ANKARA 1. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ANKARA 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/413 Esas - 2022/352
T.C.
ANKARA
1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/413
KARAR NO : 2022/352

DAVA : Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali
DAVA TARİHİ : 03/12/2021
KARAR TARİHİ : 08/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan endüstriyel tasarımla ilgili kurum kararının iptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekil dava dilekçesiyle; müvekkili şirketin 1972 yılında İstanbul'da kurulmuş olduğunu ve halihazırda 35000 metre karelik fabrika alanında 600 kişiyi aşkın ekiple elbise askıları üretimi ve satışını gerçekleştirdiğini, müvekkili şirketin, elbise askı imalatı alanında Türkiye Lideri, Dünya Üçüncüsü konumunda olduğunu ve yurtdışında birçok ülkede de fabrikaları bulunduğunu, internette bulunan elbise askılarının büyük çoğunluğunun müvekkili şirket tarafından üretildiğini, sektör lideri konumunda olan müvekkili şirketin müşteri taleplerini dikkate alarak sürekli olarak AR-GE yaptığını, yeni modeller için tasarım, faydalı model ve patent tescilleri gerçekleştirdiğini ve halihazırda yurtiçi ve yurtdışında birçok tasarım başvurusu bulunduğunu, müvekkili şirketin modellerinin sektörde diğer firmalarca da takip ve taklit edildiğini, müvekkili şirketin bizzat kendi geliştirdiği bu modellere tescil alıp koruma sağlamaması için yurtiçi ve yurtdışından bazı firmalarca mütemadiyen itiraz gerçekleştirildiğini, davalı ...PLASTİK’in de müvekkilinin tasarımlarına itiraz ettiğini, davalı yanın 2021/002699 nolu başvuruya gerçekleştirdiği itirazda sunulan sözde delillerin; tarihi belirsiz/şüpheli kataloglar ile bir kısım internet siteleri olduğunu, TÜRKPATENT’ in yapılan itirazda “delillerin sıhhati ve kabul edilebilirliği” hususunda en ufak bir irdeleme yapmaksızın müvekkiline ait tasarımın hükümsüzlüğüne karar verdiğini, müvekkiline ait tasarımlardan 2 ve 4. sıra numaralı tasarımların hükümsüzlüğüne gerekçe gösterilen delilin ...Plastik 2019 tarihli ürün katalogunda yer alan SP ve NF kod numaralı ürünler olduğunu, günümüzde 100 TL karşılığında istenen tarihi içeren katalog, dijital katalog yapılabildiğini ve birkaç baskı alınabildiğini, katalogların, broşürler kesin delil veya kuvvetli delil hatta delil başlangıcı niteliğinde dahi olmadığını çünkü söz konusu delillerin aleyhine kullanılana ait olmadığını veya aleyhine kullanılan tarafından verilmediğini, bunların ancak şüpheli delil niteliğinde kabul edilebileceğini, şüpheli delillerle hatta delil başlangıcı niteliğinde ki bir belgeyle “yenilik – ayırt edicilik – gerçek hak sahipliği” hususlarında hüküm kurmanın mümkün olmadığını, itiraza gerekçe gösterilen internet sitesindeki görsellerin de kesin delil oluşturamayacağını, katalog ve internet sitelerinde yer alan görsellerin çoğu zaman tasarım kıyaslaması yapmaya elverişli olmadığını, katalog ve internet sitelerinde yer alan ürün görsellerinin fotoğraf çözünürlüklerinin son derece düşük olduğunu ve sadece bir açıdan fotoğraf verildiğini, bu nedenle söz konusu fotoğraflara konu ürünlerin ince detayları, açı farklılıkları, süslemeleri, kıvrımları, dokuları vs. tam olarak belli olmadığını, TÜRKPATENT gerekçesinin mantık ve ciddiyet dışı olduğunu, müvekkiline ait 2 farklı tasarımında aynı anda 2019 katalogunda yer alan 3 farklı ürün nasıl benzer kabul edildiğinin anlaşılamadığını, dava konusu ürünün, esasen çok teknik ve tasarım değişikliğine elverişli olmadığını, “palto, gömlek, pantolon