ANKARA 1. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ANKARA 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/338 Esas - 2023/94
T.C.
ANKARA
1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/338
KARAR NO : 2023/94
HAKİM : ...
KATİP : ...

DAVACI : ....
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ...
VEKİLİ : Av. ...

DAVA : Faydalı Model İhlalinin Tespiti, Meni, Refi ve İhlallerin Önlenmesine
Haksız Rekabet
DAVA TARİHİ : 28/09/2021
KARAR TARİHİ : 18/07/2023

Mahkememizde görülmekte olan Faydalı Model İhlalinin Tespiti, Meni, Refi ve İhlallerin Önlenmesine Haksız Rekabet davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesiyle; müvekkilinin gıda alanında kullanılan makinaların üretim, satış ve ihracatı alanında faaliyet gösterdiği, müvekkilinin ... sayılı faydalı model belgesinin sahibi olduğu, davalı firmaların müvekkil ait faydalı model korumasına sahip, püre makinesini birebir taklit ederek, üretip satışa arz ettikleri tarafımızdan tespiti üzerine, .... Noterliği ... Y. Numarası ile 13.09.2021 tarihinde e-tespit işlemi yapıldığı, davalı firmadan teklif isteyen dava dışı, ... Ltd. Şti. İsimli firmaya, davalı tarafından Proforma belgesinde de, makinayı 8.850 TL'ye satışa arz ettikleri görüldüğü, davalı tarafın, söz konusu makinayı, ezme makinası, fıstık makinası, püre makinası olarak üç isimle de adlandırmakta olduğu, anılan eylemlerin faydalı modelin ihlali anlamına geldiği ileri sürerek faydalı model ihlalinin tespiti, meni, refi ve ihlallerin önlenmesine yönelik ihtiyati tedbir karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı ... vekili cevap dilekçesiyle, verilen Kurum kararının usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesiyle; davacı iddialarının asılsız olduğu, müvekkilinin önceki tarihli bir ... başvurusu bulunduğu, 19.06.2020 tarihli ... sayılı ... başvurusunun araştırma raporunda, benzerlik içeren bir dokuman bulunmadığı tespit edildiği, bu manada yeni olduğu, davacı yanın e-tespite konu ettiği ürünlerin anılan başvuru konusu ürünler olduğu, davacının kötüniyetli olduğu, davacı faydalı modeline konu başvurunun araştırma raporunda müvekkili patentinin X doküman olarak tespit edildiği yani faydalı modelin tescil belgesi ile korunabilme ihtimali olmadığını belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA:
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; davalı tarafından e-ticaret yoluyla satışa arz edildiği iddia edilen püre makinesinin davacının ... Y sayılı faydalı modeline tecavüz teşkil edip etmediği haksız rekabet koşullarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dava, cevap, cevaba cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tescil ve başvuru dosyaları ile Alâkalı ticaret sicil kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, taraflar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip taraf vekillerine tahkikat ve yargılamının geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
Bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda özetle:davalı tarafından davacıya ait dava konusu ... sayılı faydalı model başvurusundan önce kamuya çıkartıldığı anlaşılan ürünler bakımından davacının faydalı model hakkına ihlal oluştuğu iddialarının ispatlanamadığı, davacının, davalı tarafından faydalı model alma hakkının gasp edildiğini ileri sürdüğü ... sayılı faydalı modele ilişkin iddiaların da mevcut dosya kapsamından ispatlanamadığı ve bu manada gaspa dayalı bir faydalı model ihlalinden de söz edilemeyeceği, takdirin mahkemeye ait olduğu, bildirilmiştir.
Bilirkişi raporunun her iki tarafın iddia ve savunmasının kapsamı, taraf delilleri, marka kapsamları dikkate alınarak düzelendiği, hüküm kurmaya yeterli incelemenin yapıldığı, raporun usul ve yasaya aykırı yönünün bulunmadığı, hukuki değerlendirme nihai olarak mahkememizce yapılacağından yeniden rapor alınmasını gerektirir yön bulunmadığı anlaşılmıştır.
GEREKÇE:
6769 sayılı SMK’nın 142. Maddesine göre; 83 üncü maddenin birinci fıkrası
hükmüne göre yeni olan ve 83 üncü maddenin altıncı fıkrası kapsamında sanayiye
uygulanabilen buluşlar, faydalı model verilerek korunur.
Tespit konusu faydalı modelden doğan hakların ihlalinin tespiti ile ilgili olup, SMK’
nın ... ile ilgili hükümlerin uygulanabilirliği ve çifte koruma başlıklı 145.
Maddesine göre Faydalı modele ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı modelin
özelliği ile çelişmediği takdirde bu Kanunda ... için öngörülen hükümler, faydalı
modeller hakkında da uygulanır. Faydalı modele tecavüze yönelik SMK’ da özel
hükümler olmadığından hakkın kapsamı ve patente tecavüz ile ilgili ...
hükümlerinden yararlanılacaktır.
Bu minvalde 6769 Sayılı Kanunun 85. Maddesine göre;

