ANKARA 3. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ... 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/400 Esas - 2023/59
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
...
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/400
KARAR NO : 2023/59

HAKİM : ...
KATİP : ...

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...

DAVALILAR : 1- ...
Av. ...
: 2- ...
Av. ...

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali)
DAVA TARİHİ : 30/09/2022
KARAR TARİHİ : 16/02/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 16/02/2023
DAVA:
Davacı vekili 30/09/2022 harç tarihli dava dilekçesiyle; müvekkilinin tasarım tescili için ...'e başvurduğunu, başvurusunun ... sayısı ile kabul edildiğini, davalı şirket 03.12.2021 tarihinde tescile ... itiraz etmiş olup itirazın... kararı ile kabul edildiğini, işbu itirazın kabulünün hukuka aykırı olup iptali gerektiğini, davalı şirketin müvekkilinin tasarımlarının yenilik ve ayırt edicilik vasfı taşımadığı iddialarıyla itiraz ettiğini, ancak müvekkiline ait tasarımların, davalıya ait tasarımlardan belirgin şekilde farklı olup, yenilik niteliğini haiz olduğunu, davalı ve davacı şirketin tasarımlarının niteliği ve amacı düşünüldüğünde müvekkilinin sahip olduğu seçenek özgürlüğünün dar olduğunun aşikar olduğunu; müvekkilinin kötü niyetli hareket etmediğini, zira müvekkilinin tasarımının ayak kısmının (...) müvekkilinin tasarımı olup müvekkilince tescillendiğini, tescil edilmiş olan ve birbirine benzeyen birçok tasarımın sistemde mevcut olduğunu, müvekkiline ait tasarımlar ile davalıya ait tasarımlar yan yana konulduğunda dahi tasarımların birbirlerinden belirgin farklılıklarla ayrıldığını ve tasarımların birebir aynı olmadığının açıkça anlaşıldığını, müvekkiline ait tasarımların amacı, hizmet verilen sektörlerin ortaklığı, ürünün amacı düşünüldüğünde yeterince ayırt edici niteliğe sahip özgün tasarımlar olduğunu belirterek, dava dilekçesi ile ...-... sayılı tasarım başvurusu ile ilgili olarak ... tarafından alınan ... sayılı kararının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı adına oyuncak ürününü konu alan çoklu tasarım tescili için 21.06.2021 tarihinde başvuruda bulunulduğunu, ... numaralı tasarım başvurusunun, yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda 25.10.2021 tarihinde yayınlandığını ve 3 aylık yasal süre içerisinde ...-... numaralı tasarıma ... San. A. Ş. tarafından itiraz edildiğini, yapılan itirazın ... sayılı... kararı ile kabulüne ve ...-... numaralı tasarım tescilinin iptaline karar verildiğini, davaya konu tasarım bakımından yenilik ve ayırt edici nitelik kriterinin sağlanmadığını belirterek, davanın reddini istemiştir.
Davalı şirket vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkiline ait ... sayılı tasarım tescili ile ... 2019 tarihli katalog sayfasında yer alan ... isimli oyuncak ile birebir veya çok yakın benzerlikte olduğunu, Oyuncakların genel formunun bütünsel yapısının aynı olduğunu, Herbir kısmı çok daha farklı yapı ve formda tasarlama şansına sahip olan başvuru sahibi davacının ilgili tasarımının yenilik ve ayırt edicilikten yoksun olduğunu; iş bu durumun itirazlarını zorunlu kıldığını ve itirazlarının da kabul edildiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
YARGILAMA VE DELİLLER :
Mahkememizce davacı ve davalı delilleri toplanmış, bu kapsamda davaya konu ...-... sayılı tasarım işlem dosyası, getirtilmiş, taraflarca sunulan belgeler ile toplanan deliller incelenmiş, çözümü teknik ve özel bilgiyi gerektirdiği düşünülen hususlarda bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan rapor dosyadaki kanıtlarla tutarlı, denetim ve hüküm kurmaya elverişli kabul edilmiştir.
GEREKÇE:
Uyuşmazlığın Tespiti ve Uygulanacak Hükümler, Delillerin Tartışılması ve Kabul
Dava, davacı başvurusu olan ... sayılı tasarım başvurusu ile ilgili olarak ... tarafından alınan ... sayılı kararın iptali istemine ilişkindir. ... kararının davacı vekiline 15/08/2022 tebliğ edildiği, 30/09/2022 tarihinde açılan davanın 5000 sayılı kanunun 15/c maddesinde belirlenen iki aylık hak düşürücü süre içerisinde olduğu anlaşılmış ve işin esasına geçilmiştir.
Uyuşmazlığın özü, davacı şirkete ait ...-... sıra sayılı tasarımın, davalı şirkete ait ... sıra numaralı tasarımlar karşısında 6769 sayılı ...'nun 2 vd. maddelerinde yazılı koruma koşullarına sahip bir tasarım olup olmadığı isteminden ibarettir. Bu çerçevede özellikle anılan tasarımın yenilik ve ayırt edicilik niteliklerini haiz bulunup bulunmadığının tartışılması gerekmektedir.
