Uyarlama talebinin kabul edilebilmesi için işlemin yapıldığı tarihteki koşulların borçludan kaynaklanmayan bir sebeple olağanüstü derecede değişmesi, bu değişimin sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmemesi ve öngörülmesinin de beklenmemesi ve ayrıca bu değişim nedeniyle gerçekleşen yeni durumun işlemin taraflarından biri için kendisinden iflasının istenmesinin dürüstlük kuralına aykırı düşecek ölçüde katlanılamaz hale gelmiş olması gereklidir. Somut davada, uyarlanması istenilen protokol 21.02.2013 tarihinde kesinleşmiş, uyarlama davası ise 11.12.2014 tarihinde açılmıştır. Davacı gösterdiği delillerle protokolün tasdik edildiği tarih ile dava tarihi arasında durumunda önemli bir değişiklik olduğu ve bu nedenle protokol hükümlerinin katlanılamaz hale geldiğini kanıtlayamamıştır. Tarafların durumunda önemli bir değişiklik meydana gelmemiştir....
Ancak, sözleşmenin değişen koşullara uyarlanması ya da dönme hakkının kullanılması, şu dört koşulun birlikte gerçekleşmesine bağlıdır. a. Sözleşmenin yapıldığı sırada, taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum ortaya çıkmış olmalıdır. b. Bu durum borçludan kaynaklanmamış olmalıdır. c.Bu durum, sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirmiş olmalıdır. d. Borçlu, borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olmalıdır. Maddeye göre, uyarlamanın bütün koşulları gerçekleşmişse borçlu, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteyebilir. Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek uygulama da kabul edilen uyarlama davasının yasa maddesi haline getirilmiştir....
Ancak bunun istisnası TBK'nın 138.maddesinde getirilmiş olup, bu madde hükmüne göre "Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçlu da borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Sürekli edimli sözleşmelerde borçlu, kural olarak dönme hakkının yerine fesih hakkını kullanır. Bu madde hükmü yabancı para borçlarında da uygulanır.” şeklinde bir düzenlemeye yer verilmiştir....
sabit tutulması nedeniyle 1999 yılında açmış olduğu Sözleşmenin uyarlanması davası uzun bir aradan sonra 2014 yılında sonuçlandığını, İstanbul 12....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/820 KARAR NO : 2024/88 DAVA : Sözleşmenin Uyarlanması DAVA TARİHİ : 29/11/2023 KARAR TARİHİ : 06/02/2024 Mahkememizde görülmekte olan Sözleşmenin Uyarlanması davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili olan davacı şirket ile davalı arasında 19.01.2002 tarih ----- sayılı ----- devre tatil sözleşmesi imzalandığını, işbu sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 45 yıl süreli olup, 150 USD aidat bedeli kararlaştırıldığını, davacı şirketin---- mevkiinde-----içindeki 60 dönüm arazide kurulu Turizm Bakanlığı denetimine tabi, 14.05.1998 tarih ve ---- sayılı Turizm Bakanlığı İşletme Belgesine sahip 4 yıldızlı faal tatil köyü olduğunu, sözleşmeye konu taşınmazın 8 adet grand-suit (6Y), 84 adet (4Y), 26 adet stüdyo (3Y), toplam 462 adet yatak, 250 kişilik restaurant, 100 kişilik alacart resturant, 3 adet toplantı salonu, 50 kişilik çok amaçlı salon, 120 kişilik oyun ve bilardo...
Davalı vekili, taraflar arasındaki sözleşme gereğince davacıya ve davalıya ait iki ayrı taşınmazın birleştirilmesi ile meydana gelen taşınmaz üzerine iki blok halinde bina yapılması gerektiğini, davacının kendi parseli üzerine inşaat yaptığını, 17 Ağustos 1999 depremi sonrasında oluşan imar durumuna göre sözleşmenin uyarlanması için yüklenici tarafından dava açıldığını, uyarlamayı kabul ettiklerinden davanın kabul edildiğini, davacının fesih talebinin yükümlülüklerinden kaçmak niyetli olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir....
C) İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece "...sözleşmenin uyarlanması şartlarından biri olan "taraflarca öngörülemeyen bir durumun ortaya çıkması" somut olayda gerçekleşmediğinden davacının sözleşmenin uyarlanması talebinin reddine karar vermek gerekmiş, T6 İhale Yönetmeliğinin 45. maddesinde "birlikler tarafından yapılacak ihalelerde fiyat farkı ödenmeyeceği ve bu çerçevede ihale dokümanına ve sözleşmeye aykırı hüküm konulamayacağı" düzenlendiğinden ve taraflar arasında akdedilen sözleşmenin 13. maddesinde "yüklenicinin gerek sözleşme süresi gerekse uzatılan süre içerisinde sözleşmenin tamamen ifasına kadar mali yükümlülüklerde artışa gidilmesi veya yeni mali yükümlülüklerin ihdası gibi nedenlere fiyat farkı verilmesi talebinde bulunulamayacağı..." gerekçesiyle "Davacının sözleşmenin uyarlanmasına ilişkin talebinin REDDİNE, Davacının fiyat farkı bedelinin tahsiline ilişkin talebinin REDDİNE," şeklinde karar verilmiştir....
Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman "uyarlama" davası açılabilir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 10.02.2006 gününde verilen dilekçe ile kira sözleşmesinin uyarlanması istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 29.11.2007 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, kiracı davacı tarafından 13.07.2004 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli hasılat sözleşmesi kira bedelinin uyarlanması, kira süresinin 15 yıla çıkarılması ve uyarlanacak kira bedeline göre fazla ödenmiş geçmiş dönem kira bedellerinin istirdadı istemine ilişkindir. Davalı, davanın reddini savunmuştur....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/895 Esas KARAR NO : 2022/919 DAVA : Sözleşmenin Uyarlanması DAVA TARİHİ : 10/02/2022 KARAR TARİHİ : 20/12/2022 Mahkememizde görülmekte olan Sözleşmenin Uyarlanması davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekilinin dava dilekçesini özetle; "...Müvekkil şirketin, 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümlerine göre...ve ... Otoyolu'nun işletme hakkı sahibi; ... olduğunu, işletme hakkı müvekkili şirkette bulunan köprü ve otoyollarından geçiş ücreti ödemeksizin ihlâlli geçişler yapmış olan borçlu kişi ... ise taraflarınca yapmış oldukları başvuru üzerine UYAP Arabulucu Portal tarafından görevlendirildiğini, T.C. Adalet Bakanlığındaki resmi sicile kayıtlı ...sicil numaralı arabulucu olduğunu, borçlu ...'...
