ANKARA 1. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ANKARA 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/173
KARAR NO : 2022/419

DAVA : Endüstriyel Tasarıma Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Tespiti, Tecavüzün ve
Haksız Rekabetin Durdurulması, Manevi Tazminat, İlan
DAVA TARİHİ : 13/05/2022
KARAR TARİHİ : 15/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan Endüstriyel Tasarıma Tecavüz, Maddi ve Manevi Tazminat davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesiyle; müvekkili ... Oturma Grupları Mobilya İmalat İth.İhr.San.ve Tic.Ltd.Şti.
adına, ... markası, ilk kez, 20.sınıf başta olmak üzere ilgili diğer sınıflarda, 1992
senesinde tescil edildiğini, müvekkilinin, ... markasını, 1992 yılından bu yana, yurt içi ve yurt
dışında, aralıksız ve çok etkin bir biçimde kullanmak ve ... markasına önemli
miktarlarda yatırımlar yapmak suretiyle; Türkiye genelinde oluşturduğu
bayilikler, yurt genelinde faal mağazaları ve sürekli yaptığı reklam kampanyaları
vasıtasıyla, bu markayı tanınmış ve son derece ayırt edici bir hale getirmiş
bulunduğunu, müvekkilinin sadece mobilya, dekorasyon ve ev aksesuarları alıp
satmamakta; aynı zamanda her tür mobilya, dekorasyon ve ev aksesuarlarının
tasarım, imalat ve teslimatını da yapmakta; ürünlerini ... markası altında
ambalajlanmış olarak teslim etmekte; ürün ve hizmetlerini tanıtmak için www...com.tr, www...com.tr ve www.casaintl.com internet
adreslerinden yayın yaptığını, ürün katalogları dağıttığını, ... ibaresini esas ve yan unsur olarak içeren müvekkili şirket adına, TÜRKPATENT nezdinde tescilli pek çok marka tescili de bulunduğunu, davalı tarafa ait; INSTAGRAM isimli sosyal paylaşım sitesinde
“...” kullanıcı adı ile ve
“https://www.instagram.com/n.......n/” uzantısına tıklandığında çıkan
internet sayfasında, müvekkili adına TÜRKPATENT nezdinde tescilli
tasarımın aynısının izinsiz olarak kullanıldığını, müvekkilinin adına TÜRKPATENT nezdinde 2016/02759 no ile tescilli çoklu
tasarımda yer alan 7.1 no’lu ve müvekkilimiz tarafından piyasaya ... adı ile
sunulan tasarımın; davalıya ait, https://www.instagram.co...
uzantılı INSTAGRAM sayfasında kullanıldığı; piyasaya sunulduğu ve satışının
yapıldığı ve bu eylemlerin, müvekkilimiz adına tescilli 2016/02759 no ile tescilli
çoklu tasarımda yer alan 7.1 sıra no’lu tasarım üzerindeki haklara tecavüz ve
haksız rekabet teşkil ettiğinin tespiti ile işbu tecavüz ve haksız rekabetin
durdurulmasına;
davalı tarafından üretilip piyasaya sunulmuş tasarımın, Türkiye sınırları içinde
veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi alanlar dâhil, bulundukları her yerde
el konulması ve bunların saklanmasına;
müvekkilinin ... markasının tanınmışlığı; davaya konu tasarıma yapılan
yatırım, davalı tarafın müvekkilimiz markası ve tasarımından haksız olarak
yararlanmak amacıyla açık şekilde sergilediği kötü niyetli tutum ve davranışlar da
göz önüne alınarak, haksız rekabet ve marka hakkına tecavüz nedeniyle, 50.000-TL manevi tazminatın; tespit davasının açıldığı tarih olan 17.12.2021 tarihinden
itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte, davalıdan tahsili ile müvekkil şirkete
ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı davaya cevap vermemiştir.
YARGILAMA:
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; davalının ... isimli ınstagram hesabı üzerinden satışa arz ettiği koltuk tasarımının davacının marka hakkına tecavüz ve haksız rekabet teşkil edip etmediği manevi tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dava dilekçesi davalıya tebliğ olunmuş davalı tarafından davaya cevap verilmemiş, sunulan deliller alınmış, tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı ticaret sicil kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, sulh ve arabuluculuk teşvikinden sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip hazır olan taraflara son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
Mahkememizin 2021/72 d.iş sayılı dosyasında alının bilirkişi heyeti raporunda özetle;
aleyhine tespit talep edilene ait “...” adlı instagram hesabı üzerinden satış
amaçlı sergilenen tespit Koltuk tasarımının, Tespit talep eden ... OTURMA GRUPLARI
MOB. İMALAT İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.ne ait 2016 02759/7 sayılı tescile konu
koltuk tasarımı ile bilgilenmiş kullanıcı gözü ile genel izlenim itibariyle olarak aynı tasarımlar
olduğu, takdirin mahkemeye ait olduğu bildirilmiştir.
Mahkememizce alınan bilirkişi raporunun her iki tarafın iddia ve savunmasının kapsamı, taraf delilleri dikkate alınarak düzelendiği, hüküm kurmaya yeterli incelemenin yapıldığı, raporların usul ve yasaya aykırı yönünün bulunmadığı, hukuki değerlendirmenin nihai olarak mahkememizce yapılacağı anlaşılmakla yeni heyetten rapor alınması veya mevcut bilirkişi heyetinden yeniden ek rapor alınması yoluna gidilmemiştir.
GEREKÇE:
Tescilli bir tasarımın sağladığı korumanın kapsamı ve sınırları 10.01.2017 tarihinde yürürlüğe giren 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ile düzenlenmiştir.
“Yenilik ve ayırt edicilik” başlığı altında düzenlenen 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 56. maddesi;
"Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur.
Birleşik ürünün parçasının tasarımı, aşağıdaki şartları taşıyorsa yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir:
a) Parça birleşik ürüne takıldığında, birleşik ürünün normal kullanımında görünür durumda olmalıdır.
b) Parçanın görünür durumda olan özellikleri, yenilik ve ayırt edici nitelik şartlarını karşılamalıdır.
Bu maddede yer alan normal kullanım; bakım, servis veya onarım işleri hariç olmak üzere, son kullanıcı tarafından kullanımı ifade eder.
Bir tasarımın aynısı;

