ANKARA 3. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ANKARA 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
ANKARA
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/363
KARAR NO : 2023/17

DAVA : Marka (Marka İle İlgili Kurum Kararlarının İptali)
DAVA TARİHİ : 04/09/2022
KARAR TARİHİ : 19/01/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 19/01/2023
DAVA:
Davacı vekili 04/09/2022 harç tarihli dava dilekçesiyle; müvekkili şirketin TÜRKPATENT nezdinde 2020/106824 sayılı "..." ibareli marka tescil başvurusu yaptığını, dava dışı ... Gıda İhtiyaç Tüketim Maddeleri İnşaat Sanayi ve Tic. A.Ş' nin yaptığı itirazın Markalar Dairesi Başkanlığınca reddedildiğini, dava dışı şirketin bu ret kararına karşı yaptıkları itirazın bu kez YİDK tarafından reddedildiğini, ancak başvurununda re'sen 6769 sayılı SMK'nun 5/1-(b) bentleri uyarınca nihai olarak reddine karar verildiğini, oysa davacının eğlence ve hediye sektöründe e-ticaret hizmeti veren bir firma olarak hızla büyüdüğünü, dava konusu edilen markada olduğu gibi “birthday”li ibareleri kendisine marka olarak seçtiğini ve TÜRKPATENT nezdinde de bu markaları tescil ettirmek için usulüne uygun bir biçimde başvurular dosyaladığını, İngilizce veya Türkçe’de dava konusu edilen “happy birthday” şeklinde herhangi bir mal veya hizmeti ifade eden bir kullanım bulunmadığını, ayrıca İngilizce konuşulan ülkeler de dahil olmak üzere bu ibarenin dünyanın pek çok ülkesinde marka olarak sorunsuz bir biçimde tescil edilegeldiğini, keza davacının görselli 2021 131105 sayılı markasının 30. 32. 33 ve 35. Sınıflara giren emtialarda tescili hususunda TÜRKPATENT’in herhangi bir sakınca görmediğini, ayrıca da halihazırda TÜRKPATENT nezdinde tescilli 1612 adet “HAPPY”li marka bulunduğunu, bu markaların davacının reddedilen markasından herhangi bir farkının bulunmamasına rağmen tescile bağlandığını, davacının markasının yaygın ve etkin olarak kullanımı neticesinde bağımsız hale gelerek markalaştığını, ayrıca tescil edilmek istendiği mal ve hizmetler açısından markasal hüviyette somut ayırt ediciliğinin bulunduğunu belirterek, 2020/106824 sayılı "..." ibareli müvekkil başvurusunun reddine dair TÜRKPATENT YİDK'nun ... sayılı kararının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı TÜRKPATENT vekili cevap dilekçesinde özetle; 6769 sayılı Kanun’un 5/1-b maddesindeki tanımlamadan marka olarak tescil edilecek olan bir sözcüğün hem ayırt edici bir niteliği olmasının hem de ayırt ettiği mal ve hizmetler açısından ayırt edici niteliğe sahip olması gerektiğinin anlaşıldığını, buradaki ayırt edicilikten kastın markanın, ürünün kendisinden ve yine ürünün adından farklı bir işaret, sözcük veya isim olması ve kolayca tanınır nitelikte bulunması gerektiğini, markanın kullanılacağı emtianın özgün yapısına bağlı olmadan algılanabilmesinin, üzerinde kullanılacağı ürünlerden bağımsız olmasının gerektiğini, somut olaya konu markanın, redde konu emtialar bakımından ilgili tüketiciler tarafından belirli bir ticari kaynağa ait bir işaret olarak algılanmamakla birlikte, markanın asli işlevi olan belirli bir işletmeye ait mal ve hizmetleri, diğer işletmelere ait benzer mal ve hizmetlerden ayırt etmeyi sağlama işlevini yerine getiremediğini beyan ederek davanın reddine istemiştir.
