KARAR Davacı, davalıyla aralarında 01/03/2003 başlangıç tarihli aylık 2.564 USD kira bedelli 10 yıl süreli kira sözleşmesi imzalandığını, kira sözleşmesinin imzalandığı tarihte 1 USD karşılığının 1,652 TL olduğunu, dava açıldığı tarihte ise 1.219 TL olduğunu, kira bedelinin türk parası karşılığı olarak % 40 oranında değer kaybı sonucu kiranın % 40 ucuzladığını, sözleşmeye göre 5 yıl sonunda kira bedelinin yeniden belirlemeye davalı tarafın yanaşmadığını, döviz kurlarının bu kadar düşeceğini öngörebilmenin mümkün olmadığını, işlemin temelinden bozulduğunu ve sözleşmenin tamamen aleyhine olduğunu, bu nedenle aylık kira bedelinin 01/03/2008 tarihden itibaren 4.000 USD olarak uyarlanmasına talep ve dava etmiştir. Davalı; davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir....

Davalı vekili, kira parasının yabancı para veya kıymetli madene endeksli olarak belirlendiği sözleşmelerde yıllık artış uygulanmayacağından kira parasının uyarlanmasının talep edilemeyeceğini, davacı yeni malikin tapuya şerhedilen kira sözleşmesini ve şartlarını bilerek taşınmazı satın aldığını, uyarlama davasının şartlarının gerçekleşmediğini, belirterek davanın reddine karar verilmesini savunmuştur. Mahkemece bozma sonrası yapılan yargılama sonucunda sözleşmenin bu hali ile devamının çekilmez olduğu ve sözleşmenin yeni şartlara uyarlanması davasının ispatlandığı gerekçesiyle davanın kabulüne ve 01.07.2003 tarihinden itibaren aylık kiranın 11.600 USD olarak uyarlanmasına karar verilmiştir. Taraflar arasındaki kira sözleşmesi 01/07/2003 başlangıç tarihli sekiz yıl sürelidir. Sözleşmede artış hükmü bulunmamaktadır....

Davacı, kira parasının günün değişen ekonomik koşulları nedeniyle sözleşmede olması gereken hak ve menfaatler dengesinin kiralayan aleyhine değişerek çekilmez hale geldiği iddiası ile kira parasının uyarlanması için bu davayı açmıştır. Hukukumuzda sözleşmeye bağlılık esas olmakla birlikte sözleşmenin yapıldığı anda mevcut olan edimler arası denge sonradan şartların değişmesiyle birlikte taraflardan biri aleyhine katlanamayacak oranda bozulduğu takdirde hakim sözleşmeye müdahale edebilir. Kural böyle olmakla birlikte kira bedelinin değişen ekonomik koşullara uyarlanması ancak uzun süreli sözleşmelerde ve bitimine uzun süre olan ve kira tesbiti davası açılamayacak durumlarda istenebilir. Somut uyuşmazlıkta taraflar arasındaki kira sözleşmesi 1.4.2003 başlangıç tarihli olup, 5 yıl sürelidir. Davacı 2008/7198-13623 eldeki davayı 26.4.2007 tarihinde açmış olup, dava tarihi itibariyle sözleşmenin bitimine 1 yıldan az bir süre kalmıştır....

Mahkemece; davanın, kira parasının değişen durumlara uyarlanması niteliğinde olduğu ve uyarlama şartları oluşmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava konusu taşınmaza ait kira sözleşmesi 15.10.1989 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli olup, sözleşme süresi sona erdikten sonra taraflarca, 6570 sayılı yasanın 11. md. göre yıldan yıla yenilenmiştir. HUMK.nun 8/II-1 maddesinde, kira sözleşmesine dayanan her türlü tahliye, akdin feshi veya tesbit davalarının, bu davalarla birlikte açılmış kira alacağı ve tazminat davalarının ve bunlara karşılık olarak açılan davaların Sulh Mahkemesinde bakılacağı belirtilmiştir. Davacı bu davada yenilenen dönemde kira parasının ekonomik kriz nedeniyle indirilerek tespitini istemiştir. Kira tespit davası kiralayan ve malik tarafından açılabileceği gibi kiracı tarafından da açılabilir....

