Sözleşme ilişkisi daha kısa bir süre devam etmişse, faaliyetin devamı sırasındaki ortalama esas alınır. (3) Müvekkilin, feshi haklı gösterecek bir eylemi olmadan, acente sözleşmeyi feshetmişse veya acentenin kusuru sebebiyle sözleşme müvekkil tarafından haklı sebeplerle feshedilmişse, acente denkleştirme isteminde bulunamaz. (4) Denkleştirme isteminden önceden vazgeçilemez....
"İçtihat Metni"4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu'nun 26/1-a maddesine muhalefet eyleminden dolayı kabahatli ... Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. hakkında 2.714,00 Türk lirası idarî para cezası uygulanmasına dair Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı 2. Bölge Müdürlüğünün 23/01/2020 tarihli ... sıra sayılı idari para cezası karar tutanağına karşı yapılan itirazın reddine ilişkin Konya 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 27/05/2020 tarihli ve 2020/669 değişik iş sayılı kararı aleyhine Yüksek Adalet Bakanlığından verilen 11.09.2020 tarihli kanun yararına bozma istemini içeren dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 02.10.2020 tarihli ve KYB. 2020/85972 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu....
Denkleştirme tazminatının amacı acentelik sözleşmesinin haksız olarak feshi nedeniyle sözleşmeye güvenerek belli bir yatırım yapan ve müşteri çevresi edinen acentenin daha güçlü konumda olan müvekkiline karşı bu emeğinin korunmasıdır. Dava konusu somut olayda davacı acentenin davalı müvekkiline karşı denkleştirme tazminatı talep etmesini gerektirecek korunmaya değer bir menfaatinin kalmadığı anlaşılmakla 6102 sayılı TTK m. 122/I-c hükmüne göre de somut olayın özellik ve koşulları kapsamında denkleştirme tazminatı talep edemeyeceği anlaşıldığından davanın reddine karar verilmiştir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ: İlk derece mahkemesince, yapılıp bitirilen yargılama neticesinde; "...Dava ,terditli birinci talep olarak muris muvazaası nedeniyle tapu iptal tesciline yönelik olarak, ikinci talep olarak 4721 Sayılı TMK 565/4.Maddesi gereğince tenkis ve aynı kanunun 669.Maddesi gereğince mirasçılar arasında denkleştirme talebine yöneliktir....
Dava, sigorta acentelik sözleşmesinin haksız feshine dayalı denkleştirme (portföy) tazminatı istemine ilişkindir. 102/son da saklı tutulan düzenlemeler arasında sigorta acenteleri ile ilgili olarak 6102 sayılı Sigortacılık Kanunu yer alırözel kanun-genel kanun ilişkisi dikkate alındığında, acenteye ilişkin hükümler sigorta acenteleri hakkında öncelikle uygulanacaktır. 23/son hükmü, "Türk Ticaret Kanunu'nun acentelere ilişkin hükümleri sigorta acenteleri hakkında da uygulanır" şeklindedir (ayni yönde TTK m. 120/3). Kısaca, sigorta acenteleri bakımından öncelikle uygulanacak kanun Sigortacılık Kanunu'dur. Bu durum karşısında, genel olarak Türk Ticaret Kanunu m. 122 uyarınca acentenin denkleştirme tazminatı talep edilebilmesi için aranan koşullar; sözleşmenin sona ermesi, yeni müşteriler sayesinde, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da "önemli menfaatler" elde edilmesi, acentenin ücret kaybına uğraması, denkleştirme ödenmesinin hakkaniyete uygun olmasıdır....
Hukuk Dairesi MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı tarafından, davalı aleyhine 29.04.2010 gününde verilen dilekçe ile kadastro öncesi mülkiyet hakkına dayalı tapu iptali ve tescil 26.03.2014 tarihli ıslah dilekçesiyle mirasta denkleştirme talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 29.04.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre, mahkeme kararı ve dayandığı gerekçeler usul ve yasaya uygun bulunduğundan yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05.11.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Uyuşmazlık ve hüküm asıl dava yönünden muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil, karşı dava yönünden mirasta denkleştirme olup, asıl dava kabul, karşı dava reddedilmiş ve karar her iki dava yönünden davalı-karşı davacı tarafından temyiz edilmiş bulunduğundan, inceleme görevi Yargıtay Büyük Genel Kurulu'nun 21.01.2013 tarihl....ayılı iş bölümü kararı gereğince asıl dava esas alınarak Yargıtay 1. Hukuk Dairesine aittir. Ancak Yargıtay 1. Hukuk Dairesi daha önce görevsizlik kararı verdiğinden Daireler arasındaki görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu'na gönderilmesi gerekmiştir. SONUÇ : Yukarıda belirtilen sebeple dosyanın görevli Yargıtay Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu'na gönderilmesine oybirliğiyle karar verildi.25.02.2013(Pzt.) .......