a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır." şeklindedir.

Aynı Kanun'un "Kamuya sunma" başlıklı 57. maddesi ise;
"Kamuya sunma; sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri kapsar. Tasarımın gizlilik şartıyla üçüncü bir kişiye açıklanması kamuya sunma sayılmaz.
Koruma talep edilen bir tasarım, başvuru tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez." şeklindedir.
6769 sayılı SMK'nın 58. maddesine göre tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu kanundan doğan haklarını kullanabilir. Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.
Bir tasarımın yeni olabilmesi için, onun aynısının, tescil tarihinden evvel dünyanın her hangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekmektedir. Tasarımların aynı olup olmadığının tespiti için yapılacak benzerlik testinde; aynı izlenimi uyandırma, aynı etkiyi yapma, karıştırılma tehlikesi veya olasılığı incelenemez. Bunlar ikinci aşamaya yani ayırt edicilik tetkikine aittir. Tasarımın yeniliği yoktur diyebilmek için, hükümsüzlüğü istenilen tasarımın, önceden kamuya sunulan (faydalı model, marka ve) tasarım belgelerindeki tasarımlar ile aynı olması şarttır. Terkini talep edilen tasarım öncekinden sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilecektir.
Yenilik önceki tasarıma göre belirlenecektir. Aynı kabul edilmeye engel olamayan küçük ayrıntılarda farklılık hâkimin takdirine göre belirlenecektir. Burada şu ölçü verilebilir; fark, aynı olmayı ortadan kaldırmıyor, mevcut önceki tasarım görünümünü sürdürüyor, fark sadece mevcut görünüme, yani mevcut tasarıma ek, onda bir değişiklik, ondan bir sapma niteliği taşıyorsa, yani farklılık o (mevcut tasarım) esas alınarak ondan hareketle yapılmışsa küçüktür. Bunun dışında kalan farklar ise büyüktür.
Yenilik ne özgünlük, ne eşsizlik, ne estetiğe sahip bulunma, ne de estetiğin ve kalitenin basamağıdır.
Başvurusu yapılan bir tasarım yenilik testini geçebilirse ikinci olarak ayırt edicilik incelemesine tâbî tutulur. Bu test bir kıyaslama incelemesidir. Bir tasarımın ayırt ediciliğe sahip bulunması demek, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunması demektir.
Bilgilenmiş kullanıcı ise, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı ara veya nihaî tüketicidir. Ancak asla bir uzman değildir.
Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde;