ve etek gibi alt ürün askılarında” amacına uygun olarak “kanca, kol, bar ve mandal” bulunmasının teknik zorunluluk olduğunu, müvekkiline ait 2. Sıra numaralı tasarımın ceketler için tasarlanmış olduğunu aynı zamanda alt kısımda pantolon için süngerli barın mevcut olduğunu, ceketlerin kalıbının muhafazası için askı eti genişçe tasarlanmış olduğunu ve kol uçlarında biraz daha geniş olduğunu, çengelin bulunduğu boyun kısmının et kalınlığının diğer kısımlardan daha az olduğunu, kolların öne doğru eğimli tasarlandığını, pantolonun asılacağı bar kısmının kolun alt uçlarından takıldığını, müvekkiline ait 4. Sıra numaralı tasarımın da; ceketler için tasarlanmış olduğunu ve aynı zamanda alt kısımda pantolon için süngerli barın mevcut olduğunu, ceketlerin kalıbının muhafazası için askı etinin genişçe tasarlanmış olduğunu ve kol uçlarında çok bariz olacak şekilde daha geniş olduğunu, çengelin bulunduğu boyun kısmının et kalınlığının diğer kısımlardan daha az olduğunu, kolların düz bir hat oluşturacak şekilde tasarlandığını fakat kolların uçlarının ön kısmının öne doğru küt tasarlandığını, pantolonun asılacağı bar kısmının kolun alt uçlarında ve aşağıda olacak şekilde tasarlandığını, barın uç kısmında askı için çentik bulunduğunu itiraza gerekçe olarak gösterilen SP modelinin ... modelleriyle aynı amaca yönelik ceket-pantolon askısı olduğunu ve alt kısmında bar bulunduğunu, fakat SP modelinin sadece ön kısımdan fotoğrafı sunulduğunu, modelin üst kısımdan fotoğrafının bulunmadığını bu nedenle; SP modelin kollarının kıvrımları, et kalınlığı, kol uçlarının şekli gibi tasarımda önem arz eden hususlarda kıyaslama yapılmasının mümkün olmadığını, SP modeli bu açıdan incelendiğinde bar kısmı bakımından ... 2. Sıra tasarımıyla benzer olduğunu ama 4. Sıra tasarımıyla farklı olduğunu, gene SP model kol uçlarının ... 4. Sıra tasarımıyla benzer ama 2. Sıra tasarımıyla farklı olduğunu, ayrıca kol uçlarının üstten görünüşü olmadığından 4. Sıra tasarımı gibi öne doğru küt olup olmadığı belli olmadığını, itiraza gerekçe olarak gösterilen NF modelinin de ... modelleriyle aynı amaca yönelik ceket-pantolon askısı olduğunu ve alt kısmında bar bulunduğunu, fakat NF modelinin sadece ön kısmından fotoğrafının sunulduğunu, üst kısımdan fotoğrafının bulunmadığını bu nedenle; NF modelin kollarının kıvrımları, et kalınlığı, kol uçlarının şekli gibi tasarımda önem arz eden hususlar kıyaslama yapılmasının mümkün olmadığını, NF modeli bu açıdan incelendiğinde bar kısmının ... ürünlerinin bar kısımlarıyla çok farklı olduğunu, NF modelin bar kısmının çok karakteristik ve dikkat çekici, keskin hatta kaba hatlara sahip olduğunu, NF modelinin kol uçlarının bitiminin de çok keskin olduğunu, TÜRKPATENT’in, sadece tek bir açıdan çekilen fotoğraflara dayanarak kıyaslama yaptığını ve “YAP-BOZ” misali farklı tasarımlarda yer alan farklı özellikleri dikkate alarak yenilik değerlendirmesi yaptığını, bir özellik bir üründen, diğer özellik başka bir üründen alınarak hayali bir model yaratıp söz konu hayali model ile dava konusu tasarımları kıyaslamanın kabul edilemeyeceğini, ... modelinin teknik özellik ve tasarımların bazıları, parça parça başka ürünlerde yer almış olabileceğini fakat bu teknik özellik ve tasarımların tamamını aynı anda barındıran başka bir ürün olmadığını, söz konu tasarım farklılıklarının “bilgilenmiş bir kullanıcı” tarafından çok rahat fark edileceğini, söz konu iki ürünü alanın sıradan bir vatandaş tüketici olduğunu ama mağaza çalışanının, kuru temizlemecinin, tekstil