temizlik sektöründe kullanılmak üzere ürettiği ve tüm dünyada satışa sunduğu “...” markasını kullandığını, davacının bu markanın gerçek hak sahibi olduğunu, bu markanın ... nezdinde de davacının kardeş şirketi olan .... adına 11.04.1998 tarihinde ... sayı tahtında tescil ettirilmiş olduğunu, ancak bu markanın süresi içerisinde yenilenmediğinden 2018 yılında hükümden düştüğünü, davacının 03. Sınıfa giren emtialarda bu markayı tekrardan tescil ettirmek üzere ... nezdinde dosyaladığı ... başvuru sayılı markanın tescil edilmek üzere ilanına davalının huzurda dava konusu edilen markasını mesnet göstererek dosyaladığı itirazları üzerine davacının marka başvurusunun ... tarafından bütünüyle reddedildiğini, halbuki davalının söz konusu markasını tescili kapsamına giren 03 ve 05. Sınıflardaki emtiaların çoğunluğunda kullanmadığını, davalının “...” markasını sadece 05. Sınıfa giren gıda takviyelerinde kullandığını, dava konusu edilen markanın 19.01.2016 olan tescil tarihi üzerinden 5 yılı aşkın bir süre geçtiğinden davalının bu markasını kullanma zorunluluğu olduğunu, ayrıca davalının markasının kullanmama nedeniyle iptale konu edilebileceği ilk tarihten itibaren, yani geçmişe etkili olarak iptalinin gerektiğini, “kullanmama” halinin ispatı çoğu zaman mümkün olamayacağından markasını kullandığını ispat külfetinin davalının üzerinde olduğunu, davalının 03. Sınıfta kullanmadığı markasına dayalı olarak davacının önceki tarihlerde tescile bağlanmış ancak yenilenmeme nedeniyle hükümden düşmüş olan markasının tekrardan tescili yönünde yaptığı başvuruyu engellemiş olması nedeniyle davacının huzurdaki davayı açmada hukuki yararının bulunduğunu, ayrıca davalının iddialarının aksine davacının ... sayılı “...” marka başvurusunu dosyaladığı 05.05.2020 tarihinde davalı şirketin yayına itirazına gerekçe gösterdiği 19.01.2016 tarihli ve ... sayı ile tescilli “...” markasının henüz kullanmama def’ine muhatap olamayacağını, böyle bir def’inin ... nezdinde ileri sürülmemiş olmasının davacının huzurdaki davayı açmasını usulen engelleyen bir durumunun da bulunmadığını, davalının dava konusu markasını huzurdaki davanın kapsamı dışında tutulan gıda takviyelerinde kullandığı yönündeki iddialarının da markanın tescilli olduğu diğer emtialar yönünden korunmasını gerektirecek bir durum yaratmadığını iddia ederek, davalı adına tescilli ... sayılı markanın tescili kapsamına giren, 03. Sınıftaki; “Ağartma ve temizlik amaçlı maddeler: deterjanlar, çamaşır suları, çamaşır yumuşatıcıları, leke çıkarıcılar, bulaşık yıkama maddeleri. Parfümeri; kozmetik ürünleri, kişisel kullanım amaçlı koku vericiler (insan ve hayvanlar için deodorantlar dahil). Sabunlar. Diş bakımı ürünleri: diş macunları, diş parlatma ve beyazlatma maddeleri, tıbbi amaçlı olmayan ağız gargaraları. Aşındırıcı ürünler: zımpara bezleri, zımpara kağıtları, ponza taşları, aşındırıcı pastalar. Deri, vinil, metal ve ahşap için parlatma ve bakım ürünleri: cilalar, bakım kremleri, cilalama amaçlı vaks.” ve 05. Sınıftaki; “İnsan ve hayvan sağlığı için ilaçlar, tıbbi ve veterinerlik amaçlı kimyasal ürünler, tıbbi ve veterinerlik amaçlı kimyasal reaktif maddeler. Zayıflama amaçlı tıbbi müstahzarlar; bebek mamaları; tıbbi amaçlı bitkiler ve tıbbi amaçlı bitkisel içecekler. Diş hekimliği için ürünler (aletler/cihazlar hariç): diş dolgu maddeleri, diş kalıbı alma maddeleri, protez ve yapay diş yapıştırma ve tamir maddeleri. Hijyen sağlayıcı ürünler: pedler, tamponlar, tıbbi amaçlı yakılar, pansuman malzemeleri, kağıt ve tekstilden mamul çocuk bezleri. Zararlı bitkileri, hayvanları ve mantarları imha edici maddeler. İnsan ve hayvanlar için olanlar hariç deodorantlar, havayı tazeleyici kokular. Dezenfektanlar, antiseptikler (mikrop öldürücüler), tıbbi amaçlı deterjanlar” bakımından kullanmama sebebiyle kısmen iptalini talep ve dava etmiştir.
