Kooperatif ödemelerin 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin 170.maddesi gereğince mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu 01.01.2002 tarihinden önceki dönemde tamamlanması durumunda eşler lehine katkı payı alacağı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 202/1. maddesi gereğince edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu 01.01.2002 tarihinden sonraki dönemde tamamlanmasında ise değer artış payı ve/veya artık değere katılma alacak hakkı doğabilecektir. Kooperatif ödemelerinin bir kısmının mal ayrılığı bir kısmının da edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemlerde yapılmasında; mal ayrılığı dönemindeki ödemelere her bir eşin yaptığı katkı oranı, daha sonra geçerli olacak edinilmiş mallara katılma rejimine kişisel mal olarak geçeceği kabul edilmektedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu iptali ve tescil, Katkı Payı Alacağı ve Katılma Alacağı ... ile davalı ... aralarındaki tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde katkı payı ve artık değere katılma alacağı davasının kabulüne dair ... 1. Aile Mahkemesi'nden verilen ... gün ve ... sayılı hükmün duruşma yapılması suretiyle Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili, duruşmasız olarak incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmiştir. Dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için ... Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü temyiz eden davacı vekili Avukat ... geldi. Karşı taraftan ... bizzat geldi....
Her bir eşin bulunan bu tasarruf oranı, çalışmaları karşılığı elde ettikleri gelirleriyle malın alımına yaptıkları katkı oranı olarak kabul edilerek, tasfiyeye konu malın dava tarihi itibariyle belirlenecek sürüm (rayiç) değeri ile çarpılmak suretiyle katkı payı alacak miktarları hesaplanır. Edinilmiş mallara katılma rejiminde ise mal rejiminin devamı süresince, bir eşin sahip olduğu edinilmiş malda, diğer eşin artık değerin yarısı oranında katılma alacak hakkı vardır. Artık değere katılma alacağı; eklenecek değerlerden (TMK m. 229) ve denkleştirmeden (TMK m. 230) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, eşin edinilmiş mallarının (TMK m. 219) toplam değerinden, bu mallara ilişkin borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin (TMK m. 231) yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (TMK m. 236/...)....
Mahkemece, edinilmiş mal niteliğindeki araca davacının kişisel malı ile katkı yaptığı gerekçesi ile hesaplanan 14.434,00 TL değer artış payı alacağı ve 10.283,00 TL katılma alacağı olmak üzere toplam 24.717,00 TL alacağın davalıdan tahsiline karar verilmiş; hükmü davalı vekili tüm yönleriyle temyiz etmiştir. 1. Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamından; dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine, takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2. Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 sayılı HMK m. 33). İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, değer artış payı alacağı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir....
Her bir eşin bulunan bu tasarruf oranı, çalışmaları karşılığı elde ettikleri gelirleriyle malın alımına yaptıkları katkı oranı olarak kabul edilerek, tasfiyeye konu malın dava tarihi itibariyle belirlenecek sürüm(rayiç) değeri ile çarpılmak suretiyle katkı payı alacak miktarları hesaplanır. Artık değere katılma alacağında ise; mal rejiminin devamı süresince, bir eşin sahip olduğu edinilmiş malda, diğer eşin artık değerin yarısı oranında katılma alacak hakkı vardır. Artık değere katılma alacağı; eklenecek değerlerden (TMK 229.m) ve denkleştirmeden (TMK 230.m) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, eşin edinilmiş mallarının(TMK 219.m) toplam değerinden, bu mallara ilişkin borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin (TMK 231.m) yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (TMK 236/1.m)....
Ayrıca, dava katkı payı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkin olup, 743 sayılı TKM'de, 01.01.2002 tarihinde yürülüğe giren 4721 sayılı Yasa'nın 236/2 maddesinin karşılığı bulunmadığından katkı payı alacağı yönünden zina sebebine dayanarak davacının katkı payı alacağında indirim yapılması doğru değildir. Diğer yandan, TMK'nin 236/2. maddesi, her şeyden önce boşanmanın zina nedeniyle açılmış olması ve bu nedenle boşanmaya karar verilmiş olması halinde uygulanabilecektir. O halde, mahkemece, iddia ve savunma kapsamında tarafların delilleri toplanarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme ve uygulama ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır....
lehine bozulduğu, mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda verilen kararda hükme esas alınan hesap bilirkişi raporunda davacının kişisel malı niteliğindeki 464 parselde kayıtlı taşınmazın, davaya konu taşınmazın alımında kullanıldığı kabul edilerek davacı lehine 39.360 TL değer artış payı alacağı hesaplandığı, bu alacağı çıktıktan sonra kalan miktarın yarısı 11.655 TL katılma alacağı olarak belirlendiği, mahkemenin davayı artık değere katılma alacağı olarak nitelediği ve sonuç olarak 11.655 TL katılma alacağına hükmettiği anlaşılmaktadır....
Mahkemece, davanın kabulüyle 118.800,00 TL katkı payı alacağı, 63.772,00 TL katılma alacağı olmak üzere toplam 182.572,00 TL alacağın davalıdan tahsiline hükmedilmiş, hüküm, davalı vekili tarafından istinaf edilmiş, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesince, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüyle, 118.800,00 TL katkı payı alacağı, 36.500,00 TL katılma alacağı olmak üzere toplam 125.300,00 TL alacağın davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş; karara karşı, davacı mirasçıları vekili ve davalı vekili tarafından temyiz yoluna başvurulmuştur. Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 Sayılı HMK mad.33). İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, katkı payı ve artık değere katılma alacağı isteğine ilişkindir....
Mahkemece söz konusu dilekçede sadece "katkı payı alacağı" ibaresi kullanıldığından katılma ve değer artış payı alacakları yönünden değerlendirmede bulunulmamış ise de, gerek dilekçenin dava konusu malların ve talep miktarlarının açıklanması amacıyla verilmiş olması, gerekse söz konusu dilekçede ve aşamalardaki beyanlarında davacı tarafın sadece katkı payı alacağı istediklerine ve dava dilekçesindeki diğer talepler yönünden isteklerinin olmadığına yahut açıkça feragat ../. ettiklerine ilişkin bir açıklamasının bulunmaması, dava dilekçesinin içeriği ve iddianın ileri sürülüş şekline göre davanın, artık değere katılma ve değer artış payı alacağı isteklerini de kapsadığının kabulü gerekmektedir....
İddianın ileri sürülüş şekline göre dava, artık değere katılma alacağı ve katkı payı alacağı isteğine ilişkindir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 225. maddesine göre; mal rejimi, eşlerden birinin ölümüyle, başka bir mal rejiminin kabulüyle, mahkemece boşanmaya, evliliğin iptaline veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesiyle sona erer. Yargıtay'ın ve Dairemizin sapmaksızın devam eden uygulamalarına göre, mal rejiminin tasfiyesi ile alacak hakkında bir karar verilmesi için eşler aralarındaki mal rejiminin sona ermesi gerekir. Başka bir anlatımla, şahsi hak niteliğindeki mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan alacak hakkının dava konusu yapılabilmesi için muaccel (istenebilir) hale gelmesi gerekir, bu da mal rejiminin sona ermesi ile gerçekleşir. Mal rejiminin sona ermesi, mal rejiminin tasfiyesiyle katkı payı, değer artış payı ve artık değere katılma alacağı davalarının görülebilirlik ön koşuludur....