üreticisinin tasarım hukukunun aradığı bilgilenmiş kullanıcı olduğunu, bilgilenmiş kullanıcı gözüyle iki tasarımı yan yana ya da farklı değerlendirildiğinde modellerin karıştırma ihtimalinin olmadığını, redde dayanak yapılan internet görselleri ile kısmen reddedilen tasarım arasında gerek bütünde gerekse ufak parçalarda en ufak bir benzerlik bulunmadığını iddia ederek Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’nun 2021/T-924 sayılı kararının iptaline, tescil başvurusunda bulunulan 2021/002699 numaralı tasarımın tescil işlemlerinin tamamlanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı TÜRKPATENT vekili cevap dilekçesiyle, verilen Kurum kararının usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şirket vekili cevap dilekçesiyle; davacı firmanın, firma büyüklüğü ne olursa olsun, iddialarını denetime elverişli bir şekilde ispat edebilmesi gerektiğini, davacının somut olaydaki iddialar bakımından Mahkemeye sunmuş olduğu denetime elverişli bir delil bulunmadığını, davacının temel iddiasının ...Plastik'e ait katalogların tarihlerinin gerçek tarihler olmadığı iddiasının müvekkile yöneltilmiş çirkin bir itham olduğunu, müvekkili ...Plastik’in 1996 yılında kurulduğunu ve 25 yılı aşkın süredir sektörde kaliteli hizmet veren, dürüst ticareti ile bilinen saygın bir firma olduğunu, askı sektöründe çalışan çoğu tedarikçinin ve büyük firmaların elinde ...Plastik'in katalogları mevcut olduğunu, müvekkili şirketin TPE'yi veya bir mahkemeyi yanıltmak üzere yeni bir katalog oluşturması söz konusu olamayacağını ve yapılacak her türlü inceleme ile müvekkili tarafından dayanak gösterilen katalogların gerçek kataloglar olduğunun görülebileceğini, davacının tasarım başvurusuna itiraz ederken müvekkilinin dayandığı tek itiraz gerekçesi bu kataloglar da olmadığını, tasarım başvurusuna konu askı tasarımlarının benzerlerinin birçok üretici tarafından yıllardır kullanılan tasarımlar olduğunu, davacı yanın piyasada birçok üretici tarafından yıllardır kullanılan, en çok satılan harcı alem tasarımları tescil ettirerek, piyasa üzerinde baskı kurmaya, tekel oluşturmaya çalıştığını, her ne kadar YİDK kararında internet siteleri görsellerinde tarih kaydı olmadığı belirtilmiş olsa da gerekli teknik araçlarla inceleme yapıldığında, internetteki görsellerin hangi tarihlerde eklendiğinin tespit edilmesinin mümkün olduğunu ve yapılacak bir bilirkişi incelemesinde müvekkil tarafından sunulan internet görsellerinin tarihlerinin teyit edilmesinin mümkün olduğunu, davacı yana ait 2021 002699/4 sıra numaralı tasarımın, müvekkile ait SP modeliyle neden benzer olmadığına ilişkin yeterli bir açıklama gerçekleştirilmediğini, SP modeliyle 4 sıra numaralı tasarım karşılaştırıldığında bar kısmında dikkat çeken bir farklılık olmadığının görüldüğünü, SP modeli ile 4 sıra numaralı tasarım arasında neredeyse birebir benzerlik bulunduğunu, keza bu tasarımın diğer üreticilerin kataloglarında yer alan modellerle de benzer olduğunu, dava dilekçesinde, YİDK Kararında 2021 002699/2 sıra numaralı tescilin hükümsüzlüğüne karar verilirken dayanak olan gösterilen, NF ve SP modelleriyle birçok benzerliği olduğu ikrar edildiğini, davacı yanın SP modeli ile 2 sıra numaralı tasarımın kol tasarımlarının kollarının ayırt edici bir biçimde farklı olduğunu iddia ettiğini ancak iki modelin fotoğrafları yan yana konulduğunda, ayırt edici nitelik kazandıracak bir farklılık olmadığı görüldüğünü, keza 2 numaralı tasarımın da, piyasadaki farklı firmaların modelleri ile de oldukça benzer olduğunu, internette