ANKARA 3. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ... 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/478 Esas - 2023/206
... MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
...
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/478
KARAR NO : 2023/206

HAKİM :...
KATİP : ....
ASIL DAVA
DAVACI - KARŞI DAVALI :...
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI - KARŞI DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI DAVA
DAVALI-KARŞI DAVACI : ....
VEKİLİ : Av. ....
DAVACI-KARŞI DAVALI : ....
VEKİLİ : Av. ...

ASIL DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüzden Kaynaklanan)
KARŞI DAVA :Tasarım Hükümsüzlüğünden Kaynaklanan
ASIL DAVA TARİHİ : 23/11/2022
KARAR TARİHİ : 18/05/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 23/05/2023
ASIL DAVA:
Davacı - Karşı Davalı vekili 23/11/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkilin ... nezdinde tasarımlarının olduğunu, çekişme konusu "..."in de müvekkil şirket adına 31.12.2019 tarihinde ... tescil numarası ile tescillenmiş olduğunu, tasarım hakkı müvekkil şirkete ait olan berjerin davalı tarafından üretilerek, hem kendilerine ait ..../ isimli ...hesabında görsellerinin paylaşıldığı hem de ... ... bulunan şubesinde satışa sunulduğu tespit edilmiş olduğunu, ... dosyası ile bu durumun tespit edilmiş olduğunu ve tedbir taleplerinin kabul edilmiş olduğunu, iş bu davanın yasal sürecin devam etmesi açısından açıldığını, davalı şirkette tespit edilmiş ürünlerin müvekkil tasarımlarına ayniyet derecesinde benzer olduğunun kolaylıkla anlaşılabileceğini, bu durumun da ... dosyası bilirkişi raporu ile tespit edilmiş olduğunu, tasarımcının seçenek özgürlüğünün bu denli geniş olduğu sektörde davalının ilgili eyleminin tecavüz fiili içerdiğini belirterek ... sıra numaralı tasarıma davalı tarafından gerçekleştirilen tecavüzün durdurulmasını talep ve dava etmiştir.
ASIL DAVAYA CEVAP VE KARŞI DAVA:
Davalı-karşı davacı taraf asıl davaya cevap ve karşı dava dilekçelerinde özetle; Müvekkilin 2001 yılından başlayarak mobilya sektöründe faaliyette bulunduğunu, taraflara ait ürünler arasında benzerlik bulunmadığını, bu konuda ... ... dosyası bilirkişi raporuna itirazda bulunduklarını, ürün baz şekillerinde veya oranlarında yapılacak değişiklikler de kimi hallerde genel izlenimi farklılaştırabileceğini, ayrıca önceki tasarım ile sonraki tasarım arasındaki sabit oran (...) farklarının benzer bir genel izlenime yol açabileceğini, doğada serbestçe yararlanılabilen ve eldeki uyuşmazlıkla da ilinti olarak, basit geometrik yapıdaki tasarımların korunmasının gerek ... gerekse de... bakımından mümkün olmadığını, tasarımların oturma ve yaslanma bölümlerinin kare ve/veya dikdörtgen özelliklerinin hiç kimsenin tekeline bırakılmaması gereken unsurlar olduğunu ve salt işbu özellikteki unsurlara dayalı olarak benzerlik iddiasının ileri sürülemeyeceğini, bazı temel yapıların/özelliklerin genel anlamda ... tasarımlarının görünümünü oluşturduğunu, müvekkil Şirket’e ait ürünün kol ve ayak formu, font ve sırt döşeme detayı, kol dayamasının köşeleri kavisli(...) yapıda olması, oturma yüzeyi ile ayak bölümünü birleştiren yapının kavisli yapıda olması, oturma alanı kol dayama yüzeyi oranları, oturma yüzeyi eğimi, ayak