Taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesi 01 03 2002 başlangıç tarihli süre 15 yıl sürelidir. Sözleşmenin 4/e mad- desinde yer alan özel koşul “ ikinci ve müteakip kira yıllarında kira bedeli, her yıl, bir önceki yıl bedelinin, o yılda artışın yapılacağı tarihten geriye doğru son oniki ayda, Devlet İstatistik Enstitüsü, tüketici fiyat endeksinde aylık ortalamalara göre meydana gelmiş yıllık değişim nispetinde artırılması suretiyle tespit olunacaktır.” şeklindedir. Somut olayda talep; kira sözleşmesinde taraflarca kararlaştırılan kira parasının artırılması ile ilgili koşulun iptaline ilişkin olup, dava bu niteliği itibariyle kira sözleşmesine dayanan kira tesbit davası olmayıp, kira parası ile ilgili hükmün iptali istemini içeren uyarlama davasıdır....
Dava; kira bedelinin uyarlanmasına ilişkindir. Taraflar arasında 08/02/2022 başlangıç tarihli kira sözleşmesi bulunmaktadır. Dava 29/12/2022 tarihinde açılmıştır. Davacının talebi; enflasyonun aşırı artışı, kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve ödenen kira bedelinin son derece düşük kaldığı, kira parasının günün ekonomik koşullarına göre uyarlanması gerektiğinden yargılama devam ederken karar verilinceye kadar aylık 15.000,00 Türk Lirası olarak ödenmesi için ihtiyati tedbir talebi ile kira bedelinin dava tarihinden itibaren 25.000,00 Türk Lirası olarak uyarlanmasına ilişkindir. Taraflar arasında 08/02/2022 başlangıç tarihli kira sözleşmesinde aylık kira bedelinin 6.000,00 TL olarak belirlendiği, kira sözleşmesi yapıldıktan 10 ay sonra aynı sözleşmeye dayanarak kira bedelinin uyarlanmasına ve ihtiyati tedbire karar verilmesi talep edilmiştir....
asgari kira bedelinin mağaza işletmeye açıldıktan sonra işlemeye başlayacağı asgari kira bedeline her yıl bir önceki yılın İstanbul Ticaret Odası toptan eşya fiyat endeksine kira yılı ortalama artış oranı kadar zam yapılacağının kararlaştırıldığı, buna göre olacağı belirlenen bu asgari kira bedelinin 01.03.2003 başlangıç tarihli kira sözleşmesine uygulanacağının anlaşıldığı, sözleşmenin genel koşullar dâhil herhangi bir hükmünde kira bedelinin uyarlamaya ilişkin koşullarla ilgili bir düzenleme bulunmamakla birlikte sözleşmenin 4.maddesinde, sözleşme süresi sonuna kadar uyarlama davası açılmayacağı, sözleşme süresinin, sözleşmenin 6 maddesinde 15 yıl olduğu, davacı tarafça, 15 yıllık süre sonu itibariyle başlayan kira dönemine ilişkin uyarlama talep edildiği, Mahkemece hükme esas alınan 03/02/2020 tarihli bilirkişi heyet raporunda dava tarihine kadar uyarlama koşullarının altın, emsal kira ve bölgedeki ticari değişiklikler kriterine göre uyarlama koşullarının oluştuğunun sonucuna varıldığı...
DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Taraflar arasında görülen davanın yapılan yargılaması sonucunda verilen karara karşı davacı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine HMK'nun 353. maddesi uyarınca dosya incelendi....
HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2022/1084 KARAR NO : 2022/1096 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : SİLİFKE SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 02/02/2022 (Ara Karar) NUMARASI : 2021/470 ESAS (DERDEST) DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Silifke Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 02/02/2022 tarih ve 2021/470 Esas sayılı ara kararı ile kurulan hüküm nedeniyle davacı vekilinin istinaf başvurusu ile ilgili yapılan esas incelemesinde; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE : Dava konusu Mülkiyeti Belediyeye ait Atakent Mahallesi Alparslan Türkeş Bulvarı No:113/B adresindeki kafede kiracı olan Salim Duman ve belediye arasında imzalanan 17/06/2020 başlangıç tarihli kira sözleşmesine ilişkin 3. ve 4....
HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2022/1084 KARAR NO : 2022/1096 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : SİLİFKE SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 02/02/2022 (Ara Karar) NUMARASI : 2021/470 ESAS (DERDEST) DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Silifke Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 02/02/2022 tarih ve 2021/470 Esas sayılı ara kararı ile kurulan hüküm nedeniyle davacı vekilinin istinaf başvurusu ile ilgili yapılan esas incelemesinde; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE : Dava konusu Mülkiyeti Belediyeye ait Atakent Mahallesi Alparslan Türkeş Bulvarı No:113/B adresindeki kafede kiracı olan Salim Duman ve belediye arasında imzalanan 17/06/2020 başlangıç tarihli kira sözleşmesine ilişkin 3. ve 4....
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; uyarlama davasının şartlarının oluşmadığını, dosyaya sunulan sözleşmenin 2014 yılına ait olduğunu, aylık kira bedelinin 7.200,00 TL olmadığını, 2019 yılı için aylık 12.450,00 TL, 2020 yılı için 14.340,00 TL, 2021 yılı aylık kira bedelinin 16.100,00 TL olarak belirlendiğini, davacı tarafın toplam kira borcunun 196.800,00 TL olduğunu, kira bedelinin düşük gösterilerek açıldığından eksik yatırılan harcın ikmal edilmesi gerektiğini, açılan davanın kira borcunun ödenmediği dönemde açılmadığını, daha sonra açılarak müvekkilinin ekonomik mahfına sebebiyet verecek şekilde sonradan açıldığını, geçmişe dönük kira bedellerine uyarlama talep etmenin mümkün olamayacağını, davacı tarafın sivil toplum kuruluşu olduğunu, iş hacminin düşmesi durumunun olamayacağını, davacının taleplerinin hukuki dayanağının bulunmadığından davanın reddine karar verilmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1999/409 Esas sayılı dosyası ile görüldüğünü, çevredeki gayrimenkullerin değerlerinin yükseldiğini, ödenmekte olan kira bedelinin çok düşük kaldığını ileri sürerek; 16/05/1999 tarihinden itibaren davaya konu gayrimenkulün yıllık kira bedelinin 300.000TL olarak uyarlanmasını istemiştir. Davalı; çevredeki gayrimenkullerin değerlerinin yükselmiş olmasının yada kira bedelinin düşük kalmasının uyarlama sebebi olmadığını, mezkur yere ait kira uyarlamasının Ankara 20. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1995/902 Esas sayılı dosyasıyla yapıldığını, bir daha uyarlama yapılamayacağını, davacı tarafın her yıl dava açtığını, uyarlama davalarında geriye dönük artırma talebinde bulunulamayacağını, 16/05/1999 tarihinden itibaren uyarlama talep edilemeyeceğini, talep edilen miktarın fahiş olduğunu, somut olayda uyarlama şartlarının gerçekleşmediğini, savunarak; davanın reddini istemiştir....
Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir. Mahkemece yapılacak iş; az yukarıda açıklanan uyarlama davalarında uygulanması gereken kurallar belirtildiği şekilde tek tek ortaya konulmalı ve konularında uzman üç kişilik bilirkişi kurulundan ( inşaatçı- emlakçı- kira bilirkişi), tüm bu veriler kiralananın niteliği, kullanma alanı, konumu, çevresi, bölgedeki kira parasını etkileyecek normalin üstündeki imar ve ticaret değişiklikleri emsal kira paraları, vergi ve amortisman giderlerindeki artışlar, azalışlar dikkate alınarak bir rapor alınmalı ve hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
Kira sözleşmesinde kiranın aylık 5.0000.000.000 TL. olduğu, yıllık kiranın peşin ödeneceği ve her yıl kiranın DİE toptan eşya fiyatı endeksine göre artacağı kararlaştırılmıştır. Uyarlama davalarının kabul edilebilmesi için, sözleşmenin kurulduğu tarihten sora geçen süre içinde gerek taşınmazın bulunduğu çevrede gerekçe kira bedellerinde çok büyük değişikliklerin olması gerekir. Kira sözleşmesinin yapılmasından sonra çevrede bu nitelikte olağanüstü bir gelişme olduğu, çevrenin ticari yönden çok geliştiği davacı tarafından kanıtlanamadığı gibi, iktisadi bir krizin olmadığı, 19.2.2007 tarihli bilirkişi raporunu da da belirtildiği gibi doların %5,45 auronun %43,88 kiraların %59,22 oranında arttığı, yani döviz ve yabancı paralarda ve kiralara çok büyük katlanılamayacak değişiklik olmadığı anlaşılmaktadır. Öyle olunca uyarlama şartları gerçekleşmediğinden davanın reddine karar verilmelidir....