C E V A P :
Davalı vekili 29/10/2022 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Davalının 30 yıldır sağlık endüstrisi sektöründe faaliyet gösteren, ülkemizde bulunmayan çok önemli ilaçlara imal ruhsatı alarak hastaların erişimine sunma konusunda sektöre önemli katkıları olan bir firma olduğunu, "..." markalı alkali mineral sitrat, koenzim Q10 ve D vitamini içeren ürünlerini yaygın bir kullanıma eriştirerek idrar alkalizasyonu, rekürrens oranının azaltılması gibi amaçlara hizmet ettiğini ve geniş bir kitleye hitap eder hale geldiğini, davacının ... nezdinde davalının dosyalamış olduğu itirazlara karşı bir aylık yasal süresi içerisinde kullanım ispatı talebinde bulunmamış olmasına rağmen, iyiniyet ve dürüstlük kurallarına aykırı olarak huzurdaki davayı ikame etmiş olduğunu, kaldı ki bir markanın kullanılmadığı mal veya hizmetler tespit edilirken sınırlandırmanın makul ölçekte tutulması gerektiğini, zira ... ’nın, markanın sadece belirli ürünlerde kullanılmasının o sınıfın tamamı bakımından kullanma sayılıp sayılamayacağını değerlendirirken, tescilli sınıfın kapsamının geniş ya da dar olmasına göre farklı kararlar vermekte olduğunu, eğer markanın tescil edildiği sınıf zaten yeterince dar ve belirli şekilde ifade edilmiş ise bu durumda markanın bu sınıfta kullanıldığından bahsedebilmek için dar kapsamdaki mal veya hizmetlerin tamamını kapsayacak şekilde kullanıldığının ispatının yeterli olduğunu, davalının "..." markasının tescilli olduğu her iki marka sınıfı dahilinde de kullanılmakta olduğunu, zaten 05. Sınıfın kapsamının darlığının da somut uyuşmazlıkta dikkate alınması gerektiğini ileri sürerek, davanın reddini talep etmiştir.
UYUŞMAZLIK:
Dava, 6769 sayılı Kanun Geçici 4.madde, m.26 ve m.9 hükümlerine göre açılan markanın kullanılmaması nedeniyle kısmen iptali istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davacının dava yolu ile markanın kullanmama nedeni ile iptali isteminde bulunup bulunamayacağı, davalıya ait ... sayılı markanın tescili kapsamında yer alan "3.SINIF:Ağartma ve temizlik amaçlı maddeler: deterjanlar, çamaşır suları, çamaşır yumuşatıcıları, leke çıkarıcılar, bulaşık yıkama maddeleri. Parfümeri; kozmetik ürünleri, kişisel kullanım amaçlı koku vericiler (insan ve hayvanlar için deodorantlar dahil). Sabunlar. Diş bakımı ürünleri: diş macunları, diş parlatma ve beyazlatma maddeleri, tıbbi amaçlı olmayan ağız gargaraları. Aşındırıcı ürünler: zımpara bezleri, zımpara kağıtları, ponza taşları, aşındırıcı pastalar. Deri, vinil, metal ve ahşap için parlatma ve bakım ürünleri: cilalar, bakım kremleri, cilalama amaçlı vaks. 5.SINIF:İnsan ve hayvan sağlığı için ilaçlar, tıbbi ve veterinerlik amaçlı kimyasal ürünler, tıbbi ve veterinerlik amaçlı kimyasal reaktif maddeler. Zayıflama amaçlı tıbbi müstahzarlar; bebek mamaları; tıbbi amaçlı bitkiler ve tıbbi