Asıl davada yüklenici ... vekili, sözleşmenin geriye etkili feshi halinde herkesin mağdur olacağını, davacıya bırakılan eksikliklerin giderilebileceğini savunarak, sözleşmenin geriye etkili feshi talebinin reddini talep etmiştir. Birleşen davada davacı ..., arsa sahibi ... ile yüklenici ... arasında yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca davalı yükleniciye bırakılan A Blok 6 nolu işyerini satın aldığını ve beş yıldır kullandığını ancak arsa sahibinin tapuyu vermediğini ileri sürerek, dava konusu yerin tapu kaydının iptali ile müvekkili adına tescilini talep etmiş, müdahil olduğu asıl davada ise sözleşmenin feshi talebinin reddini istemiştir. Mahkemece, yapılan yargılama sonunda, davalı yüklenici ...'...
uygun açılmış ve harçlandırılmış bir dava bulunmadığından yerinde olmadığı" gerekçesiyle davanın kabulüne, taraflar arasında düzenlenen kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, Konya İli Ereğli İlçesi Fatih Mahallesi 1910 ada 2 parsel, 1909 ada 3 parsel (tevhidden önce 1909 ada, 1 ve 2 parsel) sayılı davalı T17 adına kayıtlı bulunan tapu kayıtlarının iptali ile tapunun davalıya devredilmeden önceki hisseleri oranında davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir....
Noterliği'nde 02.11.1994 gün, 44186 yevmiye numaralı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi imzalanmış, sözkonusu sözleşme dava dışı yüklenicinin temerrüdü nedeniyle ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1997/977 esas, 2000/941 karar sayılı ilâmıyla feshedilerek verilen karar kesinleşmiştir. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin geriye etkili feshi halinde sözleşmenin tarafları ve onların halefleri sözleşme gereği verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre diğer taraftan talep edebilirler. Buna göre fesih halinde arsa sahipleri yükleniciye veya onun talimatıyla bağımsız bölüm ya da hisse sattığı sözleşme dışı üçüncü kişilere devrettikleri tapu paylarının iptâlini isteyebilirler....
Kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi halinde arsa sahibi, yükleniciye bırakılıp onun tarafından üçüncü kişiler ya da onun talimatıyla arsa sahibi tarafından üçüncü kişilere devredilen ya da yükleniciye devrettiği tapu payları veya bağımsız bölümlerin tapu kaydının iptâl ve tescilini talep edebilir. Arsa sahibinin kendisine ait tapu payı ya da bağımsız bölümleri üçüncü kişiye satıp devretmesi halinde yaptığı muamele, kendi mülkiyetinde bulunan pay veya bağımsız bölümle ilgili feshedilen sözleşme dışında satış suretiyle yapılan tasarruf işlemi niteliğinde olduğundan sadece kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin feshedilmiş olması sebebine dayanarak arsa sahibi kendisinin sattığı bağımsız bölüm ya da arsa paylarıyla ilgili tapu iptâli ve tescil isteminde bulunamaz....
K. sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca olayın niteliği ve özelliği haklı gösterdiğinden TMK'nın .... maddesi hükmü gözetilerek sözleşmenin feshinin ileriye etkili sonuç doğuracak şekilde hüküm kurulması gerektiği belirtilerek, ....09.1997 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine, yüklenici ... adına kayıtlı taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile devir öncesi hisseleri .../... oranında davacılar adına tesciline, davalı ...'e karşı açılan davanın reddine ve vaki feragat nedeniyle de davalı ...'a karşı açılan davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davalı ... vekili temyiz etmiştir. ...-Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ile tapu iptali ve tescil istemlerine ilişkindir....