yer alan, yurt içindeki ve yurt dışındaki birçok farklı firmanın satışa sunduğu tüm modellerin ve görsellerin de davacının başvurusundan sonra internete yüklendiğini iddia etmenin abes bir iddia olduğunu ve gerçekle bağdaşmadığını, tasarım başvurusuna konu askı tasarımlarının benzerlerinin piyasada birçok üretici tarafından yıllardır kullanılan tasarımlar olduğunu ve bu tasarımların herhangi bir ayırt ediciliği bulunmadığını, davacı yanın piyasada en çok satılan modelleri kendi adına tescil ederek piyasayı baskı altına almaya ve tekelleşmeye çalıştığını belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA:
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; davacı tasarım başvurusuna davalı tarafından yapılan itirazın kısmen kabulüyle ilgili verilen YİDK kararının yerinde olup olmadığı iptal şartlarının oluşup oluşmadığı noktalarında noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dava, cevap, cevaba cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tescil ve başvuru dosyaları ile Alâkalı ticaret sicil kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yazı İşleri Yönetmeliği'nin 41/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraf vekillerine tahkikat ve yargılamının geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
Türk Patent'den celbedilen işlem dosyasının tetkikinden; ... VE KALIP SAN. TİC. LTD. ŞTİ. adına tasarım başvurusuna konu edilen 2021/002699 numaralı çoklu tasarım başvurusunun başvuruya konu edilen 1 ve 3. sıra numaralı tasarım başvurularının yeni olmadığı tespit edilerek TÜRKPATENT tarafından re’sen reddedildiği, 2 ve 4 sıra numaralı tasarım başvurularının ise ...PLASTİK TEKSTİL SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. tarafından gerçekleştirilen itiraz neticesinde hükümsüz kılındığı, Türk Patent ve Marka Kurumu Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu tarafından verilen 09.11.2021 tarihli ve 2021/T-924 sayılı kararıyla; ''(...)Yukarıdaki hükümler kapsamında yapılan incelemede; itiraza konu tasarımlardan 2021 002699/2 sıra numaralı tasarım ile itiraza gerekçe olarak gösterilen 2004 02874/4, 2013 05073/1, 2013 06296/2, 2013 06296/3, 2013 06296/4, 2013 06296/5 sıra numaralı tasarımların genel görünüm itibariyle farklı olduğu tespit edildiği gibi 2021 002699/2, 4 sıra numaralı tasarımlara yapılan itirazlara gerekçe olarak gösterilen çeşitli internet siteleri görsellerinde tarih kaydı olmadığı, alış ve satış faturalarında ise ürün görselinin yer almadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle söz konusu itiraz gerekçeleri açısından itirazın reddi gerekmiştir. Buna karşılık 2021 002699/2, 4 sıra numaralı tasarımlar ile itiraza gerekçe olarak gösterilen ...Plastik 2019 tarihli ürün kataloğunun 5. Sayfasında yer alan SP ve NF kod numaralı ürünlerin genel görünümlerinin yüksek oranda benzer olduğu ve 2021 002699/2, 4 sıra numaralı tasarımların bu itiraz gerekçelerine nazaran ayırt edici olmadıkları kanaatine ulaşılmıştır. Diğer taraftan başvuru sahibi tarafından beyan edilen farklılıkların tasarımı ayırt edici kılmayan ayrıntı seviyesinde farklılıklar olduğu tespit edildiğinden, söz konusu iddialar da değerlendirmeyi etkiler nitelikte bulunmamıştır. Belirtilen nedenlerle itirazın kabulü gerekmiştir.'' gerekçesiyle, ''İtirazın kabulüne ve 2021 002699/2, 4 sıra numaralı tasarımın tescilinin hükümsüzlüğüne, oybirliği ile karar verilmiştir.'' şeklinde olduğu; eldeki davanın 60 günlük yasal süre içerisinde 03/12/2021 tarihinde açıldığı anlaşılmış, işin esasına girilmiştir.
Bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda özetle: davacı yana ait dava konusu 2021/002699-2,4 sıra numaralı tasarımların davalı yana ait itiraza gerekçe gösterilen kataloglarda yer alan SP ve NF kodlu ürünler karşısında ayırt edici olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı, davaya konu 2021/T-924 sayılı YİDK kararının yerinde olduğu, takdirin mahkemeye ait olduğu, bildirilmiştir.
Bilirkişi raporunun her iki tarafın iddia ve savunmasının kapsamı, taraf delilleri, marka kapsamları dikkate alınarak düzelendiği, hüküm kurmaya yeterli incelemenin yapıldığı, raporun usul ve yasaya aykırı yönünün bulunmadığı, hukuki değerlendirmenin nihai olarak mahkememizce yapılacağı anlaşılmakla yeni heyetten rapor alınması veya mevcut bilirkişi heyetinden yeniden ek rapor alınması yoluna gidilmemiştir.
GEREKÇE:
Tescilli bir tasarımın sağladığı korumanın kapsamı ve sınırları 10.01.2017 tarihinde yürürlüğe giren 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ile düzenlenmiştir.
“Yenilik ve ayırt edicilik” başlığı altında düzenlenen 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 56. maddesi;
"Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur.
Birleşik ürünün parçasının tasarımı, aşağıdaki şartları taşıyorsa yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir:
a) Parça birleşik ürüne takıldığında, birleşik ürünün normal kullanımında görünür durumda olmalıdır.
b) Parçanın görünür durumda olan özellikleri, yenilik ve ayırt edici nitelik şartlarını karşılamalıdır.
Bu maddede yer alan normal kullanım; bakım, servis veya onarım işleri hariç olmak üzere, son kullanıcı tarafından kullanımı ifade eder.
Bir tasarımın aynısı;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır." şeklindedir.
Aynı Kanun'un "Kamuya sunma" başlıklı 57. maddesi ise;
"Kamuya sunma; sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri kapsar. Tasarımın gizlilik şartıyla üçüncü bir kişiye açıklanması kamuya sunma sayılmaz.
Koruma talep edilen bir tasarım, başvuru tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez." şeklindedir.
6769 sayılı SMK'nın 58. maddesine göre tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu kanundan doğan haklarını kullanabilir. Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.
Bir tasarımın yeni olabilmesi için, onun aynısının, tescil tarihinden evvel dünyanın her hangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekmektedir. Tasarımların aynı olup olmadığının tespiti için yapılacak benzerlik testinde; aynı izlenimi uyandırma, aynı etkiyi yapma, karıştırılma tehlikesi veya olasılığı incelenemez. Bunlar ikinci aşamaya yani ayırt edicilik tetkikine aittir. Tasarımın yeniliği yoktur diyebilmek için, hükümsüzlüğü istenilen tasarımın, önceden kamuya sunulan (faydalı model, marka ve) tasarım belgelerindeki tasarımlar ile aynı olması şarttır. Terkini talep edilen tasarım öncekinden sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilecektir. Yenilik önceki tasarıma göre belirlenecektir. Aynı kabul edilmeye engel olamayan küçük ayrıntılarda farklılık hâkimin takdirine göre belirlenecektir. Burada şu ölçü verilebilir; fark, aynı olmayı ortadan kaldırmıyor, mevcut önceki tasarım görünümünü sürdürüyor, fark sadece mevcut görünüme, yani mevcut tasarıma ek, onda bir değişiklik, ondan bir sapma niteliği taşıyorsa, yani farklılık o (mevcut tasarım) esas alınarak ondan hareketle yapılmışsa küçüktür. Bunun dışında kalan farklar ise büyüktür. Yenilik ne özgünlük, ne eşsizlik, ne estetiğe sahip bulunma, ne de estetiğin ve kalitenin basamağıdır.
Başvurusu yapılan bir tasarım yenilik testini geçebilirse ikinci olarak ayırt edicilik incelemesine tâbî tutulur. Bu test bir kıyaslama incelemesidir. Bir tasarımın ayırt ediciliğe sahip bulunması demek, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunması demektir.