YARGILAMA VE DELİLLER:
Tarafların sav ve savunmaları dinlenmiş, delilleri toplanmış, iptali istenen ... sayılı YİDK kararı ve davacıya ait 2020/106824 sayılı "..." ibareli başvuru sayılı marka işlem dosyası getirtilmiş, teknik ve özel bilgiyi gerektiği düşünülen konularda bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan rapor objektif, dosya kapsamındaki delillerle tutarlı denetim ve hüküm kurmaya yeterli kabul edilmiş, ve Mahkememizce de benimsenmiştir.
GEREKÇE
Uyuşmazlığın Tespiti ve Uygulanacak Hükümler, Delillerin Değerlendirilmesi ve Kabul
Davanın davacı başvurusu olan 2020/106824 sayılı marka başvurusu ile ilgili olarak TÜRKPATENT tarafından alınan ... sayılı kararın iptali istemine ilişkindir. Kararın davacı vekiline 04/07/2022 tarihinde tebliğ edildiği, 04/09/2022 tarihinde açılan davanın 5000 sayılı kanunun 15/C maddesinde belirlenen iki aylık hak düşürücü süre içerisinde olduğu anlaşılmış ve işin esasına geçilmiştir.
Uyuşmazlığın özü, davacının 2020/106824 sayılı "..." ibareli başvurusu yönünden, 6769 sayılı SMK'nun 5/1-(b) madde ve bentleri anlamında tescil engeli bulunup bulunmadığından ibarettir.
2020/106824 sayılı başvuru işlem dosyası incelendiğinde, davacının 11/09/2020 tarihinde ..." ibaresinin 03, 09, 30, 32, 33, 35, 36, 43. sınıflarda yer alan "03 Beyazlatma ve temizlik amaçlı maddeler: deterjanlar, çamaşır suları, çamaşır yumuşatıcıları, leke çıkarıcılar, bulaşık yıkama maddeleri. Parfümeri; kozmetik ürünleri, kişisel kullanım amaçlı koku vericiler (insan ve hayvanlar için deodorantlar dahil; ilaç ihtiva eden kozmetikler hariç). Sabunlar (ilaç ihtiva eden sabunlar hariç). Diş bakımı ürünleri: diş macunları, diş parlatma ve beyazlatma maddeleri, tıbbi amaçlı olmayan ağız gargaraları. Aşındırıcı ürünler: zımpara bezleri, zımpara kağıtları, ponza taşları, aşındırıcı pastalar. Deri, vinil, metal ve ahşap için parlatma ve bakım ürünleri: cilalar, bakım kremleri, cilalama amaçlı vaks. 09 Bilim, denizcilik, topoğrafya, meteoroloji, sanayide ve laboratuvarda kullanım amaçlı olanlar dahil ölçme aletleri, cihazları: tıbbi amaçlı olmayan termometreler, barometreler, ampermetreler, voltmetreler, nem ölçerler, test cihazları, teleskoplar, periskoplar, pusulalar; taşıt göstergeleri; laboratuvarlarda kullanılan malzemeler: mikroskoplar, büyüteçler, dürbünler, deney malzeme ve cihazları. Ses ve görüntünün kaydı, nakli veya yeniden meydana getirilmesi (reprodüksiyonu) için cihazlar: kameralar, fotoğraf makineleri, televizyonlar, videolar, cd-dvd kayıt ve oynatıcı cihazlar, mp3 çalar, bilgisayarlar, masa üstütablet bilgisayarlar, giyilebilir teknolojik cihazlar (akıllı saatler, bileklikler, başa takılan cihazlar), mikrofonlar, hoparlörler, kulaklıklar; haberleşme ve çoğaltma amaçlı cihazlar ve bilgisayar çevre donanımları: cep telefonları ve bunların kılıfları, sabit telefonlar, telefon santralleri, bilgisayar yazıcıları, tarayıcılar, fotokopi makineleri. Manyetik, optik kayıt taşıyıcılar ve bunlara kaydedilmiş bilgisayar programları ve yazılımları; bilgisayar ağları vasıtasıyla