A.Ş. ile 01.05.2004 tarihinde yeni bir protokol imzalayarak taşınmaz kaydı üzerine 10 yıl süreli kira sözleşmesi şerhi konulmasının kararlaştırıldığını, protokolün 3. maddesinde de intifa hakkının terkin masrafları ... ... ...tarafından karşılanarak terkin edileceğinin hüküm altına alındığını, tapu kaydındaki kira sözleşmesinden kaynaklanan hakkından 14.09.2006 tarihinde ...&... A.Ş.'ye devredildiğini, bu ilişkilerin bayilik sözleşmesinden kaynaklandığını, bayilik sözleşmesinin de sona erdiğini ileri sürerek taşınmaz kaydındaki kira sözleşmesi şerhinin ve intifa hakkının terkinine karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, kira sözleşmesi şerhinin yargılama aşamasında terkin edilmesi nedeniyle davanın konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına, intifa hakkının terkini isteminde ...&... A.Ş.'nin pasif dava ehliyeti bulunmadığından bu davalı aleyhine açılan davanın pasif dava ehliyeti yokluğundan reddine, ... ......
Hukuk Dairesi Taraflar arasındaki kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazdaki enerji nakil hattının sökülmesi üzerine taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkı terkini karşılığında idarece takdir edilen ve davacı tarafından ödenen bedelin fazla olduğundan bahisle iadesine ilişkin icra takibine yönelik itirazın iptali, takibin devamı ve icra inkar tazminatına hükmedilmesi istemine ilişkin davadan dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kısmen kabulü ile itirazın iptaline ilişkin olarak verilen karara karşı, taraf vekilleri tarafından yapılan istinaf başvurusunun davalı idare yönünden esastan reddine, davacı yönünden kabulü ile yeniden esas hakkında karar verilmesine ilişkin ... Bölge Adliye Mahkemesi 5....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi K A R A R Dava, enerji nakil hattı nedeniyle kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki hattın sökülerek iptal edilmesi nedeniyle taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkının terkini isteğine ilişkindir. 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 14/son maddesi gereğince 01.03.2013 tarihinde yürürlüğe giren Yargıtay Büyük Genel Kurulunun Hukuk Dairelerinin iş bölümünü düzenleyen 21.01.2013 tarihli ve 2013/1 sayılı Kararı uyarınca ve davanın açıklanan niteliği itibariyle temyiz inceleme görevi Yargıtay 5. Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden Yargıtay 5. Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 21.03.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Dairemizin bu kararının temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 5.HD.sinin 2022/8194 esas 2022/17033 karar sayılı kararı ile: " Davacılar vekili tarafından dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan enerji nakil hattının idarece deplase edilmesi nedeniyle tapu kaydındaki irtifak şerhinin terkini talebi ile davalı idareye yazılı olarak başvurulması üzerine davacıların pazarlık görüşmesine çağrıldığı, bundan sonra dava açıldığına göre; bedelsiz terkin isteyen davacı tarafın yargılama aşamasında irtifak hakkının usulüne uygun yapılan kamulaştırma işlemi ile tesis edilmediği gerekçesiyle davasını ıslah ederek kamulaştırmasız el atma tazminatı da istediği, ancak dosya içeriğinden dava konusu taşınmazın tapu kaydında 06.06.1975 tarihli ve 3428 yevmiye numaralı, 02.06.2016 tarihli ve 18983 yevmiye numaralı 1.147,42 m² alanlı iki ayrı irtifak şerhinin bulunduğu, dava konusu taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılığında veya bedelsiz olarak...
Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 10.08.2018 tarihinde verilen dilekçeyle tapu kaydındaki irtifak hakkı şerhinin terkini talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda davanın reddine dair verilen 26.09.2019 tarihli hükmün Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesince istinaf yoluyla incelenmesi davacı tarafından talep edilmiştir. Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya ve içeriği incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü. KARAR Dava, tapu kaydındaki irtifak hakkı şerhinin terkini istemine ilişkindir. Yerel mahkemece davanın reddine karar verilmiştir. Davacı vekilince istinaf talebinde bulunulması üzerine Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir....