Davacı şirkete ait ...-... sayılı tasarım başvurusunun ... tarihinde gerçekleştiği, 21/06/2021 tarih ve 375 sayılı ... Bülteninde ilan edildiği; ...-... kod numaralı tasarımlara altı aylık yasal itiraz süresi içinde, davalı şirket tarafından itiraz edildiği, itiraza gerekçe olarak ... sıra numaralı tasarımların gösterildiği, itiraz üzerine ... ... tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda ... sayılı kararıyla başvurunun nihai olarak reddine karar verildiği; davacı vekilinin... kararının iptali talebiyle bu davayı açtığı anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamındaki deliller, tarafların iddia ve savunması ile konunun uzmanlarından oluşturulan kurul tarafından hazırlanan bilirkişi raporu çerçevesinde değerlendirilmiş, buna göre;
6769 sayılı ... Kanunu’na göre bir tasarımın korunması için yeni olması ve ayırt edici niteliğe sahip olması gerekmektedir. İlgili maddeler şu şekildedir;
6769 s ... m. 55’e göre tasarım “ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünüm” olarak tanımlanmış olup ... m. 56/1’de ise “Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur.” denilmiştir.
Yenilik kavramı yine ... m.56/4 maddesinde tanımlanmış olup buna göre “Bir tasarımın aynısı; başvuru veya rüçhan tarihinden önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir.” denilmiştir. Ayırt edicilik kavramı da aynı maddenin devamında “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.” denilmek suretiyle tanımlanmıştır.
Ayırt edici nitelik belirlemesi yapılırken, koruma talep edilen tasarımın, önceki tasarımlarla karşılaştırması sırasında, tasarımcının bu sınıftaki ürünler yönünden sahip olduğu seçenek özgürlüğü de dikkate alınarak, tasarımlar arasında farklılıklardan çok ortak özelliklerinin belirlenmesi ve bilgilenmiş kullanıcının genel izlenimi itibariyle, ortaya çıkan farklılıkların, tasarımı önceki tasarımlara nazaran ayırt edici kılıp kılmadığının belirlenmesi gerekir ve karşılaştırılan ürünlerin teknik ve işlevsel özellikleri dikkate alınmaz. Nitekim ... m. 58/2 uyarınca “Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.”
Bu bağlamda ayırt edicilik kavramının, yenilik kavramından en temel farkı, değerlendirmesinin bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yapılması gerekliliğidir. Dolayısıyla bilgilenmiş kullanıcı kavramının ne olduğu bu noktada önem taşımaktadır.
Sonuç olarak yenilik ve ayırt edicilik değerlendirmesi dört alt kural içerir: (1) Bir tasarımın daha önceki bir tasarımdan doğan tasarım hakkını ihlal ettiği, yani korunan tasarıma benzediği, korunan tasarım yönünden karıştırılma tehlikesi yarattığı iddia edildiğinde değerlendirme bilgilenmiş kullanıcı esas alınarak yapılır. (2) ihlal iddiasına muhatap tasarımın bilgilenmiş kullanıcıda bıraktığı genel izlenim ile öncekinin yarattığı genel izlenimin benzer olup olmadığı incelenir; yoksa ayrıntı değerlendirmesi yapılmaz. (3) inceleme ve değerlendirmede tasarımcının seçenek özgürlüğünün ne olduğuna bakılır; olayda böyle bir özgürlük yoksa benzerlik kaçınılmaz olduğundan koruma reddedilir. Ancak, olağan bir tüketicinin dikkatinden kaçabilecek, fakat bilgilenmiş kullanıcının gözüne çarpabilecek farklılıklara önem verilir. (4) Değerlendirmede "bütün tasarımlar dikkate alınır". 554 sayılı KHK’nın ve 6769 s. Kanunun merkez yönergeden aldığı bu hüküm, değerlendirme yapılırken tasarımın uygulandığı ürünün dikkate alınmayacağı, ürün farklı olsa bile, korunan tasarımın "benzerlik" inin bir ihlal olduğunu ileri sürebileceği anlamına gelmektedir.
Yukarıdaki bilgiler çerçevesinde yapılacan değerlendirmelerde, dava konusu tasarım ile dosya kapsamına davalı yanca sunulan ve önceki tarihli oldukları tespit olunabilen dokümanlar karşılaştırılırken ilke olarak öncelikle ilgili seçenek özgürlüğü ve teknik zorunluluklar ile bilgilenmiş kullanıcı kitlesinin niteliği belirlenmek suretiyle tasarımların koruma kapsamı tespit edilmiş ve bu değerlendirmeler ışığında nihai karşılaştırma yapılmıştır.
Dava konusu tasarım ile itiraza mesnet tasarım arasında yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde, her iki taraf tasarımlarının da top atma oyuncağı ürününe yönelik olduğu görülmektedir. ... kararına konu olan itirazda sunulan görsellerdeki tasarım ve ürünlerin aynı olduğu görülmüştür. Bu çerçevede, tasarımlar arasındaki ortak özellikler ve farklılıklara aşağıda yer verilmiştir.