kısımları ile oturma yüzeyi iskeletinin kesiştiği yerlerin kavisli yapıda oluşu, koltuk minderlerinin köşelerinin kavisli yapıda oluşu, kol dayama yan fileli kısmının koltuk ile oranları açısından farklı olduğunu, bilirkişilerce tespit edilen benzerliklerin harcı alem olduğunu, karşı dava açısından bakıldığında davacı tarafa ait ... sıra numaralı tasarımın yeni ve ayırt edici olmadığını, bu sebeple hükümsüzlüğünün gerektiğini, davalı şirket’e ait ... sıra numaralı tasarım ile dava dışı 3. kişi durumundaki .... şirketine ait tasarım arasında benzerlik bulunduğunu, ilgili şirkete ait ... kataloğunda davacıya ait tescilde yer alan tasarımın birebir aynısının yer aldığını ve ilgili kataloğun ekte delil olarak sunulduğunu, google arama motorunda ... anahtar sözcüğü kullanılarak ... yılına ait sonuçlar aratıldığında da söz konusu tasarımın görsellerine ulaşılabildiğini, İlgili ürün göz önüne alındığında davacı tasarımının hükümsüzlüğünün gerektiğinin açıkça görüldüğünü, dava konusu ürünü hiçbir şekilde ticari faaliyetlerine konu etmediğini ve tespit sonrası ürünleri ilgili yerlerden kaldırdığını beyan ederek asıl davanın tüm talepler açısından reddini, karşı dava açısından davacı adına ... tescil numarası ile tescil edilen tasarımlarının sicilden terkin edilerek hükümsüzlüklerine karar verilmesini talep ve (karşı) dava etmiştir.
KARŞI DAVAYA CEVAP:
Davacı- karşı davalı vekili karşı davaya cevap dilekçesinde özetle: Davalının iddiasının aksine müvekkil şirkete ait tasarım ile davalıya ait ürünün görünüm özellikleri bakımından yapılan kıyaslamada davalı tarafından sayılan farklılıkların bilgilenmiş kullanıcı gözünde her iki berjerin genel izlenim itibariyle farklı algılanmasını sağlamaya yeterli olmayacağını, ... dosyasından alınan bilirkişi raporunda, bilirkişilerce tespit edilen benzerlik özelliklerinin harcı alem nitelikte olduğuna ilişkin beyanlarının da kabul edilebilir olmadığını, davalı yanca insan vücut yapısı gereği tasarımları oturma ve sırt dayanma bölümlerinin ancak dikdörtgen veya kare şeklinde tasarlanabileceğini, geometrik şekillerin hiç kimsenin inhisarına bırakılmayacağı, bu nedenle tasarım özgürlüğü bulunmadığı belirtmişse de bu özelliklerin ürünün fonksiyon özelliklerine ilişkin olduğunu ve bu fonksiyonel özelliklerin tasarıma eklenecek estetik ve diğer fiziksel eklemeleri tamamen ortadan kaldırarak tüm berjerleri tek tip şekilde yapmak zorunda bırakacak nitelikte olmadığını, bu durumun yapılacak araştırmalarda kolaylıkla görülebileceğini, karşı dava açısından davalı/karşı davacı tarafından sunulan ... firmasının ürün görselleri ile davalıya ait ürünlerin neredeyse birebir aynı olduğunu, davalı/ karşı davacı müvekkil şirkete ait ürün ile kendi ürünlerinin tamamen farklı olduğu iddiasında ise bu halde müvekkile ait tasarımın da ... firmasının ürünü ile farklı olduğunu kabul etmiş olduğunu, bu durumun çelişkili olduğunu beyan ederek, karşı davanın reddini istemiştir.
GEREKÇE:
Asıl davanın davalı eyleminin, davacı adına tescilli ... sıra nolu tasarıma tecavüz ve haksız rekabetin tespiti, men ve ref'i ile tasarımın üretim ve satışının durdurulması isteminden ibarettir.
Karşı davanın, davalı adına tescilli ... sıra nolu tasarımın hükümsüzlüğü isteminden ibarettir.