uzun süre uzak kalındığını, BK:m.138 göre aşırı ifa güçlüğü bulunduğu değişen tüm şartlara kiranın uyarlanması gerektiğini, karşın mevcut durumun uzunca bir süre devam etmesi nedeniyle kira sözleşesinden doğan borçların ifasında güçlük yaşandığını, kiranın hakkaniyete uygun şekilde uyarlanması gerekliliğinin doğduğunu, kira sözleşmesinin sürdürülebilirliği için sözleşmenin değişen şartlara uyarlanması gerektiğini, müvekkilinin belirtilen nedenlerle kirasını ödeyemediğini ve davalı AVM tarafından Ankara 18.İcra Müdürlüğü 2021/8856 E....

KARAR Davacılar, 23.1.2003 tarihinde satın aldıkları taşınmazın eski maliki ile davalı arasında 15.10.2000 tarihli ve 10 yıl süreli kira sözleşmesi düzenlendiğini, ilk beş yılın aylık kirasının 3500 dolar, ikinci beş yılın aylık kirasının 4000 dolar olarak belirlendiğini, aylık kiranın her kira yılı başlangıcında dolar kuruna göre TL’na çevrilerek sabitlendiğini, 15.11.2002 ila 15.10.2003 tarihleri arasında aylık kiranın 5000,00 TL olarak ödendiğini, 10.10.2005 tarihli ihtarla aylık kiranın 12.000 TL ödenmesini istediklerini, ancak davalı kiracının kabul etmediğini, işlem temelinin çöktüğünü ileri sürerek aylık kiranın 25.11.2005 tarihinden itibaren 9000 dolar olarak uyarlanmasını istemişlerdir. Davalı uyarlama şartlarının oluşmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki kira uyarlaması davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. K A R A R Davacılar, murisleri olan ....'ün mecuru davalı şirkete, 1994 yılında on yıllık sözleşme ile kiraladığını, kiranın uyarlanması koşulları oluştuğunu öne sürerek, aylık kiranın brüt 694.500.000 TL iken 2.759.000.000 TL'ye yükseltilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı, davanın reddini savunmuştur....

Uyarlama davalarında taraflar yararına vekâlet ücretine hükmedilirken uyarlanması talep edilen kira bedeli ile halen ödenen kira bedelinin, yıllık toplamları arasındaki fark esas alınarak kabul ve reddedilen miktarlar esas alınarak bu miktarlar üzerinden nispi oranlarda vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekir. Mahkemenin değinilen bu yönü göz ardı ederek yazılı şekilde maktu vekâlet ücretine hükmetmiş olması usul ve yasaya aykırıdır. Bozmayı gerektirir. Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden usulün 438/7.maddesi gereğince hükmün düzeltilerek onanmasına karar verilmesi gerekmiştir....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Sulh Hukuk Mahkemesi Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin uyarlanması davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira bedelinin uyarlanması istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili dava dilekçesinde, yenilenerek gelen ve en son davalının 01.01.2008 başlangıç tarihli 8 yıl süreli kira sözleşmesi ile kiracı bulunduğu işyerini kiralayan ...tan 30.09.2013 tarihinde satın aldığını, kiranın rayice, emsallere ve enflasyon koşullarına göre çok düşük kaldığını belirterek aylık 1562 TL olan kiranın dava tarihinden itibaren bürüt 11250 TL olarak uyarlanmasını ve dava tarihine kadar olan farkın tahsilini istemiştir....

Talep tarihine ve kiracı üzerindeki etkilerin devam ettiği aylara göre bu sürenin 17 aydan daha az olması ya da bir kira dönemini kapsamayıp, bir kaç ay devam etmesi dahi mümkündür. O halde, mahkemece kira uyarlamasına karar verilen aylar belirli olup bu aylar yönünden uyarlama yapılmasa idi ödenecek toplam kira bedeli ile uyarlama sonucunda ödecek toplam kira bedeli arasındaki fark kabul edilen dava değeri olarak benimsenmeli, harç ve vekalet ücreti buna göre belirlenmelidir. SOMUT DAVA : Bu genel açıklamanın ardından dairemizce kiranın uyarlanması talebi ile açılan somut davada uyarlama koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmiştir....