ANKARA 5. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/303 Esas
KARAR NO : 2023/2

DAVA : Kurum Kararının İptali
DAVA TARİHİ : 28/07/2022
KARAR TARİHİ : 04/01/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 27/01/2023
Mahkememizde görülmekte bulunan Kurum Kararının İptali davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 28/07/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; ...'deki ... yayma hakları müvekkili şirkete ait olan; yazar ...’in (...) isimli eserine ilişkin olarak gerekli tüm belgeleri sunarak bandrol talebinde bulunmuş olduklarını, ... bu taleplerini 17.6.2021 tarihli yazısı ile reddetmiş olduğunu, ... bu işlemine karşı idare mahkemesine başvurulmuş olduğunu, idare mahkemesinin adli yargı yerlerini görevli görerek davanın usulden reddine karar verdiğini, verilen bu karara karşı istinaf yoluna başvurulmuşsa da ...'nin bu başvurunun reddine karar verdiğini, idari yargı kararının kesinleşmesi nedeniyle adli yargıda dava açıldığını, kanunun amir hükmüne rağmen bandrol vermeme, kanuna aykırılık yanında ayrıca ...’nın 27. Maddesi gereği bilim ve sanat özgürlüğüne aykırı olduğunu, temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasının istisnai olduğunu, temel hak ve özgürlüklerin kanundan alınmayan bir yetki veya bir mahkeme kararı olmaksızın kısıtlanamayacağını, bandrol verilmemesi işleminin, ... 10.maddede belirtilen ifade özgürlüğünün kısıtlanması anlamını taşıdığını beyanla; ..., 17.06.2021 tarihli ve ... sayılı bandrol vermeme kararının iptalini, yönetmelik gereğince ilgili evraklarını sundukları ... isimli eser ile ilgili olarak bandrol verilmesini, yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin davalı idare uhdesinde bırakılmasını talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili 14/09/2022 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; Davacı tarafından ... ilgili birimi ...'nün 17/06/2021 tarihli ve ... sayılı işleminin iptali ve eserle ilgili bandrol verilmesi istemiyle ... aleyhine açılan iş bu davanın hukuki mesnetten yoksun olduğunu, davacı tarafından dava dilekçesinin "konu" ve "sonuç ve istem" kısımlarında açıkça ... 17.06.2021 tarihli ... sayılı işleminin iptali istenmekte olup ... iptal davası açılamayacağının tartışmasız olduğunu, 5846 sayılı ... m.66 ve devamında iş bu kanun kapsamında açılabilecek davalar sayılmakta olup bu davalar arasında iptal davası bulunmadığını, aynı şekilde Hukuk Muhakemeleri Kanununda da iptal davasına yer verilmemekte olduğunu, bu itibarla davacı tarafından dava konusu iptal olarak belirlenmiş iken söz konusu davanın ... Mahkemesinde görülebilmesinin hukuken mümkün olmadığını, iptali talep edilen müvekkil işlemi, yazarı ... olan "..." isimleri eserlere ilişkin bandrol başvurusunun anılan eserler bakımından üçüncü bir (....) kişinin münhasıran hak sahibi olduğu gerekçesiyle reddedilmesine ilişkin olduğunu, özetle hak sahiplerinin korunması ve hak ihlallerinin önüne geçilmesi bandrol sisteminin varlık sebebiyken bandrol başvurularının ... kayıtları incelenmeksizin kabul edilmesi talebine dayanan davanın reddini talep etmiştir.
UYUŞMAZLIK:
Eldeki dava ilk olarak .... Mahkemesi nezdinde açılmış olup, .... sayılı karar ile; "Davanın ... açıldığı ve dosyanın sehven mahkememize tevzi edildiği anlaşılmakla, dava dosyasının ... tevzi edilmek üzere ... tevdi yönünde gönderme kararı vermek gerekmiştir.
(III) HÜKÜM SONUCU, YARGILAMA GİDERLERİ VE KANUN YOLU:
(1) Dava dosyasının kül halinde ... Mahkemesine tevzi için GÖNDERİLMESİNE,
(2)Yargılama giderleri, harç, vekalet ücreti ve sair hususlarda .... Mahkemesince karar verilmesine,
(3) İş bu davadaki usul işlemlerinin .... esas alınacak dosyada devamına,
(4) Mahkememiz esasının gönderme nedeniyle bu şekilde kapatılmasına," şeklinde karar verilmiştir.
Gönderme kararı üzerine, dava dosyası, Hukuk Mahkemeleri Tevzi Bürosu aracılığıyla mahkememize gönderilmiş olup, yukarıda yazılı esasa kaydı yapılmış, taraflara duruşma davetiyesi çıkartılarak yargılama yürütülmüştür.
Dava, 5846 sayılı ... m.81/2 hükmü uyarınca davacı yanın bandrol verilmesi talebinin reddine ilişkin davalı kurum kararının iptali isteminden ibaretttir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Yargı yolunun caiz olup olmadığı, davalı kurumun tesis ettiği 17/06/2021 tarih ... sayılı bandrol talebinin reddine ilişkin kararın hukuka uygun olup olmadığı, davalı eyleminin FSEK m.81 ve bağlı yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.