Aynı zamanda arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ani edimli bir sözleşmedir. Ani edimli sözleşmenin kural olarak geriye etkili feshi ve tasfiyesi mümkündür. Geriye etkili fesihte sözleşmenin tarafları verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilirler. Uygulamada arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldıktan sonra yüklenici henüz edimlerini yerine getirmeden; arsa sahibi, arsa veya kat irtifak tapularını veya bir kısmını yüklenici adına tescil ettirmekte ve yüklenici finans ihtiyacını karşılamak için devredilen bağımsız bölüm veya arsa hisselerini üçüncü kişilere satmaktadır. Arsa payı veya bağımsız bölümlerin satılmasından sonra yüklenici edimlerini yerine getirmediği için sözleşmenin geriye etkili feshedildiği bir realitedir. Yukarıda izah edildiği gibi, yükleniciden arsa hissesi veya bağımsız bölüm satın alan iyi niyetli üçüncü kişinin TMK'nın 1023. maddesine istinaden "tapuya güven ilkesi" gereğince iktisabının korunması gerekir....
İlk derece mahkemesince "...sözleşmenin tarafları arasında uyuşmazlık konusu olmayan kat karşılığı inşaat sözleşmesi resmi şekil şartlarına haiz değilse de davacı tarafça tapu devrinin yapılmış olması nedeniyle geçerli hale geldiği, davalı yükleniciye davacı tarafından adi yazılı kat karşılığı inşaat sözleşmesi çerçevesinde ve sözleşmeye uygun olarak tapunun devredildiği ve davalı yüklenicinin makul süre içinde inşaat ruhsatını almayıp inşaata da başlamamış olmasının sabit olması karşısında, sözleşmenin geriye etkili feshi isteminin kabulüne karar verilmiştir....
DAVA KONUSU VE UYUŞMAZLIK:Dava; davacı ile davalılardan kooperatif arasında yapılan ... tarihli, Gayrimenkul satış vaadi ve kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshi ve bu sözleşme kapsamında yüklenici kooperatif lehine, kooperatifin onay ve talimatı ile diğer davalılar adına tescil edildiği iddia edilen davalılar adına kayıtlı bağımsız bölüm tapularının iptali ile davacı şirket adına tescili talebine yönelik olup, taraflar davalı kooperatif yönünden kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili fesih talebinin yerinde olup olmadığı, kooperatif dışındaki davalılar yönünden ise davacı şirket ile davalı kooperatif arasındaki kat karşılığı inşaat sözleşmesine konu olup aralarında yapılan paylaşım cetveline göre davalı kooperatif payına düşen ve kooperatifin onayı ile diğer davalı ... Ltd....
Belediyesi ve kat karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında bağımsız bölüm satın alan feri müdahil Aktif İnşaat Anonim Şirketi vekilleri temyiz etmiştir. Asıl ve birleşen davalar, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi, tapu iptal tescil ve tazminat istemlerine ilişkindir. Ahde vefa ilkesi gereği kural olarak eser sözleşmesi, sözleşmedeki hak ve borçların karşılıklı olarak ve bütünüyle yerine getirilmesi sonucu sona erer. 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 355. vd. ( 6098 sayılı TBK'nın 470. vd.) maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesinin bir türü olan “Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi”, iş sahibinin bir arsanın muayyen bir payının bedel olarak devri veya devri taahhüdü karşılığında, yüklenicinin bir inşa (yapı) eseri meydana getirmeyi taahhüt ettiği, tam olarak iki tarafa borç yükleyen, ivazlı, çift tipli bir karma sözleşmedir....
Davalı arsa sahipleri ... ve ... yüklenicinin sözleşme ile üzerine düşen edimi yerine getirmediğini, sözleşmenin feshi istemli derdest dava bulunduğunu, bu sebeple davanın reddini istemiş, diğer davalılar vekili davalı şirketin kat karşılığı inşaat sözleşmesinin akdedildiği tarihte tüzel kişiliği bulunmadığını, davanın müvekkili şirket yönünden pasif dava ehliyeti yokluğu nedeniyle, davalı ... yönünden ise esastan reddini istemiştir. Mahkemece, davacının tapu iptali ve tescil isteminin reddine, yükleniciye temlik nedeniyle ödenen bedelin tahsili isteminin kabulüne karar verilmiştir. Hükmü davacı vekili temyiz etmiştir. Davadaki istemin dayanağı ...Turizm ve Ticaret Limited Şirketi yetkili temsilcisi ile davacı arasında 27.06.2005 tarihinde adi yazılı sözleşmeyle yapılan temlik işlemidir....