amaçlı bitkisel içecekler. Diş hekimliği için ürünler (aletler/cihazlar hariç) : diş dolgu maddeleri, diş kalıbı alma maddeleri, protez ve yapay diş yapıştırma ve tamir maddeleri. Hijyen sağlayıcı ürünler: pedler, tamponlar, tıbbi amaçlı yakılar, pansuman malzemeleri, kağıt ve tekstilden mamul çocuk bezleri. Zararlı bitkileri, hayvanları ve mantarları imha edici maddeler. İnsan ve hayvanlar için olanlar hariç deodorantlar, havayı tazeleyici kokular. Dezenfektanlar, antiseptikler (mikrop öldürücüler), tıbbi amaçlı deterjanlar." emtiaları bakımından markanın tescil edildiği tarih olan 19/01/2016 tarihinden itibaren 5 yıllık süre içinde ciddi surette kullanılıp kullanılmadığı, söz konusu markanın yukarıda belirtilen emtialar bakımından kullanılmama nedeniyle iptali koşulunun oluşup oluşmadığı, oluştuysa iptal hükmünün hangi tarihten itibaren hüküm ve sonuçlarını doğuracağı hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, marka tescil ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, bilirkişi heyetinden maddi vakıalara ilişkin rapor alınmış, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren .... Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik'in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
6769 sayılı SMK m.9 hükmüne göre; Tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde haklı bir sebep olmadan tescil edildiği mal veya hizmetler bakımından marka sahibi tarafından ...’de ciddi biçimde kullanılmayan ya da kullanımına beş yıl kesintisiz ara verilen markanın iptaline karar verilir.
Aşağıda belirtilen durumlar da birinci fıkra anlamında markayı kullanma kabul edilir:
a) Markanın ayırt edici karakteri değiştirilmeden farklı unsurlarla kullanılması.
b) Markanın sadece ihracat amacıyla mal veya ambalajlarında kullanılması.
Markanın, marka sahibinin izni ile kullanılması da marka sahibi tarafından kullanım olarak kabul edilir.
SMK m.26/1-a hükmüne göre; 9 uncu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hâllerin mevcut olması halinde ... tarafından markanın iptaline karar verillir.
SMK m.27/2 hükmüne göre; 26 ncı madde gereğince markanın iptaline karar verilmesi hâlinde ise bu karar, iptal talebinin Kuruma sunulduğu tarihten itibaren etkilidir. Ancak talep üzerine, iptal hâllerinin daha önceki bir tarihte doğmuş olması hâlinde iptal kararının bu tarihten itibaren etkili olacağına karar verilebilir.
SMK Geçici 4.madde hükmüne göre; 26 ncı madde hükmü yürürlüğe girene kadar, iptal yetkisi, anılan maddedeki usul ve esaslara göre mahkemeler tarafından kullanılır.
SMK m.192/1-a hükmü uyarınca, dava tarihi itibariyle SMK m.26 hükmü henüz yürürlüğe girmediğinden, markanın kullanmama nedeniyle iptali istemleri SMK Geçici 4.madde hükmüne göre mahkemelerce değerlendirilecektir.
Belirtilen nedenlerle eldeki davayı görmeye kanunen mahkememiz görevlidir.
