Davalı tarafça, davanın zorunlu arabuluculuğa tabi olduğu, bu şartın davacı tarafça yerine getirilmediği ileri sürülmüş ise de, dava tarihi itibarı ile menfi tespit ve çek istirdatı davaları arabuluculuğa tabi olmadığından bu savunmaya itibar edilmemiştir. Davalı tarafça, davada çekteki tüm cirantalara husumet yöneltilmesi gerektiği ileri sürülmüş ise de, böyle bir yasal zorunluluk olmadığından bu savunmaya da itibar edilmemiştir. Dava, dava konusu çekteki davacıya ait ciranta imzasının davacıya ait olmadığından bahisle dava konusu çek nedeniyle menfi tespit ve istirdat istemine ilişkin olup, menfi tespit davalarında ispat külfeti davalı alacaklıdadır. Davalı taraf, alacağının varlığını ve alacağın dayanağı çekin yetkili hamili olduğunu ispatlamak zorundadır. İstirdat isteminde ise ispat külfeti davalı borçluda olup çekin davalı alacaklı tarafından kötü niyetle iktisap edildiğini veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu ispat etmesi gereklidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Menfi tespit ve istirdat Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit ve istirdat davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Asıl dava, davalı tarafından takibe konu edilen kira borcu nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti istemine, birleşen dava ise; borçlu olmadığı halde davalı kiraya verene icra takibi sonunda ödenen kira parasının istirdatı istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : İstirdat-Menfi Tespit-Alacak Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı İstirdat, menfi tespit ve alacak davasına dair karar, davacı ve davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava kiracı tarafından açılan; Kira bedelinden borçlu olmadığının tespiti, haksız ödenen kira parasının istirdadı, kira alacaklarının tahsili için kiralayan tarafından başlatılan icra takiplerinden dolayı borçlu olmadığının tespiti, davalı kiralayan tarafından talep edilen su parası ve hasar bedeli nedeni ile borçlu olmadığının tespiti, davalı uhdesinde kalan nakdi teminatın iadesi istemlerine ilişkindir....
Mahkemece toplanan delillere göre; paraların paylaştırılması aşamasında birden fazla alacaklı olması halinde davalıya fazla ödeme yapıldığı iddiasının ancak diğer alacaklılar tarafından sıra cetveline itiraz davası açılması veya sıra cetveline karşı şikayet yoluna gidilmesi suretiyle çözümlenmesi gerektiği, malları haczedilen ve satılarak paraya çevrilen borçlunun dosya alacaklısına fazla ödeme yapıldığı iddiasını menfi tespit ve istirdat davası açmak suretiyle ileri sürmesi imkanının olmadığı, davacının bu davayı açmakta hukuki yararı bulunmadığı,ayrıca aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Menfi tespit davası devam ederken, icra takibi konusu borcun bir kısmı ödenirse, menfi tespit davası, ödenen borç kesimi için (kısmî) istirdat davasına dönüşür; ödenmeyen borç kesimi için ise menfi tespit davası olarak kalmakta devam eder. Yani, bu halde menfî tespit davasına kısmî tespit davası ve kısmî istirdat davası olarak devam edilir....
Davacı vekili dava dilekçesinde 4 adet senede istinaden ayrı ayrı başlatılan icra takip dosyaları için 3 icra takibi dosyası( tefrik olunan dava dosyasına koni icra takip dosyası hariç) yönünden menfi tespit, 1 icra takip dosyası yönünden de istirdat talebinde bulunmuş ise sonrasında sunmuş olduğu netice-i talep dilekçesinde menfi tespit talebine konu ettiği ....İcra Müdürlüğü'nün 2014/... esas sayılı takip dosyasından bahsetmemiş ise de; davacının talebinin karşı tarafın muvafakati olmadan daraltamayacağı, bu yönde yapılmış ıslah işleminin de bulunmadığı anlaşılmakla; davacının menfi tespit davasına konu ettiği icra takip dosyaları ....İcra Müdürlüğü'nün 2014/... esas ve 2014/... Esas sayılı takip dosyaları ile ....İcra Müdürlüğü'nün 2014/... esas sayılı icra dosyaları olduğu mahkememizce kabul edilmiş ve yine davacı vekili her ne kadar istirdat istemli davasını 41.500 TL olarak açıklamış, sonrasında ise ayrıca sunduğu beyan dilekçesi ile " ....icra dairesinin 2014/......
Taraflar arasındaki menfi tespit ve çekin istirdatı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince menfi tespit yönünden davanın kabulüne, istirdat yönünden davalı ... ...Gıda Teks. İnş. Dış Tic. San. Ltd. Şti. davanın reddine, diğer davalılar yönünden pasif husumet nedeniyle dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir. Kararın davalı ... ...Gıda Teks. İnş. Dış Tic. San. Ltd. Şti. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle menfi tespit yönünden davanın kabulüne, istirdat yönünden davalı ... ...Gıda Teks. İnş. Dış Tic. San. Ltd. Şti. davanın reddine, diğer davalılar yönünden pasif husumet nedeniyle dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir....
İNCELEME ve GEREKÇE: Dava, hukuki niteliği itibari ile menfi tespit talebine ve zayi olduğu iddia olunan çekin istirdatına ilişkindir....
Maddesi gereğince ihtiyati tedbir konulmasını yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine talep ve dava etmiştir. Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi tebliğ edilmiş ancak davalı tarafından savunmada bulunulmamıştır. DELİLLER: Dava dilekçesi, beyan dilekçeleri, yazılan müzekkere cevapları ve tüm dosya kapsamı. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE HUKUKİ SONUÇ: Dava, İİK 72. Maddesine göre açılan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Davacı tarafından, davalıya ait 34 JF ... plakalı aracın satışı için verilen vekaletname kapsamında dava konusu ... Tuzpazarı / Bursa şubesine ait 28/02/2020 keşide tarihli Z1024986 nolu çek ve 15/07/2020 keşide tarihli Z1024988 nolu 30.000 er TL bedelli çeklerin davalıya düzenlenip verildiğini ancak araç satışının yapılmadığından çeklerin bedelsiz kaldığın ileri sürülerek menfi tespit ve çeklerin ödenmesi sebebiyle istirdat talebinde bulunmuştur....
YARGILAMA VE GEREKÇE : Dava, İİK 89/3 uyarınca menfi tespit ve İİK 89/5 uyarınca istirdat istemine ilişkindir. 6102 sayılı TTK'nın 4. maddesinde, bu hükümde sayılan mutlak ticari davaların yanısıra "Her iki tarafın da ticari işletmesi ile ilgili hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır." hükmü ile nispi ticari davaya ilişkin de düzenleme yapılmış olup, buna göre tarafların her ikisinin de tacir olması ve uyuşmazlık konusu işin tarafların ticari işletmesi ile ilgili olması gerekir. İİK'nın 89/3. maddesinin, üçüncü cümlesi, "..İkinci ihbarnameye süresi içinde itiraz etmeyen ve zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemeyen veya yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmeyen üçüncü şahsa onbeş gün içinde parayı icra dairesine ödemesi veya yedinde sayılan malı teslim etmesi yahut bu süre içinde menfi tespit davası açması, aksi takdirde zimmetinde sayılan borcu ödemeye veya yedinde sayılan malı teslime zorlanacağı bildirilir....