6769 sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. İlgili Kanun çerçevesinde “Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür” şeklinde tanımlanmaktadır. Maddede bahsi geçen görünüm sadece gözle görülüp fark edilen görünüm olmayıp, insanın beş duyusu ile algılayıp farkına varabileceği ve maddede “her türlü bütün” olarak tanımlanan görsellerdir. Söz konusu davada olduğu gibi desene ait görünümün bıraktığı genel intibanın tamamı maddedeki “görünüm” ifadesi içinde değerlendirilmelidir.
Yine aynı Kanunun 56(1) maddesi gereğince, bir tasarımın tescil edilebilmesi için “yenilik” ve “ayırt edici nitelik” kriterlerini taşıması gerekmektedir. “Yenilik” kriteri madde 56(4)’de “Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir” şeklinde tanımlanmıştır.
“Ayırt edicilik kriteri” ise madde 56(5)’de “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; başvuru veya rüçhan tarihinden önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.”
Ayırt ediciliğe ilişkin olarak değinilmesi gereken bir diğer husus, “bilgilenmiş kullanıcı” kavramıdır. Bilgilenmiş kullanıcı; tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı olarak tanımlanmaktadır. Bilgilenmiş kullanıcı olarak tespit edilen kişilerin kesinlikle birer uzman olmadıkları, aksine daha önce ilgili tasarımla karşılaşmış olağan bir kullanıcı olması gerekmektedir. Gerçekten de bilgilenmiş kullanıcı, söz konusu ürünün doğası, görünümü ve teknik olarak sahip olduğu zorunlu özellikleri hakkında bilgi sahibi olan ve başka bir deyişle ürün hakkında uzman kadar olmasa da temel düzeyde bilgi sahibi olan kişidir. Bu bağlamda bilgilenmiş kullanıcının her somut olay için ayrı ayrı tespit edilmesi gerekir. Bilgilenmiş kullanıcılar birer uzman olmayacakları için tasarımın detaylarındaki küçük farklılıklara dikkat etmeyecek ancak alım tercihlerini etkileyecek hususlarda yapılan değişiklikleri fark edebilecek kişilerdir. Somut olay için hipotetik bilgilenmiş kullanıcının ... almış veya almaya niyetli olarak araştırma yapan kişiler olacağı kanaati oluşmuştur. Bu kişi berjerler konusunda uzman olmayan birisidir, ihtiyacı doğrultusunda farklı seçenekleri tahlil edebilecek nitelikte birisidir.
Bir tasarımın yeni kabul edilebilmesi için, onu daha önceki tasarımlara nazaran özgün kılacak bazı farklılıkları haiz olması gerekmektedir. Tasarımlardaki benzerlik veya farklılık belirlenirken, küçük ayrıntılardaki farklılıklardan daha fazla bir farklılık aranır. ... Hukukunda “nitelikli yenilik” kriteri benimsenmiş olup, bu da, tasarımcının tasarımın esasını (temelini) kendisi oluşturmasını gerektirmekte; bu bağlamda, koruma görecek tasarımın o alanda bir zenginleşme sağlaması zorunlu bulunmaktadır.
Yine aynı Kanunun 56(6) maddesinde “Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” şeklinde tanımlanmıştır.
Seçenek özgürlüğü” ibaresiyle kastedilen, tasarımcıya tasarımına ayırt edicilik vermesi için bir serbest hareket alanının bulunmasıdır. Bunun değerlendirilmesi nesnel olup, kişiden kişiye değişmez. Bir tasarım ne kadar seçenek özgürlüğü tanıyorsa, o kadar hukuki korumayı hak eder. Bir başka ifadeyle seçenek özgürlüğü, tasarımın uygulandığı ürünün işlevini yerine getirebilmesi için zorunlu olan tasarım unsurları dışında tasarım unsurlarının bulunması demektir. Seçenek özgürlüğü yoksa tasarımın korunması zaten mümkün değildir ki bu husus 6769 sayılı Kanunun 58/4-b-c maddelerinde, teknik fonksiyonunun gerçekleştirilmesi için zorunlu unsurların koruma kapsamı dışında kalması olarak açıkça ifade edilmektedir.
