Kamulaştırmasız el atma müessesesi, kamulaştırma yetkisi bulunan bir idari makamın Anayasa’ya ve yasalara uygun işlemleri oluşturmaksızın bir kişinin malına kalıcı olarak el koyması ve onun üzerinde bir yapı ya da tesis yapması yahut o taşınmazı bir hizmete özgülemesi suretiyle mal sahibinin taşınmazı dilediği gibi kullanmasına engel olması hâlidir (Türk Hukuk Lügatı, Cilt I, Ankara 2021, s. 646). Kamulaştırmada, yöntem olarak Anayasa ve kanunlara uygun bir kamulaştırma işlemi yapılması söz konusu iken, kamulaştırmasız el atmada usulüne uygun bir kamulaştırma işleminden söz edilmesi olanaklı değildir. Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasında, taşınmaz malikine, dava yoluyla mülkiyetin bedele çevrilmesi ya da idarenin hakkın özünü zedeleyen el koyma eylemine son verilmesi yolu açılmıştır....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 19/07/2019 NUMARASI : 2019/33 ESAS, 2019/619 KARAR DAVA KONUSU : Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tazminat KARAR : Yukarıda yazılı ilk derece mahkemesi kararına karşı, istinaf yasa yoluna başvurulması üzerine yapılan inceleme sonucunda; Tarafların İddia Ve Savunmalarının Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Bandırma-Bursa-Ayazma-Osmaneli arası hızlı tren projesi kapsamında mülkiyeti müvekkilin murisin Muhsin Karakurt'a ait Bursa ili, Nilüfer İlçesi, Yolçatı Köyü, Korular mevkii, 474 parsel sayılı taşınmazın 775,36 m²'sinin kamulaştırılmasına karar verildiğini, acele el konulmasına karar verildiğini, aradan geçen 4 yıla rağmen bedel tespiti ve tescil davası açılmadığını, kamulaştırmasız el atma nedeniyle şimdilik 10.000,00 TL tazminatın el atıldığı tarihten itibaren işleyecek faizi ile müvekkiline verilmesini talep etmiş, yargılama sırasında davayı ıslah ederek tazminat talebini 154.370,59- TL'ye çıkarmıştır....
Sınıf tarla vasfında olduğu, mevki ve nitelik olarak yola cephesi bulunduğu, davalı kurumca taşınmaza fiili olarak el atıldığı, yol ve yol genişletme çalışmalarında kamulaştırma yapılmaksızın el atıldığı bu nedenle davacının ecrimisil hakkıda doğduğu, taşınmaza davalı idarece yapılan haksız ve kamulaştırmasız el atma nedeniyle şimdilik 10,00 TL maddi tazminatın, kamulaştırmasız el atma nedeniyle şimdilik 10,00 TL ecrimisil tazminatının, haksız el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz oranı üzerinden, davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa ödenmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı idare üzerine bırakılmasını dava ve talep etmiştirler....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 25/03/2021 NUMARASI : 2019/124 ESAS, 2021/64 KARAR DAVA KONUSU : Kamulaştırmasız El Koyma Nedeniyle KARAR : Taraflar arasında görülen, yukarıda esas ve karar numarası yazılı ilama ilişkin olarak istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya dairemize gönderilmiş olmakla incelendi. DAVA: Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacıların malik olduğu Rize İli, Merkez İlçesi, Dağınıksu Mahallesi, Yalı Mevki 1 pafta 215 parselde kamulaştırma işlemi yapılmadan yol geçirilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması suretiyle 10.000,00 TL el atma bedelinin el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir. Davacılar vekili harcını yatırmak suretiyle verdiği bedel artırım dilekçesi ile dava değerini 246.632,38 TL olarak belirlemiştir. CEVAP: Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır....