Dava, davalı markasının kullanılmama sebebiyle kısmen iptali istemine ilişkindir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu'nun 9/1.maddesinde yer alan “Tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde haklı bir sebep olmadan tescil edildiği mal veya hizmetler bakımından marka sahibi tarafından ...’de ciddi biçimde kullanılmayan ya da kullanımına beş yıl kesintisiz ara verilen markanın iptaline karar verilir” şeklindeki düzenleme ile kanun koyucunun ...'ni kullanılmayan markalardan arındırma amacını güttüğü anlaşılmaktadır. Anılan yasal düzenlemeden önce, mülga 556 sayılı Marka KHK’nın 42/1-c ve 14.maddesinde de en az beş yıldır kullanılmayan markaların, hükümsüzlük/iptal davaları ile sona erdirilmesinin hedeflendiği anlaşılmaktadır. Mülga 556 sayılı KHK henüz yürürlükte iken, 42/1-c maddesinin ...’nin 09.04.2014 ve .... sayılı, 14.maddesinin ise 14.12.2016 tarih ve ... sayılı kararıyla iptal edildiği, ikincisinin Resmi Gazete’de yayın tarihinin 06.01.2017 olduğu ve bu tarih itibariyle kullanmama nedeniyle hükümsüzlük/iptal davalarına ilişkin mülga KHK’da yer alan yasal dayanak ortadan kalkmış ise de markanın son beş yıllık süre içerisinde kullanılmaması bu tarihten önce ... tarafından kabul edilen 22.12.2016 tarihli 6769 sayılı SMK’nın 9, 19, 25, 26 ve 27.maddelerinde, iptal ve def’i sebebi olarak kabul edilmiştir. Kural olarak kanunlar geriye yürümez ve ileriye etkili olarak sonuç doğurur ise de, ...’nin geçmişe etkili olacak şekilde kanun çıkarmasına da bir engel bulunmamaktadır. Her ne kadar 6769 sayılı SMK’da kullanmama nedeniyle iptal ve def’i haklarını düzenleyen Kanun maddelerinin yürürlük tarihi konusunda özel bir düzenleme yapılmadığı için Resmi Gazete'de yayını tarihi itibariyle yürürlüğe girdiği anlaşılmakta ise de, Kanunun Resmi Gazetede yayın tarihinin 10.01.2017, kabul tarihinin ise 22.12.2016 olduğu dikkate alındığında, mülga 556 sayılı Marka KHK’nın 14.maddesinin iptaline dair ... kararının 06.01.2017 tarihinde ....’de yayınlanması ve bu tarihte yürürlüğe girmesi nedeniyle, 14.maddenin bu tarihe kadar hukuki varlığını sürdürüyor olması karşısında, SMK’nin kabul tarihi konusunda kanun koyucunun iradesi 22.16.2016 tarihinde ortaya çıktığından, Kanun Koyucunun asıl amacının geçmişe etkili olacak şekilde kullanmama sebebiyle markanın iptalini öngördüğünün kabulünün gerektiği, Kanunun kabulünden sonra ve henüz yürürlüğe girmesinden önce, yürürlük konusunda öngörülemeyen ... kararı ile ortaya çıkan kanun boşluğunun bu şekilde doldurulması gerektiği kabul edilmelidir. (...)
Tarafların iddia ve savunmaları, marka tescil belgeleri, taraflarca ibraz edilen deliller, davalıya ait ticari defterler üzerinde yapılan inceleme sonucu ibraz edilen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre;
Davacının eldeki davayı açarken dürüstlük kurallarına aykırı davranmadığı, iş bu davanın açılmasında hukuki yararın mevcut olduğu tespit edilmiştir.
Davalının ... sayılı "..." ibareli markasının 19.01.2016 tarihinde tescil edildiği, iş bu tescil tarihi ile dava tarihi arasında beş yılı aşkın süre bulunduğu, dolayısıyla, davalının söz konusu markasını tescilli olduğu ve iş bu davaya konu edilen emtialar bakımından kullanma külfeti altında olduğu tespit edilmiştir.
Davalının 19.01.2016-23.09.2022 dönemine ilişkin ticari defterleri ile bu defterlerin dayanağını oluşturan alış/satış faturaları, makbuzlar, davalının satış hasılatları ve tanıtım evrakları gözden geçirilmiş olup, davalının “...” markası altında bahsi geçen dönemde “...” içeren “takviye edici gıda” ürünlerinin üretimini, satışını ve pazarlamasını gerçekleştirdiği tespit edilmiştir.
Davalının dava dosyasına sunduğu deliller ve yerinde incelemede tespit edilen bulgulara göre; davalının "..." görselli markasının, davalı tarafından, ... sınırları içerisinde, tesciline uygun olarak, 19.01.2016-23.09.2022 tarihleri aralığında, markasal hüviyette ve ciddi bir pazar payı oluşturacak biçimde “takviye edici gıda” emtialarında kullanıldığının yeterli nitelikte, nicelikte ve içerikte delil ile tevsik edilebildiği değerlendirilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki; davalı yanın markasını kullandığını ispatladığı "takviye edici gıda" emtiaları iş bu davanın konusu dışında tutulmuştur. Başka bir deyişle; davacı yan, davaya konu markanın "takviye edici gıda" emtialarına karşılık gelen “tıbbi ve veterinerlik amaçlı kullanıma uygun diyetetik maddeler; diyet takviyeleri, gıda (besin) takviyeleri” emtiaları bakımından iptal talebinde bulunmamıştır.