Davanın açılmasını müteakip tarafların dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmuş, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ... Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik'in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Tarafların iddia ve savunmaları, ibraz ettikleri deliller ve tüm dosya kapsamına göre:
5846 sayılı Kanun m.76/1 hükmüne göre; Bu Kanunun düzenlediği hukuki ilişkilerden doğan dava ve işler ile bu Kanundan kaynaklanan ceza davalarında görevli mahkeme, Sınai Mülkiyet Kanununun 156 ncı maddesinin birinci fıkrasında belirtilen mahkemelerdir.
6769 sayılı SMK m.156/1 hükmünde belirtilen mahkemeler; fikri ve sınai haklar mahkemeleridir. Eldeki uyuşmazlık 5846 sayılı FSEK m.81/2 hükmünden kaynaklandığına göre, eldeki davayı görmeye genel olarak adli yargı mercilerinin, özel olarak ise fikri ve sınai haklar hukuk mahkemelerinin görevli olduğu kanaatine varıldığından davalı yanın bu hususa ilişkin usuli itirazlarının reddine karar verilerek işin esasının incelenmesine geçilmiştir.
5846 sayılı FSEK m.81/1 ve 2 hükümlerine göre; Musiki ve sinema eserlerinin çoğaltılmış nüshaları ile süreli olmayan yayınlara bandrol yapıştırılması zorunludur. Ayrıca, kolay kopyalanmaya müsait diğer eserlerin çoğaltılmış nüshalarına da eser veya hak sahibinin talebi üzerine bandrol yapıştırılması zorunludur. ... bastırılır ve satılır. ... belirlenen satış fiyatı üzerinden meslek birlikleri aracılığı ile de bandrol satışı yapılabilir. Bandrol alınabilmesi için, bandrol talebinde bulunanın yasal hak sahibi olduğunu beyan eden bir taahhütnameyi doldurması zorunludur. ... tespit edilen diğer evrak ve belgelerle birlikte başvuru yapılır. ..., bu başvuru üzerine başka bir işleme gerek kalmaksızın on iş günü içinde bandrol vermek mecburiyetindedir. Beyana müstenit yapılan bu işlemlerden ... sorumlu tutulamaz.
5846 sayılı FSEK m.81/1 ve 2 hükümlerine göre; ...'nca bandrol verilmesi işlemi, talep edenin yasal hak sahibi olduğunu beyan eden taahhütnameyi ... sunmasına bağlıdır. Başka bir deyişle; Kanun koyucu, bandrol verilmesi işlemini, talep edenin gerçek anlamda hak sahibi olduğunu ispat etmesi koşuluna bağlamamıştır. Nitekim kanun metni; ..., bandrol başvurusu üzerine başka bir işleme gerek kalmaksızın on iş günü içinde bandrol vermek mecburiyetinde olduğunu açıkça ifade etmiştir. ... talep üzerine bandrol verilmesi işleminin, ..., talep edenin gerçek anlamda hak sahibi kişi veya kurum olduğunu belirleme gibi bir görevinin olmadığını ortaya koyan Kanun maddesi 81.maddenin 2.fıkrasının son cümlesidir. Bu cümlede açıkça; beyana müstenit yapılan bu işlemlerden ... sorumlu tutulamayacağı ifade edilmiştir.
Belirtilen açıklamalar ışığında somut olayda yapılan incelemede; Davacının vekili aracılığıyla 08/06/2021 tanzim tarihli dilekçe ile davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı ...'ne müracaatta bulunduğu, yazar ...'in ... isimli eserlere ilişkin olarak bandrol verilmesi talebinde bulunduğu, dilekçe ekinde bandrol talep edilen kitaplara ilişkin olarak söz konusu eserden kaynaklı hak sahibi ile yapılan sözleşme örneğini sunduğu, sözleşmenin ... tercümesinin dava dilekçesi ekinde UYAP ortamında mahkememize ibraz edildiği, söz konusu sözleşme incelendiğinde; 20/11/2020 tarihinden itibaren 7 yıl süre ile yazar ...'in ... isimli eserlerin davacı tarafından ... dilinde çoğaltılıp yayılması hususunda davacı yana inhisari lisans verildiği tespit edilmiştir.