Dava konusu tasarım ... ürünlerine dair olup, tasarımcı açısından kullanıcısının antropometrik ölçüleri esas alınarak tasarlanmaları dışında, ürünün kullanım amaçları doğrultusunda oturma bölümü, sırt dayama bölümü ve kol koyma bölümüne sahip olması teknik zorunluluk olarak düşünülebilecektir. Bunlar haricinde tasarımcı açısından tasarımı yaparken kısıtlayıcı bir unsurdan bahsetmek mümkün değildir.
... sayılı dosyasına kazandırılan bilirkişi raporunda özetle: "Aleyhine tespit istenen tarafa ait showroomda ve instagram hesabında yapılan incelemeler neticesinde tespit konusu ürünün tespit isteyene ait ... sıra no.lu tasarımın koruma kapsamında kaldığı kanaatine ulaşılmıştır” belirtilmiştir.
Asıl Dava Yönünden Yapılan Değerlendirme
Davacı- Karşı Davalı ... sıra numaralı tasarım ile davalı- karşı davacı tarafta tespiti gerçekleşen ürünler karşılaştırıldığında: Her iki koltuğunda ahşap elemanların açıkta bırakıldığı benzer bir yapısal çözümleme ile üretildiği, üründe karakteristik özellik kazandıran en önemli elemanlardan olan kolçağın sırt bölgesinden aşağı bir eğri çizerek inen formu ile sırta yakın bölümde aynı ancak ön tarafta bitiriş açısından farklı olduğu, Kolçağın sırtla birleşim yerinde davalı üründe düz bir kısa yüzey oluşurken davalı üründe keskin bir birleşim gerçekleştiği, Oturumda kullanılan minderin davacı üründe... önüne dönen bir bölümü söz konusu iken, davalı üründe kolçağın ön ayağın üzerine kadar devam eden eğri yapısı nedeni ile dörtgen bir formda kaldığı, ... altlarında kalan kumaş bölgelerinde kullanılan hazeran görünümlü yüzeylerde malzeme tercihi ile oluşan görselin davacı üründe içe yakın, davalı üründe dışa yakın döşenmiş olmasına karşın benzer olduğu görülmüş, ancak her ne kadar ürünlerde yapısal ve görsel açıdan benzer bölümler olsa da özellikle... yapısı ön bölümü ve minder yapısında oluşan farklılık nedeni ile her iki ürünün bilgilenmiş kullanıcı nezdinde karıştırılma ihtimalinin olmadığı kanaati oluşmuştur.
Karşı Dava Yönünden Yapılan Değerlendirme
Davacı - Karşı Davalı ... sıra numaralı tasarım ile mesnet gösterilen Dava dışı ... firması ... kataloğu görselleri karşılaştırıldığında: Her iki koltuğunda ahşap elemanların açıkta bırakıldığı benzer bir yapısal çözümleme ile üretildiği, Üründe karakteristik özellik kazandıran en önemli elemanlardan olan kolçağın sırt bölgesinden aşağı bir eğri çizerek inen formu ile sırta yakın bölümde aynı ancak ön tarafta bitiriş açısından farklı olduğu, Oturumda kullanılan minderin davacı üründe... önüne dönen bir bölümü söz konusu iken, davalı üründe kolçağın ön ayağın üzerine kadar devam eden eğri yapısı nedeni ile dörtgen bir formda kaldığı, ... altlarında kalan kumaş bölgelerinde davacı üründe kullanılan hazeran görünümlü yüzeye karşın mesnet üründe ahşap elemanın üzerine binen, fitille kapatılmış, dolgulu bir döşeme yapıldığı ve farklılaştığı, Davacı üründe sırt dayama kısmının üst bitişinde ahşap malzeme kesiti aynı kalırken mesnet üründe üst yüzeyde dışa taşan işlemeli bir parçanın yer aldığı görülmektedir. Ancak her ne kadar ürünlerde yapısal ve görsel açıdan benzer bölümler olsa da özellikle... yapısı ön bölümü, ... altı döşeme tercihi ve minder yapısında oluşan farklılık nedeni ile tasarımların yenilik anlamında farklı olduğu ve iki ürünün bilgilenmiş kullanıcı nezdinde farklı genel izlenim yaratacağı ve dolayısıyla ... sayılı tasarımın, ... ... karşısında ayırt edici niteliğe sahip olduğu kanaatine varılmıştır.