indirilebilen ve manyetik ve optik ortamlara kayıt edilebilen elektronik yayınlar; manyetik/optik okuyuculu kartlar, manyetik, optik ve elektronik ortamlara kaydedilmiş çekilmiş sinema filmleri, diziler ve video müzik klipleri. Antenler, uydu antenler, yükselticiler ve bunların parçaları. Bilet otomatları, nakit para çekme makineleri. Makine ve cihazların elektroniğinde kullanılan elemanlar: yarı iletkenler, elektronik devreler, entegreler, yongalar (çipler), diyotlar, transistörler, manyetik kafalar, saptırıcılar; elektronik kilitler, fotoseller, elektronik açma kapama mekanizmaları, algılayıcılar (sensörler). Birim zamandaki tüketim miktarını ölçen sayaçlar ve zaman ayarlayıcıları. Koruyucu giysiler, koruma ve can kurtarma amaçlı donanımlar. Gözlükler, güneş gözlükleri, lensler ve bunların kutuları, kılıfları, parçaları ve aksesuarları. Elektrik enerjisini iletim, dönüştürme, depolama kontrol cihazları ve araçları: fişler, buatlar, anahtarlar, şalterler, sigortalar, balastlar, starterler, elektrik panoları, rezistanslar, soketler, transformatörler, adaptörler, şarj cihazları, elektrik, elektronikte kullanılan kablolar, piller, aküler, elektrik enerjisi üretimi için güneş panelleri. Ana fonksiyonu uyarı ve alarm olan cihazlar (taşıt alarmları hariç), elektrikli ziller. Trafikte kullanım amaçlı sinyalizasyon, işaretle bildirme cihazları ve araçları. Yangın söndürme amaçlı taşıtlar dahil yangın söndürme aletleri ve cihazları (yangın söndürme hortumları ve yangın söndürme vanaları dahil). Radarlar, denizaltı radarları (sonarlar), gece görüşü sağlayıcı veya arttırıcı aletler ve cihazlar. Dekoratif mıknatıslar. Metronomlar. 30 Kahve, kakao; kahve veya kakao esaslı içecekler, çikolata esaslı içecekler. Makarnalar, mantılar, erişteler. Pastacılık ve fırıncılık mamulleri, tatlılar: Ekmek, simit, poğaça, pide, sandviç, katmer, börek, yaş pasta, baklava, kadayıf, şerbetli tatlılar, puding, muhallebi, kazandibi, sütlaç, keşkül. Bal, arı sütü, propolis. Yiyecekler için çeşni/lezzet vericiler, vanilya, baharatlar, domates sosları dahil olmak üzere soslar. Mayalar, kabartma tozları. Her türlü un, irmikler, nişastalar. Toz şeker, kesme şeker, pudra şekeri. Çaylar, buzlu çaylar. Şekerlemeler, çikolatalar, bisküviler, krakerler, gofretler. Sakızlar. Dondurmalar, yenilebilir buzlar. Tuz. Hububattan (tahıl) imal edilmiş çerezler, patlamış mısır, yulaf ezmeleri, mısır cipsleri, kahvaltılık hububat ürünleri, işlemden geçirilmiş buğday, arpa, yulaf, çavdar, pirinç. Pekmez. 32 Biralar; bira yapımında kullanılan preparatlar. Maden suları, kaynak suları, sofra suları, sodalar. Sebze ve meyve suları, bunların konsantreleri ve özleri, meşrubatlar. Enerji içecekleri (alkolsüz); proteinle zenginleştirilmiş sporcu içecekleri. 33 Alkollü içecekler (biralar hariç): Şaraplar, rakılar, viskiler, likörler, alkol içeren kokteyller. 35 Reklamcılık, pazarlama ve halkla ilişkiler ile ilgili hizmetler, ticari ve reklam amaçlı sergi ve fuarların organizasyonu hizmetleri, reklam amaçlı tasarım hizmetleri; alıcı ve satıcılar için online pazaryeri (internet sitesi) sağlama hizmetleri. Büro hizmetleri: sekreterlik hizmetleri, gazete aboneliği düzenleme hizmetleri, istatistiklerin derlenmesi, büro makinelerinin kiralanması hizmetleri, bilgisayar veri tabanlarındaki bilginin sistematik hale getirilmesi, telefon cevaplama hizmetleri. İş yönetimi, idaresi ve bu konular ile ilgili danışmanlık, muhasebe ve mali müşavirlik hizmetleri, personel işe yerleştirme, işe alma, personel seçimi, personel temini hizmetleri, ithalat-ihracat acente hizmetleri, geçici personel görevlendirme (başkası adına fatura yatırma, vergi yatırma, trafik işlemleri gibi iş takibi) hizmetleri. Açık artırmaların düzenlenmesi ve gerçekleştirilmesi hizmetleri. Müşterilerin malları elverişli bir şekilde görmesi ve satın alması için (...)1 mallarının bir araya getirilmesi hizmetleri (belirtilen hizmetler perakende, toptan satış mağazaları, elektronik ortamlar, katalog ve benzeri diğer yöntemler ile sağlanabilir). 36 Sigorta hizmetleri. Finansal ve parasal hizmetler. Gayrimenkul komisyonculuğu, müşavirliği ve idaresi hizmetleri. Gümrük müşavirliği hizmetleri. 43 Yiyecek ve içecek sağlanması hizmetleri. Geçici konaklama hizmetleri, geçici konaklama ile ilgili rezervasyon hizmetleri, düğün salonu kiralama hizmetleri, konferans ve çeşitli toplantılar için yer sağlama hizmetleri. Gündüz bakımı (kreş) hizmetleri. Hayvanlar için geçici barınma sağlanması hizmetleri." mal ve hizmetlerinde kullanılmak üzere marka olarak tescili istemiyle davalı kuruma başvuruda bulunduğu, 2020/106824 kod numarasını alan başvurunun dava dışı ... Gıda İhtiyaç Tüketim Maddeleri İnşaat Sanayi ve Tic. A.Ş' nin yaptığı itirazın Markalar Dairesi Başkanlığınca reddedildiğini, dava dışı şirketin bu ret kararına karşı yaptıkları itirazın bu kez YİDK tarafından reddedildiğini, ancak başvurununda re'sen 6769 sayılı SMK'nun 5/1-(b) bentleri uyarınca nihai olarak TÜRKPATENT YİDK’nun, ... reddine kararı ile nihai olarak reddedildiği, anılan kararın iptali istemiyle Mahkememiz önündeki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Taraflarca sunulan belgeler ile tüm deliller incelenmiş, çözümü teknik ve özel bilgiyi gerektirdiği düşünülen konularda bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş, buna göre;
6769 s. SMK 5/1-b maddesi uyarınca değerlendirme:
6769 s. SMK 5/1-b maddesi “Herhangi bir ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler”in marka olarak tescil edilemeyeceklerini düzenlemektedir. Madde gerekçesi incelendiğinde, sicilde gösterilebilir olmasına rağmen ilgili mal veya hizmetler için ayırt ediciliğe sahip olmayan, dolayısıyla tüketiciler tarafından marka olarak algılanmayacak işaretlerin tescil edilemeyeceği düzenlenmiştir. 2015/2424 sayılı AB Marka Tüzüğünün 7. maddesinde de marka olarak tescil edilemeyecek herhangi bir ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler benzer şekilde düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre işaretin tescilinin mümkün olmaması için “kaynak gösterme fonksiyonu”na sahip olmaması gerekmektedir.