DAVACI TASARIMI DAVALI KULLANIMLARI

2016 02759 / 7 nolu tasarım www...net

Benimsenen bilirkişi mütalâalarında da dava konusu tasarım görsellerine ve davalının kullanımlarına ilişkin görsellere yer verilmiş, değerlendirme görseller üzerinden yapılan incelemelere göre, dava konusu tasarımın 2016 02759 sayılı tasarım tescilinin 7 sıra nosunda yer alan
KOLTUK olup 04.04.2016 tarihinden itibaren 6769 Sayılı SMK hükümlerine göre 5 yıl süre ile
TESPİT TALEP EDEN FİRMA ADINA tescilli tasarımlar oldukları ve halen geçerli olduğu; davacıya ait 2016 02759/7 sıra nolu tescilli tasarım ile ''...'' instagram adresindeki sergilenen siyah deri döşenmiş koltuğun genel yapıları, kol sırt,
oturum ve ayak yapıları dahil görünümlerinin neredeyse birebir aynı görünüm özelliklerinde
olduğu tespit edilmiş sadece tescilli üründe döşeme malzemesi kumaş/süet ve daha yumuşak bir
döşeme tarzı söz konusu iken tespit üründe daha dolgun bir döşeme ve deri kumaş döşenmiş
olduğu; davalı tarafından satışa arzedilen üründe kullanılan ayakların genel yapısı ve malzeme dahil aynı
görünüm özelliklerinde olduğu, kıyaslanan ürünlerin aynı sektör için tasarımcının seçenek
özgürlüğünün çok geniş olduğu düşünülerek döşeme malzemesi ve tarzı hariç, genel izlenim
itibariyle bilgilenmiş kullanıcı gözünde ayırt edilemeyecek derecede aynı ürünler olduğu; söz konusu instagram hesabı üzerinden yapılan inceleme neticesinde
ilgili instagram hesabının “...” adı ile kayıtlı olduğu, iletişim bilgisi olarak
05347723984 bilgisinin paylaşılmış olduğu, internet sitesi olarak http://www...net/
kaydının girilmiş olduğu, ilgili resim paylaşımının ekran görüntüsünün yer aldığı, 20 Aralık 2021 de yapılmış olduğu, 37 farklı kişi tarafından beğeni aldığı, izlenmiş olduğu; bu durumda davalıya ait “...” adlı instagram hesabı üzerinden satış amaçlı sergilenen tespit Koltuk tasarımının davacı ... OTURMA GRUPLARI
MOB. İMALAT İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.ne ait 2016 02759/7 sayılı tescile konu
koltuk tasarımı ile bilgilenmiş kullanıcı gözü ile genel izlenim itibariyle olarak aynı tasarımlar
olduğu anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenler ile davalının satışını gerçekleştirdiği ürünlerinin davacının davacıya ait 2016 02759/7 sıra nolu tescilli tasarımına tecavüz niteliği taşıdığı anlaşıldığından davalının internet hesabı üzerinden satışa arz ettiği koltuk tasarımının davacının tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespitine, tecavüzün ve haksız rekabetin durdurulmasına, davalı tarafından sunularak satışa arz edilen ve davacının 2016/02759 nolu tasarımının 7.1 sırasında kayıtlı tasarımına tecavüz teşkil eden koltuklara el konulmasına, tasarımın değiştirilmesi suretiyle tecavüzün önlenmesi mümkün değil ise imhasına yönünde karar vermek gerekmiştir.
Manevi tazminat talebi yönünden; tasarımdan doğan hakları tecavüze uğrayan tasarım hakkı sahibinin maddi ve manevi tazminat talep edebileceği bildirilmiş tecavüz nedeniyle tasarım sahibinin manevi olarak zarara uğraması mümkündür.