Ortak özellikler:
-Her iki tasarım da artı biçimli bir strüktür üzerine kuruludur,
-Her iki tasarımda da içlerine top atılması öngörülen sepetler/hazneler bu artı strüktürü oluşturan çizgisel elemanların uç noktalarına ve bu çizgisel elemanların (kolların) kesişim noktasına, yani tam ortaya yerleştirilmiştir,
-Sepetler her iki tasarımda da benzer tasarım ilkeleriyle tasarlanmıştır,
-Artı şeklindeki ana strüktürü oluşturan oranlar iki tasarımda benzerdir.
Farklılıklar:
-Tasarımlarda kullanılan ana strüktürü oluşturan çizgisel elemanların (kolların) orta kısımları, davacı tasarımında ortadaki sepete/hazneye doğru belli bir mesafeye kadar incelmektedir ve kavisli bir yapıya sahiptir; bu elemanlar (kollar) davalı tasarımında, uç kısma doğru düz olarak (...) incelmektedir ve uç kısımlarda kola entegre bir dairesel kısım bulunmaktadır,
-Davacıya ait tasarımda sepetlerin/haznelerin orta kısmında enine kayıt da bulunmaktadır.
Bu değerlendirmeler ışığında değerlendirme yapıldığında, davacıya ait tasarımın, davalıya ait tasarım karşısında yenilik koşulunu sağlamadığı görüşüne varılmaktadır.
Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğunun kabulü için ise bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile diğer tasarımın bilgilenmiş kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında farklılık olması gerekmektedir. Öte yandan, tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu hususunun da göz önüne alınması öngörülmektedir.
Değerlendirilecek tasarımın yönelik olduğu ürün grubu hakkında bilgi sahibi olan ve daha önce o ürünü kullanmış, piyasayı tanıyan, bilen, herhangi bir sebeple benzer tasarımlar hakkında bilgi ve/veya kullanım deneyimine sahip olmuş farazi bir kişi olarak kabul edilen bu kurgusal kimse, bir uzmanı ifade etmediği gibi konu ile ilgisi olmayan herhangi bir kimse olarak da değerlendirilmemelidir. Bilgilenmiş kullanıcı, her somut olay açısından ayrıca belirlenmesi gereken; davaya konu tasarımı ve türevlerini bilen, bu tür tasarımların uygulandığı ürünler hakkında bilgi sahibi olan ve söz konusu tasarımların nasıl kullanıldığını bilen deneyimli bir kullanıcı olarak tanımlanabilecektir. Bir davada (...] ...), bu kurgusal kullanıcının, ortalama dikkatteki bir tüketiciden daha yüksek dikkate sahip bir kullanıcı olduğu da belirtilmiştir (...). Davaya konu tasarımlar açısından bilgilenmiş kullanıcı, söz konusu oyuncak ile oynayabilecek yaşta bir çocuk olabileceği gibi, bu tür oyuncaklar konusunda bilgi sahibi olan, piyasayı ve benzer ürünleri tanıyan, çeşitlerini bilen deneyimli bir kimse (bu nitelikte bir anne veyahut okul öncesi eğitimcisi veya bir oyuncak satıcısı) de olabilecektir.
Seçenek özgürlüğü açısından değerlendirme yapıldığında ise tespit edilen ortak özellikler açısından teknik bir zorunluluk bulunmadığı sonucuna varılmış, tespit edilen ortak özelliklerin, söz konusu şekilde tasarlanmasın bir zorunluluk olmadığı kanaatine varılmıştır.
Sonuç olarak, davacıya ait ...-... numaralı tasarımın, davalıya ait ... numaralı tasarım, önceki katalogda yer aldığı belirtilen görsel ve sunulan videoda yer alan görseller karşısında ayırt edici nitelik koşulunu da sağlamadığı kanaatine varılmıştır.
Tüm bu tespit ve değerlendirmeler neticesinde dava konusu ...-... nolu tasarımların itiraz gerekçesi olarak ileri sürülen ... nolu tasarım karşısında yenilik ve ayırt edicilik unsurlarını içermediği ve bilgilenmiş kullanıcı gözünden benzer algılanacağı, ... Kurulu’nun ... sayılı kararının yerinde olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Taraflarca sunulan belgeler ile tüm deliller incelenmiş, alınan rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş olup yukarıda açıklanan gerekçelerle, davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan peşin alınan 80,70 TL harcın düşümü ile bakiye 99,20 TL karar harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davalılar kendilerini vekille temsil ettirdikleri için AAÜT uyarınca 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
5-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde ... aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK'nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde ... Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.16/02/2023

Katip ...
¸

Hakim ...
¸

¸Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu gereğince
DYS üzerinden E-İmza ile imzalanmış olup,
Ayrıca fiziki olarak imzalanmayacaktır.