Bilgilenmiş kullanıcı ise, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı ara veya nihaî tüketicidir. Ancak asla bir uzman değildir. Mahkememiz de bilgilenmiş kullanıcı konumunda bulunan ilgililerin katılımıyla oluşturulmuş bilirkişi heyetinden mütalâa almıştır.
Kıyaslama, tescili istenen tasarım ile kıyaslanan tasarımların tam karşılaştırılması ve değerlendirilmesidir. Ayırt edici niteliğin incelenme ve değerlendirilmesinde, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilmesini ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğunun göz önüne alınmasını emredici bir ifadeyle istemiştir. Bilgilenmiş kullanıcının fark edebileceği değişiklikler ise daima göz önünde tutulmalıdır.
Seçenek özgürlüğü ibaresiyle kastedilen, tasarımcıya tasarımına ayırt edicilik vermesi için bir serbest hareket alanının bulunmasıdır. Bunun değerlendirilmesi nesnel olup kişiden kişiye değişmez. Bu nesnel değerlendirmede tekdüze özellik ve nitelikler göz önünde tutulur. Bazı biçimler (=görünümler) nesnenin işlevine sıkı surette bağımlıdırlar. Böyle tasarımlarda tasarımcının hareket alanı pek dardır. Meselâ, bir otomobilin, ütünün ve şişenin şekli gibi. Her otomobil, ütü ve şişe birbirine benzer. Ayırt edicilik için tasarımcının muhakkak nesnenin işlevine ters düşen tasarımlar geliştirmesi beklenemez. Dolayısıyla işlevin yerine getirilebilmesi için zorunlu olan alan dışında yapılabilecek olan tasarımların korunması mümkün olabilecektir. Seçenek özgürlüğünün hiç bulunmadığı hâllerde ise tasarım zaten korunamaz.
Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde;
Dava konusu tasarım, YİDK tarafından hükümsüz kılınan 2021/002699-2,4 sayılı tasarımlardır. Bu tasarımın başvuru tarihi 16.03.2021 olup, bu tarihten önce kamuya sunulmuş olan ve benzer nitelikteki tüm tasarımlar, söz konusu tasarımın yenilik ve ayırt edicilik değerlendirmesinde dikkate alınacaktır.
Anılan tasarımın ret gerekçesi olarak davalı yana ait “...PLASTİK 2019” adlı katalogun 5. sayfasında yer alan SP ve NF kodlu ürünlerin yer aldığı katalogun tarihinin 2019 olduğu görülmektedir. Her ne kadar davacı tarafça geçmiş tarihli katalog basılmasının mümkün olması nedeniyle katalog ve broşürlerin kesin delil veya kuvvetli delil hatta delil başlangıcı niteliğinde dahi kabul edilemeyeceği, itiraza gerekçe gösterilen internet sitesindeki görsellerin de kesin delil oluşturamayacağı ifade edilmiş olsa da redde gerekçe gösterilen SP ve NF kodlu ürünlerin yenilik ve ayırt edicilik değerlendirilmesinde dikkate alınıp alınamayacağının tespiti amacıyla davalı ...PLASTİK’e ait https://www.urhanplastik.com/ alan adlı internet sitesinin “Web Archive” kayıtları incelenmiş; söz konusu internet sitesinde yer alan “Dijital Katalog” a ulaşılmış ve bu katalogun 07.12.2013 tarihinde kayıtlı versiyonu incelendiğinde söz konusu katalogda da “...PLASTİK 2019” adlı katalogun 5. sayfasında yer alan SP ve NF kodlu ürünlerin bulunduğu dolayısıyla söz konusu SP ve NF kodlu ürünlerin davacı yana ait tasarımın yenilik ve ayırt edicilik değerlendirmesinde dikkate alınmasında engel bir durum bulunmadığı tespit edilmiştir.