(2) ... sahibinin, izinsiz olarak yapılması halinde aşağıda belirtilen fiillerin
önlenmesini talep etme hakkı vardır:
a-... konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal
edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle
olursa olsun elde bulundurulması;
b -... konusu olan bir usulün kullanılması;
c- Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul
patentinin kullanılmasının başkalarına teklif edilmesi.

ç - ... konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satılması,
kullanılması, ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka
herhangi bir nedenle elde bulundurulması.”
Ayrıca anılan Kanunun 89. maddesinde ... korumasının kapsamı
belirlenmiştir.
Söz konusu madde;

(1) ... başvurusu veya patentin sağladığı korumanın kapsamı istemler ile
belirlenir.
Bununla birlikte istemlerin yorumlanmasında tarifname ve resimler kullanılır.
(2) İstemler, kullanılan kelimelerin verdiği anlamla sınırlı olarak yorumlanamaz.
Ancak istemler, koruma kapsamının tespitinde, buluşu yapan tarafından düşünülen
fakat istemlerde talep edilmeyen, buna karşılık ilgili teknik alanda uzman bir kişi
tarafından tarifname ve resimlerin yorumlanması ile ortaya çıkacak özellikleri
kapsayacak şekilde genişletilemez.
(3) İstemler, başvuru veya ... sahibine hakkı olan korumayı sağlayacak ve
üçüncü kişilere de korumanın kapsamı açısından makul bir düzeyde kesinlik ifade
edilecek şekilde yorumlanır.
(4) ... başvurusunun sağladığı korumanın kapsamı, patentin verilmesine kadar
geçen süre için başvurunun yayınlanmış olan istemleri ile belirlenir. Ancak patentin
verildiği hali veya itiraz veya hükümsüzlük işlemleri sonucunda değiştirilmiş hali,
koruma alanının genişletilmemiş olması şartıyla başvurunun sağladığı korumayı
geçmişe dönük olarak belirler.
(5) ... başvurusu veya patentten doğan koruma kapsamının belirlenmesinde
tecavüzün varlığının ileri sürüldüğü tarihte, istemlerde belirtilmiş unsurlara
eşdeğer nitelikte olan unsurlar da dikkate alınır. Bir unsur, esas itibariyle
istemlerde talep edilen unsur ile aynı işlevi görüyor, bu işlevi aynı şekilde
gerçekleştiriyor ve aynı sonucu ortaya çıkarıyorsa, genel olarak istemlerde talep
edilen unsurun eşdeğeri olarak kabul edilir.

(6) İstemlerin kapsamını belirlemek için patentin verilmesi ile ilgili işlemler
sırasında veya patentin geçerliliği süresince, koruma kapsamının belirlenmesinde
... başvurusu veya ... sahibinin beyanları dikkate alınır.

(7) ..., buluşla ilgili örnekler içeriyorsa istemler bu örneklerle sınırlı olarak
yorumlanmaz. Özellikle ürün veya usulün sahip olduğu ilave özelliklerin patentte
açıklanan örneklerde bulunmaması, bu örneklerde bulunan özellikleri
kapsamaması veya bu örneklerde belirtilen her amaç veya özelliği
gerçekleştirememesi hallerinde, ürün veya usul istemlerle sağlanan koruma
kapsamının dışında tutulmaz.”

Yine anılan Kanunun 141(1). maddesinde ise tecavüz sayılan fiiller şu şekilde
sıralanmıştır:
a) ... veya faydalı model sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen
veya tamamen üretme sonucu taklit etmek.
b) Kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği ya da bilmesi
gerektiği hâlde tecavüz yoluyla üretilen buluş konusu ürünleri satmak, dağıtmak
veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek,
ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu
ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
c) ... sahibinin izni olmaksızın buluş konusu usulü kullanmak veya bu usulün
izinsiz olarak kullanıldığını bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde buluş konusu usulle
doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde
ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde
bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünlerle ilgili
sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
ç) ... veya faydalı model hakkını gasp etmek.
d) ... veya faydalı model sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans veya
zorunlu lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü
kişilere devretmek.”
Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde;

