"İçtihat Metni"DAVA TÜRÜ : Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti MAHKEMESİ : Burdur Sulh Hukuk Mahkemesi K A R A R Taraflar arasındaki uyuşmazlık, siyasi parti hakkında tespit istemine ilişkindir. Yargıtay Başkanlar Kurulunun 10.01.2020 tarihli ve 1 sayılı kararı ile hazırlanan, 23.01.2020 tarihli ve 2020/1 sayılı kararı ile Yargıtay Büyük Genel Kurulunca kabul edilen, 28.01.2020 tarihli ve 31022 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.02.2020 tarihinde yürürlüğe giren Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (4.) Hukuk Dairesinin görevi cümlesinden bulunmakla, dosyanın anılan Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 27.05.2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
K A R A R Dava, davacının davalı siyasi partinin İlçe Başkanlığı nezdinde 01.02.2010-23.05.2011 tarihleri arasında geçen hizmetlerinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, “davanın tespiti talep edilen 21.06.2010-23.05.2011 tarihleri yönünden davadan sonra sigortalı olduğu anlaşıldığından ve Konusu Kalmadığından Karar Verilmesine Yer Olmadığına, davanın tespiti talep edilen 01.02.2010-20.06.2010 tarihleri yönünden kabulü ile ... T.C nolu davacı ...'ın ... sigorta sicil numarası ile davalı ... ... İlçe teşkilatı adına 2.9492.01.01.1119832.009.07.69 işyeri sigorta sicil numarası ile kayıtlı işyerinde 01.02.2010-20.06.2010 tarihleri arasında 140 gün süre ile günlüğü 24,30-TL den çalıştığının tespitine,” dair karar verilmiştir. Görülmekte olan bir davada, davanın taraflarından birinin taraf ehliyetine sahip olup olmadığı dava şartı olup Mahkemece kendiliğinden (re'sen) gözetilir....
Hukuk Dairesi DAVA TÜRÜ : Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti MAHKEMESİ : Lapseki Sulh Hukuk Mahkemesi K A R A R Taraflar arasındaki uyuşmazlık, siyasi partilere ilişkin olup; Yargıtay Başkanlar Kurulunun 10.01.2020 tarihli ve 1 sayılı kararı ile hazırlanan, 23.01.2020 tarihli ve 2020/1 sayılı kararı ile Yargıtay Büyük Genel Kurulunca kabul edilen, 28.01.2020 tarihli ve 31022 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.02.2020 tarihinde yürürlüğe giren Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (4.) Hukuk Dairesinin görevi cümlesinden bulunmakla, dosyanın anılan Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 26.03.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
Somut olayda; davanın, davalı partinin tarihli toplantısında değiştirdiği maddesinin hukuka, kanuna ve tüzüğe aykırı olduğu ileri sürülerek bu aykırılıkların tespiti ile değişikliğinin iptali istemine ilişkin olduğu ve parti üyesi tarafından açıldığı mahkemece görevsizlik nedeniyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Yazılı hukukumuzda bir siyasi parti iç yönetmeliğinin iptali konusunda açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Siyasi parti, kanuni tanımda da belirtildiği gibi bir tüzel kişiliktir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş olup hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. KARAR Dava dilekçesinde, davalı derneğin tüzük teslim tarihinden itibaren 6 aydan fazla süre geçmiş olmasına rağmen ilk genel kurul toplantısını yapıp zorunlu organlarını oluşturmadığı iddia edilerek 4721 sayılı kanunun 87/2. maddesi gereğince derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesi istenmiş; Mahkemece, davalı dernek savunması doğrultusunda ilk genel kurul toplantısının yapıldığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi üzerine; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
KARAR Dava dilekçesinde, davalı Derneğin son genel kurulunun 09/12/2007 tarihinde yapıldığı, bu tarihten sonra bir daha toplantı yapılmadığı, 4721 sayılı TMK.nun 87/5 maddesine göre davalı Derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesi istenmiş; Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87/5. maddesi kapsamında kalan olağan genel kurul toplantısını iki defa üst üste yapmayan derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesi istemine ilişkindir. Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davalı Derneğin dava tarihinden önce 27.02.2016 tarihinde seçimli olağan genel kurulunu yaptığı ve Ankara İl Dernekler Müdürlüğüne 28.03.2016 tarihinde genel kurul sonuçlarını bildirdiği anlaşılmaktadır. Dernekler kişi topluluğudurlar ve ideal (manevi) bir amaç güderler....
-K A R A R- Davacı vekili ilk derece mahkemesine verdiği dava dilekçesinde, siyasi parti ilçe teşkilatının kendiliğinden sona erdiğinin tespitini istemiş; ilk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiş, davacının vekalet ücreti ve yargılama gideri yönünden istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, kamu düzeni bakımından istinaf isteminin kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle dava şartı yokluğundan reddine dair verilen karara karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur....
Mahkemece; bir siyasi partinin tüzüğünün iptali konusunda ve milletvekili aday saptama yönetmenliğinde yapılan değişikliğin, PM'nin ve MYK'nın aldığı kararların iptaline ilişkin olan istemlerin mahkemenin görev alanına girmediği, ayrıca mevcut düzenlemeler karşısında da dava konusu olayda Dernekler Kanunu'nun uygulanması mümkün olmadığından, özel düzenleme içeren siyasi partiler kanununun uygulanması gerektiği belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir. başlığını taşıyan 69’ncu maddesi şöyledir. “Siyasi partilerin faaliyetleri, parti içi düzenlemeleri ve çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur. Bu ilkelerin uygulanması kanunla düzenlenir. (3)e siyasi partilerin mal edinmeleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun tespiti, bu hususun denetim yöntemleri ve aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlar kanunda gösterilir. …… bu denetim sonunda verdiği kararlar kesindir....
Somut olayda, davalı derneğin hem sona erdiğinin tespiti, hem de tasfiyesine karar verilmesi istenmekte olup, Dernekler Kanununda ve Türk Medenî Kanununun 87/son maddesinde, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine sulh hukuk mahkemelerince karar verileceği düzenlenmiş ise de; sona eren derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesinde açıkça sulh mahkemesinin görevli olduğuna dair bir hüküm bulunmamaktadır. Derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine (münfesih hale düştüğüne) sulh mahkemesince karar verilecek olması, tasfiyesinin de bu mahkemece yapılacağı anlamına gelmez. Derneklerin tasfiyesi işleminde asliye hukuk mahkemeleri görevli olup uyuşmazlığın Kocaali Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nın 21 ve 22. maddeleri gereğince Kocaali Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 13/06/2016 gününde oy birliğiyle karar verildi....
Buna göre, “Bir siyasi partinin, bu Kanunun 101’nci maddesi dışında kalan emredici hükümleriyle diğer kanunların siyasi partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırılık halinde bulunması sebebiyle, o parti aleyhine ....., .....re’sen yazı ile başvurulur. .... söz konusu hükümlere aykırılık görürse bu aykırılığın giderilmesi için ilgili siyasi parti hakkında ihtar kararı verir.”..... bir siyasi partinin Kanunun 101’nci maddesi dışında kalan emredici hükümleriyle diğer kanunların siyasi partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırılık halinde bulunması sebebiyle re’sen Anayasa Mahkemesine “ihtar” başvurusunda bulunması üzerine, Anayasa Mahkemesince, sözkonusu hükümlere aykırılık durumunun tespiti halinde ilgili siyasi parti hakkında “ihtar” kararı verileceği kuşkusuzdur....