Ancak; dava konusu edilen markanın kapsamına giren, 03 ve 05. Sınıftaki, “tıbbi ve veterinerlik amaçlı kullanıma uygun diyetetik maddeler; diyet takviyeleri, gıda (besin) takviyeleri” haricinde kalan emtialar yönünden davalıya ait markanın kullanıldığına ilişkin herhangi bir delilin de ortaya konulmadığı tespit edilmiştir. Davalının markasını kullandığını tevsik edebildiği emtialar, markanın tescili kapsamına giren sadece “tıbbi ve veterinerlik amaçlı kullanıma uygun diyetetik maddeler; diyet takviyeleri, gıda (besin) takviyeleri” emtiaları ile örtüştüğünden, davalının dava konusu edilen markasının tescili kapsamına giren bu emtialar dışında kalan emtialar yönünden kullanmama nedeniyle markanın iptali koşullarının oluştuğu, iptal koşulunun oluştuğu ilk tarihin; tescil tarihinden itibaren beş yıllık sürenin bitimini müteakip ilk gün olan; 20/01/2021 tarihi olduğu anlaşıldığından, davanın kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın KABULÜ ile; davalıya ait ... sayılı markanın tescili kapsamında yer alan "3.SINIF:Ağartma ve temizlik amaçlı maddeler: deterjanlar, çamaşır suları, çamaşır yumuşatıcıları, leke çıkarıcılar, bulaşık yıkama maddeleri. Parfümeri; kozmetik ürünleri, kişisel kullanım amaçlı koku vericiler (insan ve hayvanlar için deodorantlar dahil). Sabunlar. Diş bakımı ürünleri: diş macunları, diş parlatma ve beyazlatma maddeleri, tıbbi amaçlı olmayan ağız gargaraları. Aşındırıcı ürünler: zımpara bezleri, zımpara kağıtları, ponza taşları, aşındırıcı pastalar. Deri, vinil, metal ve ahşap için parlatma ve bakım ürünleri: cilalar, bakım kremleri, cilalama amaçlı vaks. 5.SINIF:İnsan ve hayvan sağlığı için ilaçlar, tıbbi ve veterinerlik amaçlı kimyasal ürünler, tıbbi ve veterinerlik amaçlı kimyasal reaktif maddeler. Zayıflama amaçlı tıbbi müstahzarlar; bebek mamaları; tıbbi amaçlı bitkiler ve tıbbi amaçlı bitkisel içecekler. Diş hekimliği için ürünler (aletler/cihazlar hariç) : diş dolgu maddeleri, diş kalıbı alma maddeleri, protez ve yapay diş yapıştırma ve tamir maddeleri. Hijyen sağlayıcı ürünler: pedler, tamponlar, tıbbi amaçlı yakılar, pansuman malzemeleri, kağıt ve tekstilden mamul çocuk bezleri. Zararlı bitkileri, hayvanları ve mantarları imha edici maddeler. İnsan ve hayvanlar için olanlar hariç deodorantlar, havayı tazeleyici kokular. Dezenfektanlar, antiseptikler (mikrop öldürücüler), tıbbi amaçlı deterjanlar." emtiaları bakımından 20/01/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kullanılmaması nedeniyle KISMEN İPTALİNE ve SİCİLDEN TERKİNİNE,
2-6769 sayılı SMK Geçici m.4/3 hükmü gereği karar kesinleştiğinde bir örneğinin re'sen ...'e gönderilmesine,

3-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 179,90 TL maktu karar ve ilam harcından peşin alınan 80,70 TL'nin düşümü ile bakiye kalan 99,20 TL'nin davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
4-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 80,70 TL peşin harç, 80,70 başvurma harcı, 11,50 TL vekalet harcı, 45,42 TL dosya kapağı masrafı, 291,00 TL posta-tebligat masrafı olmak üzere toplam 509,32 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı tarafından yapılan 4.500,00 TL bilirkişi ücreti, 37,10 TL vekalet harç sarfiyatına ilişkin olmak üzere toplam 4.537,10 TL yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
7-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa resen iadesine,
Dair, Davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda, HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde ... Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.12/04/2023

Katip ....
E-imza

Hakim ...
E-imza