Hükümsüzlüğe Mesnet Gösterilen İnternet Sitesi Görselleri ile Davacı- Karşı Davalı ... sıra numaralı tasarım ile mesnet gösterilen ürünler karşılaştırıldığında: Her iki koltuğunda ahşap elemanların açıkta bırakıldığı benzer bir yapısal çözümleme ile üretildiği, Üründe karakteristik özellik kazandıran en önemli elemanlardan olan kolçağın sırt bölgesinden aşağı bir eğri çizerek inen formu ile sırta yakın bölümde aynı ancak ön tarafta bitiriş açısından farklı olduğu, Oturumda kullanılan minderin davacı üründe... önüne dönen bir bölümü söz konusu iken, davalı üründe kolçağın ön ayağın üzerine kadar devam eden eğri yapısı nedeni ile dörtgen bir formda kaldığı, ... altlarında kalan kumaş bölgelerinde davacı üründe kullanılan iç tarafa yakın hazeran görünümlü yüzeye karşın mesnet üründe dışardan ahşap elemanın üzerine binen bir döşeme yapıldığı ve farklılaştığı, Davacı üründe sırt dayama kısmının üst bitişinde ahşap malzeme kesiti aynı kalırken mesnet üründe üst yüzeyde dışa taşan işlemeli bir parçanın yer aldığı görülmektedir. Ancak her ne kadar ürünlerde yapısal ve görsel açıdan benzer bölümler olsa da özellikle... yapısı ön bölümü, ... altı döşeme tercihi ve minder yapısında oluşan farklılık nedeni ile tasarımların yenilik anlamında farklı olduğu ve iki ürünün bilgilenmiş kullanıcı nezdinde farklı genel izlenim yaratacağı ve dolayısıyla ... sayılı tasarımın, mesnet görsel karşısında ayırt edici niteliğe sahip olduğu kanaatine varılmıştır.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle, alınan raporun çoğunluk görüşü ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş olup yukarıda açıklanan gerekçelerle, asıl davanın reddine, karşı davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
A)1-Asıl davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 179,90 TL karar harçtan peşin alınan 80,70 TL harcın düşümü ile 99,20 TL harcın davacı- karşı davalıdan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
3-Davalı- karşı davacı kendisini vekille temsil ettirdiği için AAÜT uyarınca 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacı - karşı davalıdan alınarak davalı- karşı davacıya verilmesine,
4-Davacı-karşı davalının yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde ... aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
B)1-Karşı davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 179,90 TL karar harçtan peşin alınan 80,70 TL harcın düşümü ile 99,20 TL karar harcın davalı - karşı davacıdan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
3-Davacı - karşı davalı kendisini vekille temsil ettirdiği için AAÜT uyarınca 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalı - karşı davacıdan alınarak davacı - karşı davalıya verilmesine,
4-Davalı - karşı davacının yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde ... aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK'nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde ... Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 18/05/2023

Katip ...
¸

Hakim ...
¸
¸Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu gereğince
DYS üzerinden E-İmza ile imzalanmış olup,
Ayrıca fiziki olarak imzalanmayacaktır.