ı

Dava konusu tasarım bir etek/pantolon gibi alt ürün askısı tasarımıdır. Uyuşmazlık konusu etek/pantolon gibi alt ürün askıları bakımından kanca, bar ve mandal unsurlarını içermenin teknik bir zorunluluk olduğu veya mutat bir özellik olduğu, ancak bu unsurların formu, şekli, rengi, konumlandırılması gibi pek çok hususta seçenek özgürlüğünün geniş olduğu; dava konusu etek/pantolon gibi alt ürün askısı tasarımlarının uygulandığı ürünlerin gerek kıyafet satışı gerçekleştirilen işletmeler tarafından, gerekse kıyafetlerini evlerinde düzenli bir şekilde depolamak isteyen tüketiciler tarafından kullanıldığı göz önünde bulundurulduğunda kıyafet satışı mağazasında çalışan bir satış personelinin, ev eşyası ve askı almak için pek çok mağazayı gezmiş, daha önce evinde farklı çeşit askı ürünlerini kullanmış, askıların genel özellikleri ve tasarımları hakkında bilgi sahibi olmuş, deneyimli bir kullanıcının bilgilenmiş kullanıcı olabileceği anlaşılmaktadır.
Dava konusu 2021/002699 - 2 nolu tasarım ile davalıya Ait 07/12/2013 tarihli Katalogda Yer Alan SP ve NF Kodlu Ürünler karşılaştırıldığında; her iki tasarım da takım elbise askısı tasarımına ilişkin olduğu, askının bütünsel görünümü korunmak istendiği, tasarımların ortak özellikleri incelendiğinde; davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP ve NF kodlu ürünlerde bir kancanın bulunduğu, davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP ve NF kodlu ürünlerde silikon ile kaplı bir barın bulunduğu, davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP kodlu üründe kol kısımlarının bitişlerinin oval şekilde olduğu, davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP kodlu üründe silikon ile kaplı barın ucunun düz olduğu, davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP ve NF kodlu ürünlerde yer alan kancaların gümüş renginde, kalan tüm unsurların siyah renkte olduğu; tasarımlar arasındaki farklılıklar incelendiğinde; davacı yana ait tasarımda boyun kısmında herhangi girintiye yer verilmemişken davalı yana ait SP ve NF kodlu ürünlerin boyun kısmında dikdörtgen bir girintiye yer verildiği, davacı yana ait tasarımda kol kısmının bitişinin oval olduğu ancak davalı yana ait NF kodlu ürünün kol kısmının bitişinin sivri olduğu, davacı yana ait tasarımda silikon ile kaplı barın ucunun düz olduğu ancak davalı yana ait SP kodlu üründe silikon ile kaplı barın ucunda çengelin olduğu anlaşılmaktadır.
Bilirkişi raporunda da izah edildiği üzere; davacı yana ait 2021/002699-4 sayılı takım elbise askısı tasarımı ile davalı yana ait redde gerekçe gösterilen SP ve NF kodlu ürünler arasında bilgilenmiş kullanıcı gözüyle yapılan değerlendirme neticesinde, tasarımlar arasında yukarıda zikredilen farklılıkların dava konusu tasarıma yenilik kattığı söylenebilir ise de mevcut farklılıkların tasarımı ayırt edici kılmaya yeterli olmadığı, hiçbir teknik zorunluluk taşımadığı halde davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP kodlu üründe kol kısımlarının bitişlerinin oval şekilde olduğu, davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP ve NF kodlu ürünlerde yer alan kancaların gümüş renginde, kalan tüm unsurların siyah renkte olduğu, davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP ve NF kodlu ürünlerin boyun kısmında dikdörtgen bir göçüklüğe yer verildiği ve davacı yana ait tasarımda ve davalı yana ait SP kodlu üründe barın ucunun çengelli olduğu göz önünde bulundurulduğunda tasarımların bilinçli tüketici nezdinde bıraktığı genel izlenimin yüksek düzeyde benzer olduğu, tasarımlardaki ortak özelliklerin, farklılıkların geri planda kalmasına neden olacak düzeyde olduğu bu nedenle davaya konu 2021/T-924 sayılı YİDK kararının yerinde olduğu anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere:
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Yasasına göre hesaplanan 80,70-TL karar harcından peşin alınan 59,30-TL’nin mahsubu ile bakiye 21,40-TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davalılar kendilerini vekille temsil ettirdiğinden; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 15.000,00-TL maktu ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalılar tarafından yargılama gideri sarfedilmediğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
6-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re'sen yatırana iadesine (HMK m.333),
Dair, verilen karar hazır olan taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Bölge Adliye Mahkemelerinde istinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı. 08/11/2022

¸ ¸