Öte yandan, kamulaştırma kararları kesinleşmemiş veya kamulaştırma kararları geçersiz ise taşınmaz mal malikinin, idarenin bu fiili durumuna razı olup, bedeli mukabilinde taşınmazın mülkiyetini idareye devretme iradesini ortaya koyduğu, eş söyleyişle kamulaştırmasız el koyma karşılığının tahsili talebiyle dava açtığı tarihe kadar idarenin taşınmaza el atması haksız fiil niteliğindedir. Sonuç olarak kamulaştırmasız elatma nedeniyle mal sahibi, taşınmazın dava tarihindeki değerini isteyebileceği gibi, ecrimisil de isteyebilir. Ancak yerin kamulaştırılması istendikten sonra, dava tarihinde bu yerin mülkiyetini idareye devir etmeye razı olduğundan, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasının açıldığı tarihten sonraki dönem için hem ecrimisil hem de faiz istenemez. Somut olaya gelince, davalı vekili süresi içinde verilen cevap dilekçesinde zamanaşımı defiinde bulunmuştur. Ayrıca; ... 2....
İleri Sürülen İstinaf Sebepleri : Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaza el atılmadığını, sorumluluğun Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığında olduğunu, belirlenen bedelin çok yüksek olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir. DELİLLERİN İNCELENMESİ VE GEREKÇE: Dava kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir. Dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "kısmen otopark", kısmen "kent parkı" alanında kaldığı, (A) ve (B) harfleriyle gösterilen kısımlarına fiilen yol olarak el atıldığı, diğer kısımlarına fiilen el atılmadığı anlaşılmaktadır. Kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davalarında öncelikli olarak sorumlu idarenin tespiti gerekir. Eldeki davada kent parkı alanında kalan kısmın sorumluluğu Bursa Büyükşehir Belediyesine aitken bu kısımdan da davalı T3nın sorumlu tutulmuş olması isabetli değildir....
koyma nedeniyle tazminat talebinde bulunduğu, ıslah dilekçesi ile de el konulan kısımların irtifak kamulaştırması yerine mülkiyet kamulaştırmasına hükmedilmesini talep etmiştir....
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle : yerel mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu verilen kararın hukuka ve yasaya aykırı olduğunu, idarenin fiilen el koyması söz konusu değilse imar planları ile taşınmazların yol, yeşil alan, park ve okul gibi kamusal alanlara tahsis edilmesi Yargıtay içtihatlarında kamulaştırmasız el koyma olarak değerlendirilmediğini, bilirkişi raporunun hatalı ve yanlı olarak düzenlendiğini, emsalin hatalı olduğunu, tespit edilen değerinde hatalı olduğunu ve kabul etmediklerini ,üzerinde taşınmaz bulunan emsallerin değerlendirmeye alınmamasının yerinde olmadığını ileri sürerek kararı istinaf etmiştir. DEĞERLENDİRME ve GEREKÇE : İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında HMK'nun 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek yapılan inceleme sonunda; Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir....
Davacı vekili 14/03/2022 tarihli ıslah dilekçesi ile kamulaştırmasız el atma tazminat istemini 53.833,00 TL'ye ecrimisil tazminat istemini 4.912,00 TL'ye artırmıştır. İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI İlk derece mahkemesince davanın kabulüne dair karar verilmiştir. İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF NEDENLERİ: Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas rapordaki hesaplama yönteminin hatalı olduğunu, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin isabetsiz olduğundan bahisle istinaf yoluna başvurmuştur.DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Davacının davası davaya konu taşınmaza kamulaştırmasız olarak el atılmasından kaynaklanan tazminat davasıdır. Dosya kapsamından davalı tarafça davaya konu taşınmazdan yol geçirmek suretiyle dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız olarak el atıldığı anlaşılmıştır. 2942 sayılı kamulaştırma kanununun bedel belirlemeye yönelik esasları kamulaştırmasız el atma davalarında da tazminat miktarının belirlenmesinde de kıyasen uygulanır....
el koyma işlemlerine de uygulanır” denilmiştir....