Davacıya ait ... sayılı faydalı model belgesi incelendiğinde; 19.11.2020 başvuru tarihinden itibaren 10 yıl süreli korumaya sahip ... sayılı faydalı model belgesi ile korunan buluş; fıstık, fındık ve ceviz gibi benzer ürünlerin püre haline getiren makineler ile ilgili olduğu, söz konusu faydalı model belgesi 1 istemden oluştuğu, söz konusu 1 nolu istemin: ''Buluş, fındık, fıstık ve ceviz gibi ürünlerin püre haline getirilmesini sağlayan püre makinesi olup, özelliği; içerisindeki ürünlerin ezilerek, püre haline getirilmesi amacıyla tohum haznesine (2) iletimini sağlayan Spiral mil (3), - Spiral mil (3) ile iletilen ürünlerin tanecik haline getirildiği iç dişli (4), - birbiri içerisine geçmiş yapısıyla tanecik haline gelen ürünlerin arasında ezilerek, daha küçük malzeme haline getirildiği iç dişli (4) ve dış dişli (5), - püre haline gelen malzemelerin dışarı atıldığı kapağa (6), - pürenin istenilen kıvamda olması için ayar kapağı (20) çevrilerek, ileri geri hareket eden ayar dişli parçası (21), - ayar dişli parçası (21) ileri hareket ettiği zaman dış dişliyi (5) ileri hareket ettirerek iç dişliye (4) yaklaşmasını sağlayan ve ürünün inceliğini artıran ayar parçası (23), - dış dişli (5) ileri hareketini sağlayan spiral milin (3) iç kısmında bulunan yaya (17) sahip olmasıdır.'' şeklinde olduğu
Tüm dosya kapsamına ve bilirkişi raporlarına göre; dosya ekinde Noter aracılığıyla yapılan e-tespit evrakının yer aldığı; buradan hareketle ... web adresinde inceleme yapıldığı, ekran görüntülerinden de anlaşılacağı üzere iddia konusu adreste püre yapma makinelerine ilişkin ticari maksatlı tanıtım yapıldığı, .... adresi üzerinden ve ... adresi üzerinden yayınlanan videoların ise yüklenme ve kamuyla paylaşma zamanının 28.05.2020 tarihi yani, dava konusu faydalı model başvuru tarihi öncesine ait olduğu; web sitesinde teşhir edildiği anlaşılan iddia konusu makinelerin de herhangi bir tereddüde mahal vermeyecek şekilde dava konusu faydalı model tarihinden öncesinde kamuya açıklanmış olduğu, ayrıca anılan ürünlerin davacıya ait faydalı model kapsamında olup olmadığının belirlenmesine yönelik dosya kapsamında delil olmadığı; faydalı modelin koruma kapsamında makinelerin iç aksamına yönelik unsurlar korunmaktayken internet sitesinde ve youtube videolarında yer alan tanıtımlarda ürünlerin iç kısımlarının görülemediği, davacının gerçek buluş sahibi olduğunu ispat maksatlı dosyaya faturalar sunduğu; anılan faturalar içinde davalı tarafından hakkının gasp edildiği ileri sürülen faydalı model başvuru tarihinden öncesine ait faturalar olmakla beraber faturalarda teknik açıklama yer almadığı, bu fatura konusu makinelerin davalı tarafından başvurusu yapılan ve gasp edildiği ileri sürülen ... sayılı faydalı model belgesine konu makine olup olmadığının anlaşılamadığı, öte yandan anılan faturaların davalı dışındaki üçüncü kişilere düzenlenmiş olduğu da görülmekle beraber bu kişiler ile davalı arasında bir illiyet olduğuna dair bilgiye de dosya kapsamında rastlanmadığı, mevcut delillerin buluşu ilk ortaya çıkartanın davacı olduğunu ispata yeterli olmadığı gibi davalının buluş bilgisini davacıdan aldığını da ispatlar niteliktede olmadığı, bu duruma bağlı olarak davacının faydalı model hakkının gasp edildiği iddialarının ispatlanamadığı ve gaspa dayalı bir faydalı model ihlalinin de bulunmadığı dikkate alınarak davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere:
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Yasasına göre hesaplanan 269,85-TL karar harcından peşin alınan 59,30-TL’nin mahsubu ile bakiye 210,55-TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap olunan takdiren 15.000,00-TL maktu ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yargılama gideri sarfedilmediğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
6-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re'sen yatırana iadesine (HMK m.333),
Dair, verilen karar hazır olan taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Bölge Adliye Mahkemelerinde istinaf yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı. 18/07/2023

Katip .... Hakim ...
¸ ¸