Davacı yan 20/11/2020 tarihli sözleşmeyi de bandrol talep başvurusuna eklemekle, dava konusu yapılan .... isimli eser bakımından söz konusu eseri çoğaltıp yayma hususunda yasal hak sahibi olduğunu taahhüt etme yükümlülüğünü yerine getirmiştir.
Davalı kurum, bandrol verilme talebinin reddine ilişkin gerekçe olarak; dava konusu ... isimli esere ilişkin olarak otomasyon sisteminde yapılan araştırmada dava dışı ... ile akdedilmiş süre bakımından geçerli 05.10.2017 tarihli münhasır mali hak devir sözleşmesinin sona erdiğine dair belirtilen bilgi/belgelerin bulunmaması halinde başka yayınevlerince gerçekleştirilecek bandrol taleplerinin karşılanmasının bu aşamada mümkün olmadığı hususlarına gerekçe olarak göstermiştir.
Dava dosyası içinde mevcut; ....Noterliği'nin 30/09/2019 tarih ... yevmiye numaralı dava dışı ... Tic. Ltd. Şti tarafından dava dışı ... Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi'ne çekilen ve içinde dava konusu ... isimli eserin de bulunduğu birtakım eserlere ilişkin olarak, eser hak sahibi ile yapılan sözleşmelerin 30/09/2019 tarihi itibariyle feshedildiğine ilişkin ihtarnameden bağımsız olmak üzere, ister dava dışı ... ile yapılan söz konusu sözleşmeler usulüne uygun olarak feshedilmiş olsun, isterse usulüne uygun olarak feshedilmemiş olsun, söz konusu olgu; 5846 sayılı FSEK m.81/2 hükmü bağlamında davacının davalı kuruma bandrol talep müracaatında bulunurken red sebebi teşkil edemez. Zira; 5846 sayılı Kanun, davalı kuruma, bandrol talep eden kimsenin eser sahibi veya eserden kaynaklı mali hakları kullanma yetkisini haiz mutlak kimse olduğunu araştırmak gibi bir görev vermemiştir. Ayrıca gerek davacı ile dava konusu eser hak sahibi arasında yapılan sözleşme, gerekse dava dışı ... ile dava konusu eser hak sahibi arasında yapılan sözleşme; ancak sözleşme tarafları arasında hüküm ve sonuçlarını doğuran, bu nedenle sözleşme tarafına mutlak hak sağlamayan, tam aksine sözleşme tarafına nispi hak sağlayan özel hukuk muameleleridir. Bu bakımdan; davalı kurumun sözleşmelerin nispiliği ilkesine aykırılık oluşturacak şekilde, salt dava dışı ... ile dava konusu eser hak sahibi arasında münhasır lisans sözleşmesi bulunduğundan bahisle davacının bandrol verme talebinin reddine karar vermesi hukuka uygun değildir. Zira; davacı yan, 5846 sayılı FSEK m.81/2 hükmü bağlamında dava konusu ... isimli esere ilişkin olarak ... dilinde çoğaltma ve yayma hususunda yasal hak sahibi olduğunu beyan eden bir taahhütnameyi doldurma yükümlülüğünü yerine getirdiği tespit edilmiştir. Bu nedenle davalının tesis ettiği 17/06/2021 tarih ... sayılı, davacının ... isimli esere ilişkin bandrol verilmesi talebinin reddine dair idari işlemin hukuka uygun olmadığı anlaşıldığından iptaline karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın KABULÜ ile; davalının tesis ettiği 17/06/2021 tarih ... sayılı, davacının ... isimli esere ilişkin bandrol verilmesi talebinin reddine dair idari işlemin İPTALİNE,

2-Davalı idare Harçlar Kanunu m.13/1-j hükmü uyarınca harçtan muaf olduğundan karar ve ilam harcı alınmasına yer olmadığına, davacı tarafından peşin yatırılan 80,70 TL harcın talebi halinde davacıya iade edilmesine,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 221,00 TL posta- tebligat masrafı olmak üzere toplam 221,00 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa resen iadesine,
Dair, Davacı vekilinin ve Davalı vekilinin yüzüne karşı, HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde ... Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.04/01/2023

Katip ...
E-imza

Hakim ...
E-imza