Zira Avrupa Adalet Divanı ve Avrupa marka Ofisi ve üye ülkelerin ulusal mevzuatlarına göre bu maddenin yorumunda hareket noktası markanın esaslı fonksiyonu kavramıdır. Bir markanın esaslı/asıl fonksiyonu, mal ve hizmetleri bir başkasının mal ve hizmetlerinden ayırt etmekten ibarettir. Dolayısıyla ürünün bir kişi veya firmaya ait olduğunu tanıtmaya imkan vermesi, yani ayırt edici gücünün olması gereklidir. Eğer ki işaret, ürünün aidiyeti hakkında tüketiciye bir bilgi veremiyor ise marka olarak tescil edilemez. Dolayısıyla ayırt edicilik fonksiyonu, işaretlerin genel ve temel bir özelliğidir. (Adalet Divanı, T-157/08 Paroc OY AB v OHIM, 2011 – “InsolateFor Life”).
“Bir markanın ayırt edici karaktere sahip olması için o markanın, tescili istenen ürünün belirli bir işletmeden kaynaklandığını belirler hale gelmiş ve böylece o ürünü diğer işletmelerin mallarından ayırır hale getirmiş olması gerekir. (C-144/06 P Henkel v OHIM [2007] and C-304/06 P Eurohypo v OHIM [2008]).”. Yargıtay kararlarında da, ayırt ediciliğin markanın temel fonksiyonu olan kaynak gösterme fonksiyonunun sağlanıp sağlanmadığına bağlı olduğu ifade edilmektedir. Yargıtay 11. H.D.'nin 2005/1359 E., 2006/3136 K. sayılı kararında:
"556 sayılı KHK ile hüküm altına alınan tanım ve ilkeler birlikte değerlendirildiğinde, ayırt edicilik fonksiyonu markanın en temel unsurudur. Çünkü, ayırt edicilik markanın üzerinde kullanıldığı bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini diğer teşebbüslerin mal ve hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayan en önemli tescil şartıdır." denilerek ayırt ediciliğin markanın en temel unsuru olduğuna dikkat çekilmiştir. Dolayısıyla kabul edilen bu görüşler çerçevesine işaretin, tescili talep olunan emtialar yönünden “kaynak gösterme” fonksiyonunun var olup olmadığı incelenmeli ve bu doğrultuda bir kanaate varılmalıdır.
Bu çerçevede somut uyuşmazlığa dönüldüğünde; dava konusu edilen işareti, renk ve şekil unsurlarından yoksun bir kelime markasıdır; işarette İngilizce’de yerleşik bir tamlama olan ve Türkçe’de “doğum günün kutlu/mutlu olsun”, “iyi ki doğdun” anlamlarına gelen “happy birthday” kelime öbeği, düz yazım karakterindeki siyah renkli büyük harflerle birleşik olarak yazılmıştır. Öncelikle; bu yerleşik tamlamanın ayrı değil de birleşik olarak yazılmış olması, tamlamanın tüketici zihninde doğrudan yarattığı algı yönünden, ayrı yazılmış olmasıyla bir fark yaratmamaktadır. Dolayısıyla, işaretin yerleşik kullanımından farklı bir kompozisyonda kullanıldığı ve bu yönü itibariyle markasal hüviyette bir ayırt edicilik kazandığı söylenememektedir. Ayrıca; her ne kadar işarette kullanılan tek unsur olan tamlama İngilizce ise de, “happy birthday” tamlamasının Türkçe’de ne anlama geldiğini bilmek için İngilizce’ye hakim olmak gerekmemektedir; bu tamlama ülkemizde de, çoğu zaman doğum günü kutlamalarında sıklıkla kullanılmaktadır ve anlamının, çocuklar dahil, İngilizce’ye hakim olmayan geniş bir halk kesimi tarafından bilindiği/bilinebileceği düşünülmektedir. Son olarak; işarette yerleşik anlamı haiz kelime öbeği dışında herhangi bir unsur kullanılmadığı ve bu kelime öbeğinin yazım stili/harfleri itibariyle de karakteristik bir özellik taşımadığı kanaatine varılmıştır.