20 SH 095 plakalı aracı edindiği, dava konusu ve 17.06.2002 tarihinde alınan 20 ZP 669 plakalı bu araçtan yaklaşık üç ay sonra 12.09.2002 tarihinde 20 HS 095 plakalı aracı sattığı belirlendiğine, 095 plakalı aracın evlilik öncesi aracın satımından yaklaşık iki yıl sonra alındığına ve dava konusu araçtan üç ay sonra satıldığı saptandığına, ve bu araçlardan edinilen paranın 20 ZP 669 plakalı aracın bedeline eklediği ya da bunların parasıyla satın aldığı davacı tarafından aynı şekilde kanıtlanmadığına, 20 ZP 669 plakalı aracın bu nedenle edinilmiş mal kabul edilmesi gerektiğine, davacı tarafından eşiyle birlikte 7000,00 TL'nin kayınvalidesi adına alınan yazlığın bedeline kattıkları gerekçesiyle edinilmiş mal olarak davalı eşe karşı dava açmış ise de, paranın doğrudan yazlık evi edinen kişiye verildiği ileri sürüldüğüne ve edinilmiş mal sayma olanağı bulunmadığına, BK.nun genel hükümleri çerçevesinde kayınvalidesine karşı dava açma imkanı bulunduğuna, kooperatif evine yapılan iyileştirmeler...
Buna göre; sigortacının halefiyete dayalı olarak açtığı davada, davanın nitelendirmesi yapılırken, davacının sigortalısı ile zarara neden olduğu ileri sürülen davalılar arasındaki hukuki ilişkiye bakılması gerekir. Eldeki davada davacı T1 ile dava dışı sigortalı Hedef Araç Kiralama ve Servis AŞ arasında 34 XX 669 plakalı otomobile ilişkin 1/4/2016 başlangıç, 1/4/2017 bitiş tarihli kasko poliçesinin 4/5/2016 günü akdedildiği, 17/6/2016 günü meydana gelen trafik kazasından kaynaklanan 17.000,00 TL tazminatın dava dışı sigortalı Hedef Araç Kiralama ve Servis AŞ'ye 23/9/2016 günü ödendiği anlaşılmıştır. Somut olayda, davacı T1 ile dava dışı sigortalısı TTK anlamında tacir olmasına karşın, yavacı sigorta şirketinin yukarıda açıklanan halefiyet ilkesi uyarınca yerine geçtiği dava dışı sigortalı Hedef Araç Kiralama ve Servis AŞ ile davalı gerçek kişiler arasındaki uyuşmazlık sigorta sözleşmesinden değil, haksız fiilden kaynaklanmaktadır....
Acentenin denkleştirme istemini ileri sürmesi bir irade beyanıyla gerçekleşecek olup bu beyanda bulunulmaması halinde acenteTTK 122.madde de doğan hakkını kaybetmektedir.Dolayısıyla denkleştirme miktarı kadar alacak hakkı kazanmanın ön koşulu , irade beyanının yöneltilmesidir.Bu kurgu göstermektedir ki denkleştirme istemi hakkı tipik bir bağımlı ve kurucu yenilik doğuran haktır.Yenilik doğuran haklar için öngörülen süreler hak düşürücü süre niteliğindedir.(Burak Sak-Denkleştirme İstemi Sorunları, Yüksek Lisans tezi s.181) Taraflar arasındaki acentelik sözleşmesi Beyoğlu ... Noterliği'nin 29/12/2017 tarihli fesihname/azilname ile sonlandırıldığı, davanın ise 09/04/2020 tarihinde açıldığı 1 yıllık hak düşürücü süre içinde denkleştirme isteminin ileri sürülmediği anlaşılmakla davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine ilişkin kararda isabetsizlik yoktur.Davacı vekilinin hak düşürücü süre öngörülmediğine ilişkin istinaf sebebi yerinde görülmemiştir....