Mahkemece iptale konu işlem yeniden tesis edildiğinden davanın konusunun kalmadığı gerekçesi ile karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm kurulmuş, hükmü davacı temyiz etmiştir. Dava, irtifak hakkının terkini isteğine ilişkindir. Taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkı niteliği itibariyle üst hakkıdır. Üst hakkı, başkasının taşınmazı üstünde veya altında inşaat yapma veya önceden yapılmış bir inşaatı koruma yetkisi sağlayan ve inşaat üzerinde irtifak hakkı sahibine mülkiyet hakkı kazandıran bir irtifak hakkıdır. Üst hakkı Türk Medeni Kanununun 726. ve 826-836. maddelerinde düzenlenmiştir.Üst hakkı olarak tanımlanan bu hakkın, bağımsız ve sürekli nitelikte ise hak sahibinin istemi üzerine tapu kütüğüne “taşınmaz” olarak kaydı Türk Medeni Kanununun 826.maddesinin 3.fıkrası hükmü uyarınca mümkündür. En az otuz yıl için kurulan üst hakları sürekli nitelikte kabul edilir. Üst hakkını bağımsız kabul edebilmek için de başkasına devrinin taraflarca kısıtlanmamış olması gerekir....
Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 20/01/2015 NUMARASI : 2013/56-2015/18 Taraflar arasındaki kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazdaki enerji nakil hattının sökülmesi nedeniyle, taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkı şerhinin terkini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, taraf vekillerince verilen dilekçeler ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R - Dava, kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazdaki enerji nakil hattının sökülmesi nedeniyle, taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkı şerhinin terkini istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, taraf vekillerince temyiz edilmiştir....
Gerekçe ve Sonuç Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile eldeki davada kaldırılan irtifak hakkı nedeniyle irtifak hakkı sahibi olan idareye bedel ödenebilmesi ancak, bu hattın kurulduğu tarihte taşınmaz sahibine ödenen ve dava tarihine güncellenen irtifak bedelinin halihazırdaki duruma göre hesaplanan irtifak hakkı bedelinden fazla olması halinde mümkün olacağı açık olup, tüm dosya kapsamından, davacı idarece 1964 yılında tesisi edilen irtifak hakkı için belirlenen bedelin taşınmaz sahibine ödendiğine dair dosya içerisinde bir delil olmadığı dolayısı ile davalının alması gereken irtifak hakkı bedelinden daha fazlasını aldığının ispat edilemediği öte yandan, taşınmazdaki irtifak hakkının 1964 yılında kurulduktan sonra irtifaka konu enerji nakil hattının davalı idarece 1998 yılında ihtiyaç kalmadığından kaldırıldığı ve tapu kaydındaki irtifak hakkının 2013 yılına kadar varlığını koruduğu göz önüne alındığında,irtifak hakkının bedelsiz olarak tapudan terkin...
. - 1994/49 K. sayılı kararı ile orman niteliğiyle Hazine adına hükmen tescil edilmiş, davacı Orman Yönetimi orman olan taşınmazın üzerinde TTK lehine irtifak hakkı şerhi ve davalı ... lehine kullanım hakkı şerhi bulunduğu, ormanlar üzerinde kişi ve kurumlar lehine hiç bir şekilde şerh konulamayacağı iddiasıyla tapu kaydındaki davalı ... lehine bulunan irtifak hakkına ilişkin şerhin ve davalı ... lehine kullanım hakkına ilişkin şerhin iptali istemiyle dava açmıştır. Mahkemece, davanın kabulüne; 126 ada 11 nolu parselin tapu kaydının beyanlar hanesindeki "1979 yılından beri ... oğlu ...'ün kullanımındadır" şerhinin ve 07/04/1989 tarihinden itibaren 5 yıl süreyle ... Kurumu lehine tesis edilen irtifak hakkının kaldırılmasına karar verilmiş, hüküm davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir Dava, tapulu taşınmaz üzerinde bulunan irtifak hakkının terkini ve kullanım şerhin silinmesine istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki taşınmazın tapu kaydındaki irtifak şerhinin terkini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davalı idare vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü. - K A R A R - Dava, taşınmazın tapu kaydındaki irtifak şerhinin terkini istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir....