Manevi tazminat için davalının kusurlu olması gerekir. Davada davalının ticari şirket olması, diğer davalının davacı ile aynı sektörde ticaret yapan tacir olması nedeniyle basiretli tacir gibi hareket etmesi ve başkası adına tescilli tasarımı izinsiz olarak üretip piyasaya sürmemesi gerekir. Oysa davalı davacı adına tescilli tasarımları herhangi bir izin almadan ücret ödemeden tasarıma tecavüz eder şekilde üretip ticarete konu etmiştir. Bulundukları konum itibariyle tasarımlardan haberdar olabilecek durumdadır. Davacı tasarımlarına tecavüz ederek üretip piyasaya sunmaları nedeniyle kusurlu bulunmuştur.
Tecavüz nedeniyle tasarım sahibinin ticari kişisel varlığında meydana gelen olumsuz sonuçlar manevi tazminatla giderilebilir. Manevi tazminatın hesaplanmasına ilişkin olarak tasarım sahibinin duyduğu acı, elem, ticari hayattaki güven zedelenmesini dikkate alarak manevi tazminatın miktarı genel hükümler çerçevesinde tayin edilmiş ayrıca tecavüz edilen tasarım sayısı da göz önünde bulundurulmuş ve bir taraf için zenginleşme diğer taraf içinde ekonomik çöküntü sağlamayacak şekilde tespit edilmiş ve mahkememizce davacının tasarımdan doğan hakkına tecavüz olduğu kabul edilmiştir.
Açıklanan nedenlerle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere:
1-Davanın kısmen kabul kısmen reddi ile,
Davalının internet hesabı üzerinden satışa arz ettiği koltuk tasarımının davacının tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespitine, tecavüzün ve haksız rekabetin durdurulmasına,
Davalı tarafından sunularak satışa arz edilen ve davacının 2016/02759 nolu tasarımının 7.1 sırasında kayıtlı tasarımına tecavüz teşkil eden koltuklara el konulmasına, tasarımın değiştirilmesi suretiyle tecavüzün önlenmesi mümkün değil ise imhasına,
20.000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte alınarak davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Mahkememiz kararının masrafı davalıya ait olmak üzere Türkiye yayınlanan tirajı en yüksek gazetelerden birinde ilanına,
Fazlaya dair talebin reddine,
2-Harçlar Yasasına göre hesaplanan 1.366,20-TL karar harcından peşin alınan 80,70-TL’nin mahsubu ile bakiye 1.285,50-TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Endüstriyel Tasarıma Tecavüz ve Haksız Rekabet davasının kabulü nedeniyle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 15.000,00-TL maktu ücreti vekâletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Manevi Tazminat davasının kısmen kabulü nedeniyle, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 15.000,00-TL maktu ücreti vekâletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,

5-Davacının yapmış olduğu ve aşağıda dökümü gösterilen 2.800,90-TL yargılama giderinin takdiren 1.867,26-TL'sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davalı tarafından yargılama gideri sarfedilmediğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
7-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re'sen yatırana iadesine (HMK m.333),
Dair verilen karar, hazır olan taraf vekillerinin yüzüne karşı, tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık yasal süre içinde Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup, usulen anlatıldı. 15/12/2022

Katip ... Hakim ...
¸ ¸

MASRAF DÖKÜMÜ
İlk Masraf : 172,90-TL
Gider Avansı : 177,50-TL
Tespit Masrafları :
Toplam Harç : 165,50-TL
Gider Avansı :2.285,00-TL
TOPLAM :2.800,90-TL