Markada geçen “...” kelime öbeğinin, yerleşik bir anlamı haiz ve herkes tarafından kullanılan, davacı tarafından yaratılmamış, tasviri/tanımlayıcı bir tamlama olması nedeniyle, ne anlama geldiğinin ilk bakışta kavranması ve tüketicide doğrudan bir algı uyandırması, bu algının da “doğum günün kutlu/mutlu olsun” olması ihtimali yüksektir. Bu nedenle de; yerleşik/yaygın olarak bilinen anlamı itibariyle “” kelime öbeği tek başına, yani herhangi bir şekil/başka kelime unsuru ile birlikte kullanılmadığı için, bu kelime öbeğinin ortalama tüketici tarafından doğrudan/ilave zihni bir çabaya gerek olmaksızın doğrudan “bilinen” anlamı ile algılanacağı, bu nedenle de soyut ayırt ediciliğin bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
Herkes tarafından bu şekilde algılanan ve herhangi bir sektörlerde faaliyet gösteren her aktör tarafından yaygın olarak kullanılabilecek olan bir ibarenin, bir markanın esas/baskın unsuru olarak kullanılarak, belirli bir ticari kaynağa ait bir işaret olarak algılanması ve o ticari kaynağın emtialarını diğer ticari kaynakların emtialarından ayırması mümkün olmadığından, "..." işaretinin anlamsal açıdan soyut ayırt ediciliğinin bulunmadığı gibi, tescil kapsamına alınmak istenilen, doğum günü kutlaması kapsamında kullanılabilecek/tüketilebilecek tüm mal ve hizmetler ile doğum günü hediyesi olabilecek tüm mal ve hizmetler yönünden “marka olabilme kabiliyeti”ne sahip somut ayırt edici niteliği haiz bir ibare de olmadığı, bundan ziyade, ancak ve sadece “doğum günün kutlu/mutlu olsun” mesajını/ dileğini/ kutlamasını ileten bir kelime öbeği olduğu anlaşılmakla, dava konusu edilen markanın soyut ve kapsamına alınmak istenilen, 03, 09, 30, 32, 33, 35, 36 ve 43. Sınıflara giren mal ve hizmetlerin hiçbiri yönünden somut ayırt edici niteliğinin bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
Sonuç olarak; "..." işaretinin, başvurunun kapsamına alınmak istenilen mal ve hizmetlerden fonsiyonel ve anlamsal açılardan bağımsız olmaması, herkes tarafından kullanılabilecek/tercih edilebilecek yerleşik anlamlı, orijinal olmayan bir tamlama olması, bu yönüyle üzerinde kullanılacağı emtiaların aynısını piyasaya arz eden diğer ticari kaynakların/aktörlerin mal ve hizmetlerinden bu emtiaları ayıramaması, bu mal ve hizmetlerin özünden farklı olmaması, ancak ve sadece “doğum gününü kutlayan bir mesaj/dilek” olması nedenleriyle, reddedildiği mal ve hizmetler açısından marka olarak soyut ve somut ayırt edici niteliğe sahip olmadığı, YİDK iptali koşullarının oluşmadığı kanaatine varılmıştır.
Taraflarca sunulan belgeler ile tüm deliller incelenmiş, alınan rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş olup yukarıda açıklanan gerekçelerle, davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 179,90 TL harçtan peşin alınan 80,70 TL harcın düşümü ile 99,20 TL bakiye karar harcın davacıdan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
3-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiği için AAÜT uyarınca 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
5-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde PTT aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK'nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.19/01/2023 Katip ...
¸

Hakim ...
¸
¸Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu gereğince
DYS üzerinden E-İmza ile imzalanmış olup,
Ayrıca fiziki olarak imzalanmayacaktır.