ANKARA 3. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ... 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
...
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/448
KARAR NO : 2023/146

HAKİM : ... ...
KATİP : ... ...

DAVACI : ... - (T.C:...)
VEKİLİ : Av. ... -....

DAVALI : 1- ... - (T.C.:...) ...
Av. ... - ...
: 2- ... - ...
Av. ....

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali)
DAVA TARİHİ : 03/11/2022
KARAR TARİHİ : 13/04/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 13/04/2023
DAVA:
Davacı vekilli 03/11/2022 harç tarihli dava dilekçesi ve beyanlarında özetle; müvekkilinin ... sayılı tasarımların sahibi olduğu, davalı şirketin müvekkili tasarımları ile benzer ... nolu tasarımlarının tescil başvurusuna karşı 27/04/2022 tarihinde itirazda bulunulduğunu, itirazın ... ... ... sayılı kararı ile itirazın reddine karar verildiğini, oysa en büyük gelir kaynağının ... gibi uluslararası geniş kullanıcı kitlesine sahip yüksek kalite online alışveriş sitesinde yaptığı satışlar olduğunu, bu platform üzerinde yıldız satıcı ünvanıyla ülkemizi temsil ettiğini, davacı tasarımı ile ayırt edilemeyecek derecede benzer olan davalı tasarımının tescilinin hukuka aykırı olduğunu, sözkonusu üründe tasarımcı açısından seçenek özgürlüğünün geniş olduğunu, davalı tasarımlarının ana hatları ile davacı tasarımı ile aynı olup esaslı olmayan küçük değişikliklerle başvuru yapıldığını, bunun da tescil için gerekli hukuki şartları sağlamadığını belirterek, ... ...’nın ... sayılı kararının iptali ile davalı tarafa ait .... sıra numaralı tasarımların tescilinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, itiraza konu ...numaralı tasarım ile itiraza gerekçe olarak gösterilen ... ve ... numaralı tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde genel görünüm itibariyle farklı olduğunu, muterizin itirazının aksine üçgen beşgen ya da ev formu gibi şekillerin tasarım koruması ile tekel oluşturmadığını ve itiraza konu tasarımın çatısının, kapısının, kapı açma şeklinin, yan duvarlarının farklı olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı şahsa usulüne uygun dava dilekçesi ve duruşma gününü bildiren tebligat yapıldığı halde davaya cevap vermemiş, yargılamaya katılmamıştır.

YARGILAMA VE DELİLLER :
Mahkememizce davacı ve davalı delilleri toplanmış, bu kapsamda davaya konu ...sayılı tasarım işlem dosyası ile itiraza mesnet markalar getirtilmiş, taraflarca sunulan belgeler ile toplanan deliller incelenmiş, çözümü teknik ve özel bilgiyi gerektirdiği düşünülen hususlarda bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan rapor denetim ve hüküm kurmaya elverişli kabul edilmiş; mahkememizin aşağıdaki kabulü çerçevesinde yararlanılmıştır.
GEREKÇE:
Uyuşmazlığın Tespiti ve Uygulanacak Hükümler, Delillerin Tartışılması ve Kabul
Dava, davalı başvurusu olan ... sayılı tasarım başvurusu ile ilgili olarak ... tarafından alınan ... sayılı kararın iptali ve hükümsüzlük istemine ilişkindir. ... karar tarihinin 24/10/2022 olduğu, 03/11/2022 tarihinde açılan davanın 5000 sayılı kanunun 15/c maddesinde belirlenen iki aylık hak düşürücü süre içerisinde olduğu anlaşılmış ve işin esasına geçilmiştir.
Uyuşmazlığın özü, davalı şahsa ait ...sıra sayılı tasarımın, davacı şirkete ait tasarımlar karşısında 6769 sayılı SMK'nun 2 vd. maddelerinde yazılı koruma koşullarına sahip bir tasarım olup olmadığı ile 6769 sayılı SMK'nun 77/1-(a) ve (c) bentlerinde yazılı hükümsüzlük hallerinin olup olmadığından ibarettir. Bu çerçevede özellikle anılan tasarımın yenilik ve ayırt edicilik niteliklerini haiz bulunup bulunmadığının tartışılması gerekmektedir.
6769 sayılı SMK'nun MADDE 55;
(1) Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür.
(2) Ürün, bilgisayar programları hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı sıra birleşik bir ürün veya bu ürünü oluşturan parçaları, ambalaj gibi nesneleri, birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumlarını, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri ifade eder.
(3) Birleşik ürün, sökülüp takılma yoluyla değiştirilebilen veya yenilenebilen parçalardan oluşan üründür.
(4) Tasarım; bu Kanun hükümleri uyarınca tescil edilmiş olması hâlinde tescilli tasarım, ilk kez ... ’de kamuya sunulmuş olması hâlinde ise tescilsiz tasarım olarak korunur.
MADDE 56- (1) Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur.
(2) Birleşik ürünün parçasının tasarımı, aşağıdaki şartları taşıyorsa yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir:
a) Parça birleşik ürüne takıldığında, birleşik ürünün normal kullanımında görünür durumda olmalıdır.
b) Parçanın görünür durumda olan özellikleri, yenilik ve ayırt edici nitelik şartlarını karşılamalıdır.
(3) Bu maddede yer alan normal kullanım; bakım, servis veya onarım işleri hariç olmak üzere, son kullanıcı tarafından kullanımı ifade eder.
(4) Bir tasarımın aynısı;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir.
Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Görüldüğü üzere SMK, yenilik bakımından mutlak yenilik kriterini benimsemiştir. Ancak tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir.
Ayırt edicilik ise 6769 sayılı SMK'nun 56/5. maddesinde tanımlanmıştır.
(5) Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
(6) Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.

