Tasfiyeye konu taşınmazın kooperatif üyeliği yoluyla edinilmesi halinde ,kooperatife yapılan ödemelerden ve bu ödemelerin isabet ettiği dönemlerden hareketle,mal rejiminin tasfiyesi ve eşlerin alacak miktarları belirlenir.Kooperatif ödemelerinin 743 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 170 nci maddesi gereğince mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu 01.01.2022 tarihinden önceki dönemde tamamlanması durumunda eşler lehine katkı payı alacağı,4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 202/1.md.gereğince edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu 01.01.2022 tarihinden sonraki dönemde tamamlanmasında ise değer artış payı ve/veya artık değere katılma alacağı hakkı doğabilecektir.Değer artış payı ve artık değere katılma alacak miktarları hesaplanırken,mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan malın ,bu tarihteki durumuna göre,ancak tasfiye tarihindeki sürüm(rayiç)değeri esas alınır(TMK 227/1- 228/1- 232 ve 235/1)....
Dava dilekçesi ve dosya kapsamına göre, talep mal ayrılığı rejimi döneminde 21.10.1998 tarihinde edinilen 4193 parsel sayılı taşınmazın şüyulandırması sonrası hisseli olarak oluşan 138 ada 12 parsel sayılı taşınmazın ...... adına olan 787/2400 hissesinin 14.02.2005 tarihinde alımında, davacının "doğum, görme ve sair özel günlerde kendisine verilen ziynetleri" ile katkıda bulunduğu ve mal rejiminin tasfiyesi nedeniyle alacak hakkı olduğu iddiası ile açılan değer artış payı alacağı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir....
İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, artık değere katılma alacağı ve katkı payı alacağı isteğine ilişkindir. Tüm dosya kapsamı birlikte incelendiğinde, tarafların karar oturumunda alınan beyanları ile aralarındaki uyuşmazlık konusunda sulh olmuşlar ve sulhe ilişkin anlaşma koşullarını bildirip imzaları alınmak suretiyle bu beyanlarını tutanağa geçirmişlerdir. Tarafların sulh olması halinde, Mahkemece, ne işlem yapılacağı HMK.nun 315/1. maddesinde düzenlenmiştir. Bu durumda, tarafların yaptıkları sulhe göre karar verilmesini talep ettikleri ve bu nedenle sulh yapılan konular hakkında Mahkemece hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olmuş, bozmayı gerektirmiştir....
Her bir eşin bulunan bu tasarruf oranı, çalışmaları karşılığı elde ettikleri gelirleriyle malın alımına yaptıkları katkı oranı olarak kabul edilerek, tasfiyeye konu malın dava tarihi itibariyle belirlenecek sürüm (rayiç) değeri ile çarpılmak suretiyle katkı payı alacak miktarları hesaplanır. Mal rejiminin devamı süresince, bir eşin sahip olduğu edinilmiş malda ise, diğer eşin artık değerin yarısı oranında katılma alacak hakkı vardır. Artık değere katılma alacağı; eklenecek değerlerden (TMK 229.m) ve denkleştirmeden (TMK 230.m) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, eşin edinilmiş mallarının (TMK 219.m) toplam değerinden, bu mallara ilişkin borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin (TMK 231.m) yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (TMK 236/1.m). Katılma alacağı Yasa'dan kaynaklanan bir hak olup, bu hakkı talep eden eşin gelirinin olmasına veya söz konusu mal varlığının edinilmesine, iyileştirilmesine ya da korunmasına katkıda bulunulmasına gerek yoktur....
bulunan değerin yarısına katılma alacağı olarak hükmedilmesi ve davacının ziynetleriyle taşınmazın edinimine katkı iddiası olmasına ve dosya kapsamında bu husus ispatlanmış ise de, davacının ziynet alacağına ilişkin ayrı bir dava açmış olması karşısında, davacının ziynetleriyle yaptığı katkı nedeniyle oluşan değer artış payı alacağının, katılma alacağı hesabında davalı lehine denkleştirme olarak dikkate alınmaması doğru görülmemiştir....
Davacı taraf, bozma ilamın da işaret edildiği üzere gerek dava dilekçesinde gerek yargılamanın devamında katkı payı ve değer artış payı alacağı talep ettiklerini belirtmiştir. Bozma ilamına uyulmakla bozma kararı lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak doğar. Dava, katkı payı ve değer artış payı alacağı istemine ilişkindir. Mahkemece, davacı tarafça talep edilmediği halde eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilen araçlar ve taşınmaz yönünden artık değere katılma alacağı hususunda değerlendirme yapılıp yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. 3- Davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince; Mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan mallar tasfiye edilir. Eşlere ait kişisel ve edinilmiş mallar, mal rejiminin sona ermesi anındaki durumlarına (nitelik, seviye, aşama vs) göre değerlendirilir....
Davalının artık değere katılma alacağına yönelik temyiz itirazlarına gelince; Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 sayılı HMK m. 33). İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, değer artış payı alacağı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir. Değer artış payı alacağı; eşlerden birinin diğerine ait malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun karşılık almaksızın esaslı katkıda bulunması durumunda, tasfiye sırasında bu malda meydana gelebilecek değer artışı için katkısı oranında sahip olduğu alacak hakkıdır (4721 sayılı TMK m. 227). Denkleştirme (TMK m. 230) hariç, tasfiyeye konu malvarlığında katkı tarihine göre değer kaybı söz konusu ise, katkının başlangıçtaki değeri esas alınır (TMK m. 227/1). Böyle bir malın daha önceden elden çıkarılmış olması halinde hakim, diğer eşe ödenecek alacak miktarını hakkaniyete uygun olarak belirler (TMK m. 227/2)....
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, 37.000,00 TL değer artış payı, 50.000,00 TL katılma alacağı olmak üzere toplam 87.000,00 TL alacağın davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir. Hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 sayılı HMK m. 33). İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, artık değere katılma alacağı ve değer artış payı alacağı isteğine ilişkindir. Değer artış payı alacağı; eşlerden birinin diğerine ait malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun karşılık almaksızın esaslı katkıda bulunması durumunda, tasfiye sırasında bu malda meydana gelebilecek değer artışı için katkısı oranında sahip olduğu alacak hakkıdır (4721 sayılı TMK m. 227)....
İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, katkı payı alacağı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir. 1.Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2.Davacı vekilinin dava konusu taşınmazla ilgili artık değere katılma alacağının hesaplanmasında esas alınan taşınmazın değerine yönelik temyiz itirazlarına gelince; Mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan edinilmiş mallar tasfiye edilir (TMK mad. 235/1). Eşlere ait kişisel ve edinilmiş mallar, mal rejiminin sonra ermesi anındaki durumlarına (nitelik, seviye, aşama vs) göre değerlendirilir (TMK mad. 228/1). Bu malların, kural olarak tasfiye anındaki (TMK mad. 227/1 ve 235/1), sürüm (rayiç) değerleri (TMK mad. 232, 239/1) hesaba katılır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Değer Artış Payı ve Katılma Alacağı ... ile ... aralarındaki değer artış payı ve katılma alacağı davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair... 14. Aile Mahkemesince verilen ... sayılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili ve davalı vekili taraflarından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Davacı ... vekili, evlilik birliği içinde davalı adına satın alınan taşınmazın alınmasında ziynetleri ve ailesi tarafından yapılan yardım ile katkıda bulunduğunu belirterek 5.000,00 TL değer artış payı alacağı ve 10.000,00 TL artık değere katılma alacağının davalıdan alınarak davacıya verilmesini talep etmiştir....
