ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı şirket paylarının iptali ile tescili olmadığı takdirde tenkis istemine ilişkindir.Davacılar, ortak mirasbırakan ...'ın malvarlığının büyük bir bölümünü oluşturan, ortağı ve yetkilisi olduğu ......
Hukuk Genel Kurulu 2019/479 E. , 2019/1178 K."İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki "tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Eskişehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 31.03.2015 tarihli ve 2013/465 E., 2015/371 K. sayılı kararın davacılar vekili ile davalı vekili tarafından temyizi üzerine, Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 17.04.2018 tarihli ve 2015/10694 E., 2018/9160 K. sayılı kararı ile: "... Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tazminat isteğine ilişkindir. Davacılar, mirasbırakanları...'in 726 parsel sayılı taşınmazdaki 1 nolu bağımsız bölümünün çıplak mülkiyetini davalı eşi...'e satış yoluyla temlik ettiğini, davalı ...'...
Davalı, devrin bedeli karşılığında yapıldığını, bakıma muhtaç olan mirasbırakana 9 yıl kendisinin baktığını ve devrin mal kaçırma amaçlı olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, muvazaa iddiasının kanıtlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 33. maddesi hükmü uyarınca olayları bildirmek taraflara hukuki nitelendirmeyi yapmak ve ona uygun yasal düzenlemeyi tayin ve tespit ederek uygulamak mahkemeye aittir. Eldeki davada, iddianın ileri sürülüş biçimi ve dava dilekçesinin içeriği birlikte değerlendirildiğinde, davacının, ehliyetsizlik ve muris muvazaası hukuksal nedenlerine dayalı tapu iptali ve tescil isteğinde bulunduğu anlaşılmaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 11.4.1990 gün ve 1990/1–152, 1990/236 sayılı kararında vurgulandığı gibi, davada dayanılan maddi olaylar bakımından birkaç hukuki nedenin bir arada gösterilmesinde ilke olarak usul ve yasaya aykırı bir yön yoktur....
-KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteği olup; dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayanağı yasal ve hukuksal gerekçeye ve özellikle mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda yazılı şekilde davanın reddine karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik yoktur. Davacılar vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine. Davalılar vekilinin vekalet ücretine hasren temyiz itirazına gelince; Bilindiği üzere, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil davalarında dava değerinin, çekişme konusu taşınmazın tümünün değeri üzerinden davayı açan mirasçıların paylarına isabet eden toplam değer olduğu kuşkusuzdur....
Bilindiği üzere, uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada mirasbırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir....
Hukuk Dairesi'nin 2016/7130 Esas, 2019/5122 Karar sayılı ilamı) Somut olayda; asıl dava dosyasında ve birleştirilen dava dosyasında davacı taraflarca anneleri muris Fadime Sakın, kök muris Yusuf Sak'tan intikalen kendisine gelen 1/4 hisseyi mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla muvazaalı olarak davalıya devrettiğinin ileri sürülerek muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı olarak tapu iptali ve tescil talebinde bulunulduğu, mahkemece muvazaa iddiasının ispatlanamadığı gerekçesi ile her iki davanın reddine yönelik kararın verildiği, davacılar vekili tarafından kararın istinafa taşındığı görülmektedir. Yukarıdaki Yargıtay kararı içeriğinde de belirtildiği şekilde, HMK'nun 190. Maddesi ile TMK'nın 6. Maddesi uyarınca herkes iddiasını ispatla mükelleftir....
İNCELEME VE GEREKÇE: Dava, HMK m.110 hükmü kapsamında yığılma şeklinde açılan (1) muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı olarak (a) şirket pay devrinin iptali ile miras payı oranında adına tescili ile (b) TMK m.1025 gereğince ayni hakka dayalı tapu kaydının düzeltilmesi ve davacının miras payı oranında adına tescili, olmadığı takdirde tenkisi; (2) muristen davalılara yapılan ödemelerin, devredilen menkullerin ve davalılar tarafından haksız şekilde edinilip tasarrufta bulunulan para ve menkullerin tespiti ile yine miras payı oranında davacıya iadesi olmadığı takdirde tenkisi ile (3) davacının bu sebeple oluşan zararlarının tazmini istemine ilişkindir. HMK. 138. maddesinde; "Mahkeme, öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verir." hükmü yer almaktadır....
MUHALEFET ŞERHİ Dava hukuksal niteliği itibariyle, hisse devrinin şekle aykırılığı ve muris muvazaasına dayalı olarak hisse devir sözleşmesinin butlanının tespiti ile devrin iptali istemine ilişkindir. Davada davalılar aleyhine, murisin davalılardan... ve...ile yapmış olduğu 29/03/1989 tarihli adi yazılı hisse devir sözleşmesinin kurucu ve geçerlilik şartlarının noksanlığı ile muvazaalı olarak davacı vereselerden mal kaçırma kastıyla sözleşmenin muvzaalı olduğu iddiasında bulunulmuştur. Bu nedenle TBK'nın 19/1 maddesi ve anonim şirket hisse devir sözleşmesine ilişkin kuralların birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Burada esasında hakların telahuku söz konusu olup, birbirinden bağımsız iki ayrı hukuksal sebebe dayalı olarak her durumda sözleşmenin geçersizliğinin ileri sürülmektedir. Uyuşmazlığın esasından önce görevli mahkemenin hangisi olduğu sorunu karşımıza çıkmaktadır....
Hal böyle olunca, tarafların toplanan ve toplanacak tüm delilleri değerlendirilmek suretiyle, mirasbırakanın davalılara yaptığı temliklerin yukarıdaki ilkeler doğrultusunda mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olup olmadığının tespiti ve hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, anılan husus gözardı edilerek neticeye gidilmiş olması doğru değildir." gerekçeleriyle bozulması üzerine mahkemece verilen direnme hükmü Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca; "... Muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı davalarda zamanaşımın söz konusu olmadığı, işlemin muvazaalı olması durumunda üzerinden bir zaman geçmesi halinde geçerli hale gelmeyeceği ve herhangi bir süreye bağlı olmaksızın her zaman açılabileceği kuşkusuzdur. Bu nedenle muris muvazaasına dayalı olarak dava açılmasının hakkın kötüye kullanılması niteliğinde değerlendirilmesi mümkün değildir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Yanlar arasında görülen muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil davası sonunda yerel mahkemece asıl ve birleşen davaların, reddine ilişkin olarak verilen karar davacılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'nın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Asıl ve birleşen davalar, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; miras bırakan ...'ün maliki olduğu bahçeli kerpiç ev nitelikli 24 parsel sayılı taşınmazını 18.11.1986 tarihli akitle davalı oğluna satış suretiyle temlik ettiği anlaşılmaktadır....