Tasarımın hükümsüzlüğü 6769 sayılı SMK'nun 77.vd.maddelerinde düzenlenmiştir. Hükümsüzlük halleri (nedenleri) SMK 77. maddesinde yer alır. Buna göre;
"a) 55 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan tanımlara uygun olmadığı, 56 ncı ve 57 nci maddelerde belirtilen şartları taşımadığı, 58 inci maddenin dördüncü fıkrası ve 64 üncü maddenin altıncı fıkrasının (c) bendi kapsamında olduğu, başvurunun kötüniyetle yapıldığı ve bir fikri mülkiyet hakkının yetkisiz kullanımını içerdiği ispat edilmişse.
b) Hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse.
c) Sonradan kamuya açıklanan aynı veya benzer nitelikteki bir tasarımın başvuru tarihi, tescilli bir tasarımın başvuru tarihinden önce ise.";tasarımın hükümsüzlüğüne yetkili mahkeme tarafından karar verilir.
(2) 64 üncü maddenin altıncı fıkrasının (b) ve (ç) bentleri ile fikri mülkiyet haklarının yetkisiz kullanımı gerekçesiyle tasarımın bir kısmına ilişkin hükümsüzlük talebinin kabul edilmesi hâlinde, o kısmın tescili hükümsüz kılınır. Kısmi hükümsüzlük sonucunda tescilin devamı için, kalan kısmın koruma şartlarını sağlaması ve tasarım kimliğini muhafaza etmesi şarttır.
6769 sayılı SMK'nun 78-(1) Tasarımın hükümsüzlüğü, ikinci fıkrada sayılan hâller dışında menfaati olanlar tarafından istenebilir.
(2) Tasarımın hükümsüzlüğü, 77 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre sadece önceki hak sahibi; 70 inci ve 73 üncü maddelere göre ise ancak tasarım hakkına sahip kişiler tarafından ileri sürülebilir.
(3) Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin olarak koruma süresince veya tasarım hakkının sona ermesini izleyen beş yıl içinde dava açılabilir.
(4) Hükümsüzlük davası, dava tarihinde sicilde tasarım sahibi olarak kayıtlı kişiye karşı açılır. Tasarım üzerinde sicilde hak sahibi olarak görülen kişilerin davaya katılabilmelerini sağlamak için ayrıca bu kişilere bildirim yapılır.
(5) Tescilsiz tasarımlarda hükümsüzlük davası, hak sahibi olduğunu iddia eden kişiye karşı açılır.
Bu genel açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu somut olaya dönülecek olursa, davalı şahsa ait ...sayılı tasarım başvurusunun 29/12/2021 tarihinde gerçekleştiği, 09/02/2022 tarih ve 382 sayılı ... Bülteninde ilan edildiği; ...kod numaralı tasarımlara altı aylık yasal itiraz süresi içinde, davacı tarafından itiraz edildiği, itiraza gerekçe olarak ... tasarımların gösterildiği, itiraz üzerine ... ... tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda ... sayılı kararıyla nihai olarak itirazın reddine, tasarımın tescil işlemlerinin devamına karar verildiğini; davacı vekilinin ... kararının iptali talebiyle bu davayı açtığı anlaşılmaktadır.
Davacı adına tescilli ... sıra numaralı tasarım, üst-alt-yan ve arka yüzeyleri kapalı beşgen prizma yapıdadır. Tasarımın ön yüzünde birbiriyle ortada birleşen iki kapak, birbirine menteşe ile bağlı ikişer kanattan oluşmaktadır. Kapaklar şeffaf malzemedendir. Ön yüzey tepe noktasında üçgen isimlik bulunmaktadır. ... sıra numaralı tasarım zeminden ayaklar kullanılarak yükseltilmiştir. Taban ve her iki yanındaki yüzeyler de 90°’lik açılarla birleşmektedir.
Davacı adına tescilli ... sıra numaralı tasarım, beşgen prizmatik yapıdadır. Tasarımın çatıyı oluşturan üst yüzeyleri yüzey elemanlarla kapatılmıştır. Arka, ön ve yan yüzeyleri ızgara yapıdadır. Üründe ön yüzeyde ortada birleşen iki kanatlı kapı bulunmaktadır. Kapının iki kanadı da eşit dikdörtgen parçalarla ikiye bölünmüştür. Bu dörtgen parçalarda ahşap çerçeve içinde şeffaf yüzey elemanlar kullanılmıştır. Kanatlar birbirine menteşe ile birleştirilmiştir ve sağ kanat hareketlidir. Taban ve her iki yanındaki yüzeyler de 90°’lik açılarla birleşmektedir. Çatıyı oluşturan ön yüzey tepe noktasında kemik şeklinde isimlik bulunmaktadır.
Davalının ... tescil numaralı tasarımı kapılı beşgen prizmatik yapıdadır. Ürünlerin sağ ve sol yüzeyleri, zemine 90°’lik açı yapmaktadır. Ürünün arka yüzeylerinde düşey paralel profil destek elemanları bulunmaktadır. Üründe ön yüzeyde ortada birleşen iki kanatlı kapı bulunmaktadır. Kapının iki kanadında da çarpı şeklinde profil destek elemanları kullanılmıştır. Kanatlar birbirine menteşe ile birleştirilmiştir ve sağ kanat hareketlidir. Kapı, ön yüzeyin sağ kenarına mandalla kapanmaktadır.
Davacının ... sayılı markası ile dava konusu ... sayılı markası arasında yapılan karşılaştırma:
Davacı adına tescilli ... sıra numaralı tasarımda kapaklarda şeffaf malzeme kullanılmıştır. Kapaklar ikişer kanattan oluşmuştur ve ortada birleşmektedir. Ürünün üst ve yan yüzeyleri kapalıdır. Üründe altta ayaklar ve tepede isimlik kullanılmıştır. Davalının ... tescil numaralı tasarımında ise üst ve yan yüzeyler ızgara yapıdadır. Kapak çarpı profilli, bükümlü iki kanattan oluşmakta ve sağ tarafta kapanmaktadır. Her iki tasarım da beşgen kulübe yapıdadır ancak bu özellik harcıalemdir. Bununla birlikte davacı adına tescilli ... sıra numaralı tasarım ile davalının ... tescil numaralı tasarımı tasarımlar kapak yapıları, yüzey yapıları, malzeme, ayaklar ve isimlik kullanımı itibari ile birbirinden farklı olduğu kanaatine varılmıştır.
Davacının ... sayılı markası ile dava konusu ... sayılı markası arasında yapılan karşılaştırma:
Davacı adına tescilli ... sıra numaralı tasarımda kapaklarda ahşap çerçeve içinde şeffaf yüzeyler kullanılırken davalı adına tescilli ... numaralı tasarımda kapaklarda çarpı şeklinde yerleştirilmiş ahşap profiller kullanılmıştır. Davacı adına tescilli ... sıra numaralı tasarımda çatıyı oluşturan parçalar yüzey elemanlardan teşkilken davalı adına tescilli ... numaralı tasarımda çatıda birbirine paralel ahşap doğrusal elemanlar kullanılmıştır. Davalı adına tescilli ... numaralı tasarımda yan yüzeylerde kullanılan doğrusal elemanlar daha kalındır ve daha seyrek hizalanmıştır. Ayrıca yan yüzeyler zeminle doğrudan temas etmektedir. Buna karşın davacı tasarımında (...) yan yüzeylerin zeminden yükseltildiği ve alt köşelerden bir profille desteklendiği görülmektedir. Davacı adına tescilli ... sıra numaralı tasarımda ön yüzeyde tepede isimlik kullanıldığı, ön üst yüzeyin de davalı tasarımına nazaran parçalı olduğu görülmektedir. Her iki tasarım da beşgen kulübe yapıdadır ancak bu özellik harcıalemdir. Bununla birlikte davacı adına tescilli ... sıra numaralı tasarım ile davalı adına tescilli ... numaralı tasarım, özellikle ön profil kapak yapıları, yüzey yapıları, zeminle temas, malzeme ve isimlik kullanımı itibari ile birbirinden farklı olduğu kanaatine varılmıştır.
Seçenek Özgürlüğü Kapsamında Yapılan Değerlendirme
Köpek kulübesi, köpekler için özellikle açık havada yaşam alanı yaratan, soğuk, yağış, güneş gibi dış mekan şartlarından köpeği korumaya yarayan, üstü kapalı, ön yüzeyde köpeğin yerleşmesine olanak tanıyan bir açıklığı bulunan yapıdır. Ön yüzeydeki açıklık kapı şeklinde, kemer şeklinde olabilmekte ya da tüm yüzeyin kaldırılması ile oluşturulabilmektedir. Malzeme de bu üründe muhteliftir, kulübeler ahşap olabildiği gibi plastik, metal, tekstil malzemeden üretilebilmekte, üründe kafes yapılar kullanılabilmektedir. Bu üründe isimlik ve çatı detayları ve ev formu da yaygın olarak kullanılmaktadır.
“Seçenek özgürlüğü” kavramı ile ilgili olarak, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 56’da “(6) Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” hükmü düzenlenmiştir.
Dava konusu köpek kulübesi ürünü de biçim, form, bütünsel görünüm, malzeme, çatı, ayak, isimlik detayları açısından değerlendirildiğinde tasarımda seçenek özgürlüğünün olduğu görülmektedir. Yukarıda bahse konu ürünün farklı örnekleri sunulmuştur.
Mutlak Yenilik Değerlendirmesi Hususunda Yapılan Değerlendirme
... veri tabanında (...) yapılan araştırmada, ... başlığında 120 adet tasarım olduğu görülmüştür. ... başlığındaki tasarımlar incelendiğinde dava konusu tasarımlarla kıyaslanabilecek benzerlikte tasarıma rastlanmamıştır.
Tüm bu tespit ve değerlendirmeler neticesinde, ...numaralı tasarımın, ..., ... tasarımlar karşısında yenilik ve ayırt edici nitelik koşullarını sağladığı; ... numaralı ... kararının ve dava konusu tasarımın iptali koşullarının oluşmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Taraflarca sunulan belgeler ile tüm deliller incelenmiş, alınan rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş olup yukarıda açıklanan gerekçelerle, davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan peşin alınan 80,70 TL harçta düşümü ile 99,20 TL bakiye karar harcın davacıdan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
3-Davalılar kendilerini vekille temsil ettirdiği için AAÜT uyarınca 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
5-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde .... aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK'nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde ... Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.13/04/2023

Katip ...
¸

Hakim ...
¸
¸Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu gereğince
DYS üzerinden E-İmza ile imzalanmış olup,
Ayrıca fiziki olarak imzalanmayacaktır.