Tespit davaları ve bu arada menfi tespit davasında ise davanın açılmasında bir hukuki yararın varlığı koşulu aranır. Davacı menfi tespit davasında davayı açmakta hukuki yararı bulunduğunu bildirmek, bunu açıklamak ve gerekirse ispat etmek zorundadır. Hukuki yarar menfi tespit davasında bir dava şartıdır. Borçlu maddi hukuk bakımından ödemekle yükümlü olmadığı bir alacak talebiyle karşılamışsa hukuki yararın bulunduğu kabul edilir. Davacı borçlunun hukuki durumunun tehlikede olması, tereddüt içinde olması halinde menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunmaktadır. Borçlu ödeme emrine itiraz edebileceği dönemde önünde 2 yol vardır. -ödeme emrine itiraz etmek, - menfi tespit davası açmak, - veya her iki yola birlikte başvurmak, Alacaklının takibinde hiç belgeye dayanmaması veya dayandığı belgenin 68.maddesindeki belgelerden olmaması halinde borçlunun menfi tespit davası açmakta hukuki yararı yoktur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, davacı aleyhine ... 10. İcra Müdürlüğünün 2012/6116 esas sayılı dosyası ile başlatılan icra takibinde takibe dayanak teşkil eden tediye makbuzlarında hiçbir açıklama bulunmadığını, davalının şirket yetkilisi olan ... ...’nun aynı zamanda ... İnş. Taah. Tic....
Taraflar arasında davacı hakkında kesinleşen icra takibinin teminat karşılığı durdurulup durdurulamayacağı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. 2004 sayılı İİK'nın 72. maddesi, ''borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın %15'inden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında, ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın %15'inden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir.'' yönündedir....
Taraflar arasında davacı hakkında kesinleşen icra takibinin teminat karşılığı durdurulup durdurulamayacağı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. 2004 sayılı İİK'nın 72. maddesi, ''borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın %15'inden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında, ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın %15'inden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir.'' yönündedir....
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 106. maddesi, “(1) Tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. (2) Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır. (3) Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturamaz.” düzenlemesini içermekte olup, bu madde hükmünde tespit davası genel olarak düzenlenmiştir. 2004 sayılı İİK’nun 72. maddesi, “Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir....
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ İDDİANIN ÖZETİ Davacı vekili, icra takibinin dayanağı olan çeke ve takibe konu miktar yönünden davalıya borçlu olmadıklarını belirtip, Ankara 8. İcra Müdürlüğünün 2021/4034 sayılı dosyası ile başlatılan icra takibinin durdurulmasına telafisi imkansız sonuçların oluşmaması için icra takibinin tedbir kararı ile durdurulmasına karar verilmesi talep edilmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ Mahkemece, menfi tespit davasının dayanağı olan Ankara 8.İcra Müdürlüğünün 2021/4034 esas sayılı icra takibi eldeki davadan önce açılmış olup, İİK.nin 72/3 maddesi uyarınca icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı ile icra takibinin durdurulması yasak olduğu gerekçesi ile talebin reddine karar verilmiştir....
Davalı vekili, davacının ilamsız takibe itirazda bulunarak icra takibini durdurması nedeniyle menfi tespit davası açmakta hukuki yararının bulunmadığını, imzanın davacıya ait olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, biri Adli Tıp Kurumu'ndan olmak üzere alınan toplam üç bilirkişi heyeti raporunda da imzanın davacıya ait olduğunun tespit edilemediği, davalının kötüniyetli olduğunun ispatlanamadığı gerekçeleriyle davanın kabulü ile davacının icra takibinden dolayı borçlu olmadığının tespitine, kötüniyet tazminatı isteminin ise reddine karar verilmiş, hükmü taraflar vekilleri temyiz etmiştir....
İLK DERECE MAHKEMESİ ARA KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesince "davacı tedbir talep etmiş ise de, İİK 72/3 maddesine göre; “İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir.” Davacının aleyhine başlatılan icra takibinde yukarıda belirtilen İİK 72/3 maddesindeki kesin kurala göre davacının ihtiyati tedbir talebinin Reddine," gerekçesiyle davacının ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiştir....
İİK 72. maddesinde; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir........" denilmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/299 KARAR NO : 2023/460 DAVA : Menfi Tespit (Genel Haciz Yoluyla Takipten Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 08/04/2022 KARAR TARİHİ : 15/06/2023 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Genel Haciz Yoluyla Takipten Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı iddiası ; müvekkil hakkında davalı tarafça ... 32. İcra Dairesi'nin ... Esas dosyası ile ilamsız icra takibi başlatıldığını, başlatılan takibe konu edildiği şekilde müvekkilinin davalıya ödemesi gereken bir borcu bulunmadığını, müvekkilinin yalnızca, davalı tarafından ... 3. İcra Müdürlüğünün ......
